Sỏi mật là bệnh gì?
Túi mật là một cơ quan nhỏ, hình quả lê ở phía bên phải của bụng, ngay bên dưới gan. Túi mật chứa một chất lỏng tiêu hóa gọi là dịch mật được tiết vào ruột non của bạn có vai trò quan trọng trong tiêu hóa thức ăn.
Sỏi mật là chất cặn cứng tích tụ và hình thành do sự mất cân bằng của một số thành phần trong dịch mật (phần lớn là cholesterol và bilirubin). Kích thước sỏi mật có thể từ nhỏ bằng hạt cát đến to bằng quả bóng bàn.
Một số người sỏi mật chỉ hình thành một viên, trong khi những người khác có thể phát triển nhiều viên cùng một lúc. Những người gặp phải các biến chứng do sỏi mật thường được yêu cầu phẫu thuật cắt bỏ túi mật. Sỏi mật không gây ra bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng thường không cần điều trị.
Sỏi mật là những tinh thể rắn nằm trong túi mật
Lượng cholesterol có trong dịch mật là lượng dư thừa được tạo ra trong quá trình chuyển hóa chất béo tại gan vận chuyển vào túi mật để trung hòa và đào thải.
Thông thường, mật của bạn chứa đủ lượng muối mật để hòa tan cholesterol do gan bài tiết ra.
Nhưng có thể vì một vài lý do mà gan của bạn bài tiết nhiều cholesterol hơn lượng mật có thể hòa tan thì cholesterol sẽ dư thừa rồi sau đó chúng tích tụ lại hình thành các tinh thể và cuối cùng thành sỏi. Đây gọi là sỏi cholesterol.
Ở chiều ngược lại, khi lượng cholesterol đổ vào túi mật là bình thường nhưng lượng muối mật được tạo ra lại ít hơn thì khả năng hình thành sỏi cũng có thể xảy ra.
Phần lớn sỏi mật là loại sỏi cholesterol
Bilirubin là một chất hóa học được tạo ra khi cơ thể bạn phá vỡ các tế bào hồng cầu. Vì nhiều nguyên nhân khác nhau như xơ gan, nhiễm trùng đường mật và một số rối loạn về máu mà khiến gan của bạn tạo ra quá nhiều bilirubin.
Cũng giống như cholesterol, khi bilirubin dư thừa thì chúng cũng có khả năng tích tụ và góp phần hình thành sỏi mật.
Sỏi bilirubin cũng là một loại sỏi mật phổ biến
Túi mật của bạn cần có khả năng tiết hết mật hoàn toàn để hoạt động bình thường. Một vài trường hợp khi túi mật không thải hết mật hoàn toàn ra mà còn sót lại một phần, lượng mật mới được đổ vào túi mật và lại tiếp tục để lại một lượng nhỏ mật.
Khi tình trạng xảy ra thường xuyên sẽ làm cho lượng còn dư lại đó ngày một đặc hơn và có thể hình thành sỏi.
Việc nhịn ăn hay ăn uống không điều độ (không ăn chất béo,...) sẽ dẫn đến mật lắng đọng trong túi mật tạo thành cặn bùn túi mật nhanh hơn và khó tiết hết hoàn toàn mật ở những lần sau.
Việc nhịn ăn gián đoạn hay ăn kiêng dẫn đến khả năng mắc sỏi mật cao hơn
Bạn sẽ có nguy cơ bị sỏi mật cao hơn nếu có một hay nhiều yếu tố nguy cơ sau đây:
Thừa cân và béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ mắc bệnh sỏi mật
Sỏi mật có thể không gây ra dấu hiệu hoặc triệu chứng. Nếu sỏi mật nằm trong ống dẫn và gây tắc nghẽn, các dấu hiệu và triệu chứng dẫn đến có thể bao gồm:
Nếu bạn phát triển các dấu hiệu và triệu chứng của biến chứng sỏi mật nghiêm trọng, chẳng hạn như:
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và chuyên gia sức khỏe khi bạn xuất hiện các triệu chứng và biến chứng
Xét nghiệm máu:
Chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể lấy mẫu máu của bạn và gửi mẫu đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm. Xét nghiệm máu có thể cho thấy các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm túi mật, tuyến tụy hoặc gan .
Xét nghiệm hình ảnh:
Các chuyên gia y tế sẽ có thể sử dụng các xét nghiệm hình ảnh để tìm sỏi mật bao gồm:
Nếu có nhu cầu đến bệnh viện để làm các xét nghiệm về bệnh sỏi mật, bạn nên tham khảo các bệnh viện lớn như:
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin bổ ích về sỏi mật và những nguyên nhân hình thành sỏi. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ ngay cho người thân của mình bạn nhé.
Nguồn: Webmd, Mayoclinic, niddk