Bằng tuổi mà con nhà mình nhẹ cân hơn con nhà hàng xóm nhiều quá! Con nhà người ta thì khỏe mạnh, còn con nhà mình thì suốt ngày ốm, suốt ngày thuốc… Đó là những câu nói cửa miệng của nhiều cha mẹ trong quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc con nhỏ.

Vậy làm thế nào để con mình bớt biếng ăn, cao lớn, khỏe mạnh…? Để giúp cha mẹ giải đáp vấn đề này và có thêm kiến thức trong việc chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ, Gia Đình Mới đã có buổi trò chuyện với PGS.TS Nguyễn Trọng Hưng – Viện Dinh dưỡng Quốc gia.

PV: Con cao lớn, khỏe mạnh là mong mỏi của nhiều cha mẹ trong hành trình nuôi con. Để làm được điều này, cha mẹ cần làm gì, thưa ông?

PGS.TS Nguyễn Trọng Hưng: Để cho con khỏe mạnh, mẹ nhàn thì phải nuôi dưỡng đúng, nuôi dưỡng đầy đủ và hạn chế tối đa các nguy cơ bị bệnh tật của em bé. Mà muốn được như thế thì mẹ phải có kiến thức về nuôi dưỡng trẻ.

Các mẹ cần được đào tạo, được tập huấn về dinh dưỡng, về cách chăm sóc trẻ để biết được từng giai đoạn phát triển của em bé thì cần phải ăn bao nhiêu bữa, mỗi bữa là bao nhiêu. Đến giai đoạn ăn dặm, ngoài sữa mẹ trẻ cần ăn thêm các loại thực phẩm nào, ngày ăn bổ sung mấy bữa và số lượng thực phẩm mỗi bữa là bao nhiêu.

Tất cả những điều này cha mẹ đều phải học để thực hành cho đúng và phải điều chỉnh trên từng trẻ để tránh tạo áp lực cho trẻ trong ăn uống.

Ngoài ra, việc cha mẹ học các kiến thức về nuôi dưỡng trẻ cũng giúp cha mẹ biết được, có những giai đoạn trẻ ăn ít hơn bình thường.

Trẻ cũng giống như người lớn, cũng có những giai đoạn nhu cầu ăn ít đi nhưng vẫn hấp thu tốt, phát triển bình thường. Khi cha mẹ biết được quy luật đó thì sẽ có những lựa chọn tốt hơn cho con và đỡ bị áp lực.

PV: Căn cứ vào đâu để cha mẹ biết được con mình vẫn đang phát triển bình thường?

PGS.TS Nguyễn Trọng Hưng: Người Việt mình có một thói quen hỏi về cân nặng của trẻ. Ngay từ khi em bé được sinh ra, trong các cuộc nói chuyện giữa các bà, các mẹ, những người họ hàng đến chơi thì câu hỏi về cân nặng là thường xuyên được hỏi nhất.

Khi đó, cân nặng, chiều cao của con sẽ được đưa lên bàn cân để so sánh và quy chuẩn là với “con nhà hàng xóm”, “con nhà người ta”. Chính sự so sánh này đã tạo áp lực cho người mẹ khiến người mẹ luôn nghĩ con mình như vậy là còi cọc, là gầy yếu, không khỏe mạnh, không bình thường…

Cha mẹ nên nhớ rằng, mỗi đứa trẻ có thể chất khác nhau và có mốc phát triển khác nhau. Có 3 yếu tố quan trọng để xác định mức độ tăng trưởng của trẻ là: Chiều cao - Cân nặng - Vòng đầu. Cha mẹ cứ bám vào biểu đồ tăng trưởng để biết được em bé tăng cân nhiều hay ít, em bé cao thêm bao nhiêu, kích thước vòng đầu tăng lên bao nhiêu… thì mẹ sẽ yên tâm và tự tin khi chăm sóc con.

Ví dụ, em bé trong giai đoạn 8 tháng tuổi đang ăn dặm, theo quy chuẩn là mỗi bữa trẻ ăn được một bát con cháo, nhưng thực tế con mình ăn 2/3 bát vẫn lên cân, phát triển bình thường, trẻ không gặp trở ngại gì thì mẹ hoàn toàn có thể yên tâm, không cần lo lắng.

Hoặc chuẩn là 1 bát con nhưng con mình lại ăn được hơn 1 bát mà không bị thừa cân béo phì, không làm sao thì mẹ cũng không phải lo lắng.

Mỗi đứa trẻ là riêng, là duy nhất nên không thể so sánh con mình với con nhà người ta. Cha mẹ nuôi con đừng dòm sang nhà hàng xóm, mà quan trọng nhất là vừa chăm sóc con vừa theo dõi sự phát triển của con mình chứ không phải bắt trẻ ăn thật nhiều theo mong muốn của cha mẹ.

PV: Vậy nếu thấy con tăng trưởng kém, cha mẹ phải xử lý thế nào?

PGS.TS Nguyễn Trọng Hưng: Trong hành trình nuôi dưỡng trẻ cũng có lúc mấp mô, thăng trầm và cha mẹ cần phải điều chỉnh dần dần. Khi cha mẹ thấy con lười ăn, chậm tăng trưởng một thời gian thì mẹ có thể tự điều chỉnh, theo dõi.

Nhưng khoảng 2 tuần tự điều chỉnh mà con không cải thiện, tình trạng biếng ăn, kém hấp thu gia tăng thì cha mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám dinh dưỡng để các chuyên gia sẽ có hướng dẫn phù hợp giúp trẻ phát triển khỏe mạnh mà mẹ lại bớt áp lực.

Khi cho con đi khám, các bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân tại sao trẻ khó chịu, kém tăng trưởng, kém hấp thu và có cách khắc phục nhanh được. Nếu cha mẹ cứ để tình trạng biếng ăn của con kéo dài thì sẽ ảnh hưởng đến em bé, tăng áp lực cho cả gia đình và mẹ sẽ vất vả hơn.

Đặc biệt, cha mẹ nên nhớ, không nên tự làm bác sĩ cho con. Trong thời đại Internet phát triển mạnh mẽ như hiện nay, mọi thứ đều có thể tìm thấy trên mạng và khi thấy con lười ăn, ốm sốt, thay vì mang con đi bệnh viện thăm khám, nhiều cha mẹ lại tự “chữa bệnh”, tự bổ sung các loại thuốc cho con.

Đây là cách làm hết sức nguy hại cho sức khỏe của trẻ. Trẻ uống thuốc gì, bổ sung vi chất gì cần được thăm khám và tư vấn bởi bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ dinh dưỡng.

PV: Để trẻ ăn được nhiều hơn, nhiều cha mẹ còn dụ trẻ bằng cách cho xem tivi, điện thoại, cho trẻ đi ăn rong. Theo bác sĩ, cách làm này nguy hại thế nào?

PGS.TS Nguyễn Trọng Hưng: Cha mẹ phải hiểu rằng, có thể giai đoạn đầu dùng cách cho trẻ đi ăn rong để dụ trẻ ăn, hoặc dùng tivi, điện thoại để đánh lừa trẻ, để trẻ sao nhãng và ăn các đồ ăn người lớn đút. Nhưng về lâu dài, cách cho trẻ ăn như vậy lại không tốt.

Việc trẻ ăn rong sẽ không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Trẻ vừa ăn vừa xem tivi, điện thoại sẽ ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa của trẻ. Thay vì dụ con ăn, cố ép con ăn thì cha mẹ hãy tạo hứng thú ăn uống cho con.

Cha mẹ phải giúp trẻ tập trung vào ăn uống bằng cách chế biến món ăn đa dạng, chế biến món ăn hấp dẫn, nhiều màu sắc để thu hút trẻ, kích thích trẻ ăn ngon miệng.

Cha mẹ cũng cần chú ý, khi chế biến đồ ăn cho trẻ cần phải làm những món ăn để trẻ khám phá được, trẻ có thể tự cầm nắm để ăn được. Phải thay đổi thực đơn hàng ngày cho trẻ, chứ không thể bữa nào cũng đút cháo cho con, điều này là không hợp lý.

Để trẻ ăn uống tốt cha mẹ cần tập cho trẻ tuân thủ kỷ luật bàn ăn, cho trẻ ăn trong khoảng thời gian nhất định, không kéo dài bữa ăn quá 30 phút, không để trẻ mất tập trung trong giờ ăn.

Đặc biệt, không nên thấy trẻ ăn ít mà ép ăn. Vì như vậy trẻ có thể bị trớ, bị sợ và trẻ sẽ không có cảm giác ngon miệng khi ăn. Trẻ lười ăn thì cho ăn ít, giãn cách các bữa ra để trẻ đói một chút thì trẻ mới ăn được và sẽ ăn tăng dần lên.

Cha mẹ nên nhớ, chăm con không có công thức nào chung cho tất cả các em bé, mà phải điều chỉnh riêng trên mỗi em bé.

Vì vậy, thay vì nhìn con nhà hàng xóm, cha mẹ hãy tập trung vào con mình, cùng hoàn thiện bản thân mình với con, cùng con trải qua những cột mốc quan trọng trong quá trình con phát triển. Không cần so sánh với con nhà người ta mà hãy so sánh với chính con của ngày hôm qua.

Cảm ơn những chia sẻ của bác sĩ!

Ly Linh