PGS.TS Đỗ Duy Cường: Nguy cơ lây lan bệnh bạch hầu trong cộng đồng là không lớn

Bệnh bạch hầu nguy hiểm thế nào?

Mới đây, tại Nghệ An đã có trường hợp tử vong do bệnh bạch hầu và tại Bắc Giang đã có trường hợp mắc bệnh do tiếp xúc với bệnh nhân tử vong tại Nghệ An. Đồng thời, ngành y tế Nghệ An cũng đã xác định nhiều trường hợp tiếp xúc gần với nữ bệnh nhân tử vong do bạch hầu. Điều mà dư luận quan tâm lúc này là bệnh bạch hầu nguy hiểm thế nào và có nguy cơ lây lan thành dịch trong cộng đồng không?

Chia sẻ về vấn đề này, PGS. TS. BS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, BV Bạch Mai cho biết, bệnh bạch hầu là bệnh nhiễm trùng - nhiễm độc, lây theo đường hô hấp và có khả năng gây dịch, do trực khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây nên. Bệnh thường gặp ở trẻ em và ở đối tượng chưa có miễn dịch với bệnh bạch hầu do chưa được tiêm vắc-xin đầy đủ. Vi khuẩn khu trú ở đường hô hấp trên tạo giả mạc dai dính, khó bóc tách và sinh ra ngoại độc tố gây nhiễm độc toàn thân, nguy cơ tử vong do biến chứng tắc đường thở và viêm cơ tim.

Trước thực trạng phát hiện các ca mắc, tử vong và tiếp xúc với ca mắc bạch hầu như hiện nay, PGS.TS Đỗ Duy Cường nhận định: “Thực ra nguy cơ lây lan ra cộng đồng là không lớn, các ca bệnh hiện nay phát hiện mang tính chẩt lẻ tẻ. Hơn nữa, hầu hết các đối tượng trẻ em hiện nay đều đã được tiêm phòng vắc-xin khi còn nhỏ. Chỉ có những trẻ chưa được tiêm phòng vắc-xin hoặc tiêm chưa đầy đủ theo lịch tiêm chủng thì mới có khả năng mắc bệnh”.

PGS Đỗ Duy Cường chia sẻ thêm, sau khi ủ bệnh từ 2 - 5 ngày, ngưởi bệnh thường có triệu chứng sốt nhẹ, đau họng, khó chịu, mệt mỏi, ăn kém, da xanh, chảy nước mũi, họng hơi đỏ. Đặc biệt khám họng thấy amidan có giả mạc trắng, lúc đầu nhỏ sau lan dần ra bao trùm họng và lưỡi gà, màu trắng, dai, bóc ra dễ chảy máu, hạch cổ sưng to làm cho cổ bạnh ra (bạch hầu họng).

Sau đó, bệnh có thể dẫn đến các triệu chứng nặng như viêm cơ tim, viêm thanh quản (gây khàn tiếng, ho ông ổng, thở rít), suy hô hấp, ngạt thở, suy thận, tổn thương thần kinh. Nếu không được điều trị bằng thuốc đặc hiệu thì có thể dẫn tới tử vong. 

Những biện pháp phòng chống bệnh bạch hầu

Theo vị chuyên gia truyền nhiễm này, hiện phương pháp điều trị đặc hiệu bệnh bạch hầu là sử dụng kháng sinh và huyết thanh kháng độc tố bạch hầu (Anti-Diphteria Serum-ADS). Các kháng sinh thông thường như Penicillin G, Erythromycin hoặc Azithromycin có thể diệt được vi khuẩn bạch hầu, thời gian điều trị từ 10-14 ngày.

Đặc biệt, chương trình tiêm chủng mở rộng đã đem lại nhiều hiệu quả để phòng các bệnh dịch, trong đó có bệnh bạch hầu. Tuy nhiên, ở những nơi vùng sâu vùng xa, độ bao phủ tiêm chủng thấp sẽ dẫn tới lỗ hổng miễn dịch và do đó bệnh còn lưu hành và khó có thể dập tắt. Do đó, để phòng bệnh bạch hầu, trẻ em cần phải được tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch để có miễn dịch cộng đồng.

Cụ thể, các biện pháp phòng bệnh bao gồm:

- Rửa tay đúng quy cách bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn. Nhà ở của người bệnh, dụng cụ trong phòng, đồ dùng, đồ chơi, quần áo của người bệnh phải tẩy uế và sát khuẩn.

- Tiêm vắc-xin bạch hầu: trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia, dùng vắc-xin đa giá: bạch hầu - ho gà - uốn ván cho trẻ. Bắt đầu tiêm từ 2-3 tháng tuổi, tiêm 2 lần, mỗi lần 1ml cách nhau 1 tháng. Một năm sau nhắc lại mỗi một năm 1 lần cho đến 5 tuổi.

- Người lớn chưa được tiêm hoặc không có miễn dịch cần được tiêm nhắc lại 1 mũi.

- Với người tiếp xúc: Xét nghiệm vi khuẩn và theo dõi trong vòng 7 ngày. Ngoài ra cần uống thuốc dự phòng bằng Erythromycin hoặc Azithromycin trong 7 ngày.