Vì sợ đường huyết tăng cao, nhiều người bị bệnh tiểu đường bảo nhau kiêng hoàn toàn chất đường bột, các loại hoa quả ngọt. Điều này có thực sự tốt cho sức khỏe của người bệnh tiểu đường?
Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, nguyên tắc cơ bản trong chế độ ăn của người bệnh tiểu đường là hạn chế tối đa glucid (chất đường bột), điều này có tác dụng tránh tăng đường huyết, hạn chế các axit béo bão hòa để tránh rối loạn chuyển hóa.
Đối với những người tiểu đường có tổng mức năng lượng ở nhóm lao động nhẹ và vừa thì có thể từ 30 - 35kcal/kg/ngày, nhóm lao động nặng từ 35 - 40 kcal/kg/ngày, nhóm những người béo phì nên hạn chế từ 24 - 26kcal/kg/người.
Tỷ lệ giữa các thành phần sinh năng lượng trong bữa ăn hàng ngày của người bệnh tiểu đường được xác định cụ thể như sau:
- Protein: Lượng protein nên đạt 1-1,2 g/kg/ngày đối với người lớn, tức tỷ lệ này nên đạt tương đương 15- 20% năng lượng khẩu phần.
- Lipid: Tỷ lệ chất béo nên là 25% tổng số năng lượng khẩu phần, không nên vượt quá 30%. Hạn chế các axit béo bão hòa, điều này giúp ổn định đường huyết, ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
- Glucid: Tỷ lệ năng lượng do glucid cung cấp nên đạt từ 50-60% tổng số năng lượng khẩu phần của người bệnh tiểu đường.
Theo khuyến cáo của BV Trung ương Quân đội 108, người bệnh tiểu đường cần biết mình nên bổ sung thực phẩm như thế nào cho phù hợp, nên ăn gì và không nên ăn gì. Theo đó, những thực phẩm người bệnh tiểu đường nên ăn bao gồm:
Chế độ ăn cho người tiểu đường không cần kiêng hoàn toàn chất đường, bột. Trong khẩu phần ăn vẫn có thể chọn ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt giàu vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là chất xơ có lợi cho tiêu hóa cũng như làm đường huyết tăng chậm hơn.
- Nên ăn ngũ cốc nguyên hạt, đậu đỗ, gạo còn vỏ cám, rau củ... được chế biến bằng cách hấp, luộc, nướng, hạn chế tối đa rán, xào...
- Không nên ăn hoặc hạn chế các loại đồ ăn như: bánh mì, bánh ngọt, các loại mỳ, nui… Các loại củ như khoai sắn cũng cung cấp khá nhiều tinh bột, nếu người bệnh tiểu đường ăn các loại này thì cần giảm hoặc cắt cơm.
Người bệnh tiểu đường nên tăng cường các loại thực phẩm giàu protein. Thịt nạc chứa nhiều đạm và rất ít chất béo bão hòa nên thích hợp để bổ sung vào chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường một lượng hợp lý.
- Người bệnh tiểu đường nên ăn cá, thịt nạc, thịt gia cầm bỏ da, thịt lọc bỏ mỡ... được chế biến đơn giản như hấp, luộc, áp chảo nhằm loại bớt mỡ.
- Không nên ăn các loại thịt nguội chế biến sẵn như xúc xích, lạp xưởng, thịt xông khói….
Thực đơn cho người tiểu đường tuýp 2 được cung cấp đủ chất béo tốt sẽ giúp người bệnh hạn chế những cơn thèm ăn, giảm cân và kiểm soát đường huyết tốt hơn.
- Thực phẩm có chất béo không bão hòa được ưu tiên trong chế độ ăn của người bệnh tiểu đường như: dầu đậu nành, vừng, hạnh nhân, dầu cá, mỡ cá, olive...
- Hạn chế các loại thức ăn chứa nhiều cholesterol và chất béo như: Trứng, nội tạng động vật, các loại thịt bò, thịt chó…
Người bệnh tiểu đường nên ăn rau nhiều hơn trong thực đơn của mình thông qua các cách chế biến đơn giản như hấp, luộc, salad.
- Nên ăn các loại rau xanh như: Cải bó xôi, cải xoăn, các loại rau, măng tây…
- Không nên hay hạn chế ăn các loại rau củ như: Củ cải đường, đậu hà lan…
- Trái cây: Không chỉ cung cấp các chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất, chất xơ làm no, trái cây còn có thể dùng để thay cho các món ngọt không tốt cho sức khỏe.
Cần tăng cường ăn trái cây tươi như: Việt quất, cam, dâu tây, mâm xôi, táo, mơ, nho, dưa chuột…
Hạn chế ăn các loại quả chín ngọt như: Sầu riêng, hồng chín, xoài chín... Các loại trái cây sấy khô, đóng hộp.
Một chế độ ăn uống đầy đủ chất đạm, chất béo, bột, vitamin và các chất khoáng, bổ sung đủ nước, duy trì được các hoạt động thể lực bình thường hàng ngày là yếu tố quan trọng để người bệnh kiểm soát được đường huyết, không làm tăng các yếu tố nguy cơ như rối loạn lipid, tăng huyết áp, tổn thương thận…