Hiệu quả từ mô hình y học gia đình ở huyện Mỹ Đức

Y tế cơ sở phát huy tốt vai trò là “người gác cổng”

Mạng lưới y tế cơ sở, nhất là y tế tuyến xã, là nơi đầu tiên người dân có thể tiếp cận khi ốm đau, dịch bệnh. Do đó, đẩy mạnh mạng lưới y tế cơ sở hoạt động hiệu quả sẽ giúp tiết kiệm chi phí, giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, phát huy tốt vai trò là “người gác cổng” trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân.

Mà nguyên lý y học gia đình hướng đến mục tiêu chăm sóc sức khỏe người dân một cách toàn diện và liên tục, nhằm phát hiện sớm, xử lý sớm các vấn đề bệnh tật, dự phòng và duy trì sức khỏe cho người dân.

Tại huyện Mỹ Đức, Hà Nội, sau khoảng 4 năm triển khai (từ năm 2020) mô hình trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình bước đầu mang lại hiệu quả tích cực.

Trước đó, để phát hiện bệnh sớm quản lý và điều trị kịp thời hiệu quả, giảm những biến chứng và khó khăn cho người bệnh ngay tại y tế cơ sở, từ tháng 5/2020, với sự hỗ trợ của BV Tim Hà Nội, Trung tâm Y tế huyện Mỹ Đức đã triển khai điểm mô hình quản lý, điều trị tăng huyết áp theo nguyên lý y học gia đình tại xã Bột Xuyên và được bảo hiểm xã hội thanh toán.

Trung tâm Y tế huyện Mỹ Đức và BV Tim Hà Nội đã lên lịch khám, tư vấn hàng tuần tại xã Bột Xuyên và đã có 586 người được khám sàng lọc, trong đó tư vấn lập bệnh án điều trị ngoại trú cho 243 bệnh nhân tăng huyết áp. Cho đến tháng 6/2024, tại trạm y tế xã Bột Xuyên đã quản lý được 460 bệnh nhân tăng huyết áp và trung bình khoảng 270 bệnh nhân khám và điều trị hàng tháng. Tính đến nay, số người bệnh đạt hiệu quả điều trị duy trì ngoại trú hàng tháng tại trạm y tế trung bình đạt 82,3%.

The báo cáo của Trung tâm Y tế huyện Mỹ Đức, sau 4 năm (từ tháng 5/2020 - 6/2024) triển khai trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình, số ca tử vong liên quan đến các bệnh lý về tim mạch ghi nhận trên địa bàn là 106 trường hợp; có 2 trường hợp tai biến mạch máu (trước khi triển khai bình quân số tai biến 3 - 4 ca và 6 - 10 ca tử vong liên quan bệnh lý tim mạch/năm). Số bệnh nhân phải chuyển tuyến trên điều trị trong thời gian triển khai mô hình là 2 - 3 ca/năm so với bình quân 14 ca/tháng trước đây.

Tiếp tục nhân rộng mô hình y học gia đình tại tuyến xã

Theo ông Nguyễn Văn Năm, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Mỹ Đức, với những kết quả đạt được khi triển khai mô hình trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình tại xã Bột Xuyên, Trung tâm Y tế huyện Mỹ Đức đã nhân rộng mô hình khám sàng lọc, quản lý điều trị tăng huyết áp, tim mạch theo nguyên lý y học gia đình tại 6 xã, thị trấn là An Mỹ, Hồng Sơn, Lê Thanh, An Phú, Phùng Xá và thị trấn Đại Nghĩa.

Kết quả, tính đến tháng 6/2024, có 15.236 /18.475 (82,4%) người dân từ 40 tuổi trở lên tại 6 xã được khám sàng lọc, 3.836 bệnh nhân tăng huyết áp được phát hiện và đưa vào quản lý. Trạm y tế 6 xã đã lập hồ sơ điều trị ngoại trú cho 2.126 bệnh nhân (55,4%), số còn lại được điều trị tại phòng khám đa khoa và các bệnh viện. Có 1.684/2.126 bệnh nhân được quản lý điều trị thường xuyên, liên tục tại trạm đạt (79,2%), trong đó số bệnh nhân điều trị đạt huyết áp mục tiêu là 1.418 bệnh nhân (84,2%).

Đa số người bệnh hài lòng về việc triển khai khám điều trị tăng huyết áp tại trạm y tế. Người bệnh được tiếp cận các dịch vụ y tế một cách dễ dàng, được tư vấn chu đáo, thuận tiện đi lại và không mất nhiều thời gian chờ đợi, giảm rất nhiều chi phí cho việc đi lại. Thêm nữa, người nhà bệnh nhân cũng không mất nhiều công đưa đón, công việc nhà và hoạt động kinh tế gia đình không bị sáo trộn. Ngoài điều trị theo phác đồ, người bệnh còn được nhân viên y tế hướng dẫn tự đo huyết áp, ghi chép, theo dõi chỉ số huyết áp, là cơ sở để bác sĩ nắm bắt diễn biến bệnh lý, tư vấn điều chỉnh thuốc và chế độ sinh hoạt phù hợp.

Những kết quả trên cho thấy, mô hình quản lý điều trị tăng huyết áp tại tuyến xã là rất hiệu quả, thuận lợi cho cả người bệnh, người nhà bệnh nhân và nhân viên y tế. Các y, bác sĩ tham gia mô hình đã được nâng cao trình độ chuyên môn, đã độc lập khám chữa bệnh, tư vấn và triển khai hướng dẫn cho đồng nghiệp tại cơ sở, được người bệnh tin tưởng.

Từ thành công trong 4 năm triển khai mô hình trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình tại xã Bột Xuyên và 6 xã, thị trấn được nhân rộng, thời gian tới, Trung tâm Y tế huyện Mỹ Đức tiếp tục mở rộng mô hình tại các xã còn lại, phấn đấu đến năm 2025 sẽ có 100% triển khai thực hiện mô hình để giúp hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu trên địa bàn huyện Mỹ Đức ngày càng được nâng cao, đáp ứng nhu cầu thiết thực của người dân.

Hà Nội phấn đấu 95% trạm y tế hoạt động hiệu quả theo nguyên lý y học gia đình 

Đây là mục tiêu cụ thể được đề ra tại Kế hoạch số 332/KH-SYT của Sở Y tế Hà Nội về nâng cao chất lượng hoạt động của trạm y tế theo nguyên lý y học gia đình trên địa bàn thành phố năm 2024. 

Để thực hiện mục tiêu này, ngành y tế Thủ đô xác định 6 nhóm nhiệm vụ trọng tâm gồm: công tác thông tin truyền thông; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị; đảm bảo nhân lực phục vụ khám, chữa bệnh tại trạm y tế; triển khai các hoạt động chuyên môn theo nguyên lý y học gia đình; ứng dụng công nghệ thông tin; kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả. 

Trong đó, công tác truyền thông, vận động để nhân dân tích cực tham gia các hoạt động chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe. Phổ biến các kiến thức về bảo vệ sức khỏe, chú trọng rèn luyện thể lực, tăng cường các hoạt động thể dục thể thao, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, các biện pháp chăm sóc sức khỏe ban đầu, phòng, chống dịch bệnh tại cộng đồng… nhằm nâng cao nhận thức của người dân về các nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và các biện pháp phòng chống đối với từng nguy cơ. Tuyên truyền, vận động người dân tham gia bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân. 

Tăng cường tuyên truyền nhằm nâng cao hiểu biết của người dân đối với mô hình trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình để người dân thấy được lợi ích của mô hình này khi đến khám bệnh, chữa bệnh tại trạm y tế xã/phường/thị trấn. Từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân tại tuyến cơ sở, thu hút người dân sử dụng các dịch vụ y tế ngay tại trạm y tế xã/phường/thị trấn, giảm tải cho tuyến trên. 

Đối với việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, tiếp tục triển khai đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng các trạm y tế, xây dựng kế hoạch mua sắm, sửa chữa, bảo dưỡng định kỳ các trang thiết bị đáp ứng nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh của người dân. 

Đảm bảo cung ứng đủ, kịp thời thuốc, vật tư, hóa chất cho các trạm y tế cho công tác phòng chống dịch và khám bệnh, chữa bệnh tại trạm y tế, đặc biệt các thuốc điều trị các bệnh mạn tính (đái tháo đường, tăng huyết áp). Tổ chức quầy thuốc tại các trạm y tế xã nhằm cung cấp đầy đủ thuốc điều trị cho người dân tại trạm y tế. 

Đối với việc đảm bảo nhân lực phục vụ khám, chữa bệnh, chủ động rà soát nhân lực, điều động và ưu tiên bố trí nhân lực đảm bảo cơ cấu, số lượng cán bộ cho các trạm y tế. Các bệnh viện tuyến trên, bệnh viện chuyên khoa đầu ngành hỗ trợ chuyên môn cho các trạm y tế. 

Tăng cường quản lý sức khỏe cộng đồng, lập hồ sơ quản lý sức khỏe cá nhân theo quy định của Bộ Y tế; triển khai lập hồ sơ sức khỏe điện tử; quản lý, chăm sóc sức khỏe theo nguyên lý y học gia đình cho cá nhân, hộ gia đình trên địa bàn quản lý. 

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý các hoạt động của trạm y tế, thực hiện liên thông dữ liệu khám chữa bệnh, tiêm chủng mở rộng… Đồng thời, tăng cường giám sát và đôn đốc thực hiện triển khai trạm y tế theo nguyên lý y học gia đình.