Hiện nay, không ít người đang ăn chay thiếu hiểu biết, ăn chay hà khắc hoặc quá lạm dụng đồ ăn chay giả mặn vô tình gây ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe, gián tiếp gây ra nhiều bệnh tật.
Dư luận vẫn chưa quên cuộc 'khủng hoảng đồ ăn chay giả mặn' của 2 năm trước đây tại Đài Loan. Câu chuyện bắt nguồn từ cái chết của một Phật tử người Đài Loan khi được báo sĩ chẩn đoán có biểu hiện của bệnh bò điên. Tuy nhiên, Phật tử này là một người ăn chay trường, nhiều năm không sử dụng thịt động vật.
Cơ quan chức năng Đài Loan vào cuộc kiểm tra đồ ăn chay đóng gói có trên thị trường và phát hiện sự thật vô cùng kinh khủng: 70% thành phần trong đồ ăn chay đóng gói sẵn chứa thịt, cá ôi thiu.
Cùng với đó, để tạo ra những hương vị giống đồ mặn một cách thật nhất, những nhà sản xuất đồ chay nước này áp dụng những công nghệ ghê tởm: Ngâm acid, ngâm vào thực phẩm phân hủy...
Trong khi đó, thực phẩm chay đóng gọi tại Việt Nam có không ít sản phẩm nguồn gốc tại Đài Loan.
Nhìn lại thị trường ăn chay Việt Nam có rất nhiều chủng loại, mẫu mã khác nhau. Các sản phẩm có màu sắc hấp dẫn, hương vị đa dạng. Đặc biệt là các sản phẩm ăn chay giả mặn đóng gói sẵn có mùi vị rất giống với thịt, cá...
Tại chợ Đồng Xuân (Hoàn Kiếm), chợ Đồng Tâm (Hai Bà Trưng)..., những sạp hàng khô xuất hiện thêm các thực phẩm ăn chay đóng gói với tên gọi rất hấp dẫn: Đùi gà, sườn non, chả chay... Với giá thành rẻ lại theo kịp xu hướng, mặt hàng này có sức tiêu thụ vô cùng lớn.
Thế nhưng, không ít trong số đó không đảm bảo về an toàn thực phẩm, không rõ ràng về nguồn gốc xuất xứ, thành phần dinh dưỡng.
Ngoài câu chuyện thực phẩm không đảm bảo, việc nhiều người áp dụng ăn chay thiếu khoa học cũng ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe.
Nhất là, nhiều người ăn chay một cách nghèo nàn, thực đơn giản tiện, không phong phú, ăn chay trường. Đơn cử, những thực đơn không theo đủ 4 nhóm thực phẩm cần thiết: Đạm, đường, chất béo, vitamin và rau củ.
Những bữa ăn thiên thực vật không có sự cải tiến, lặp đi lặp lại nhiều lần một cách hà khắc.
Chưa nói đến, nhiều người tham khảo các thông tin trên mạng, áp dụng những công thức của người khác mà không cần biết nó có phù hợp với bản thân mình hay không.
Chia sẻ với PV Gia Đình Mới, TS Nguyễn Trọng Hưng (Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia) cho biết: ‘Hiện nay, người dân Việt Nam có thói quen rất lạ. Đó là lên trên mạng, lên google để tìm hiểu mọi thứ, kể cả chữa bệnh, mua thuốc.
Ăn chay cũng vậy, rất nhiều người tìm google và áp dụng những kiến thức trên đó cho bản thân.
Họ không biết, mỗi người có một thể trạng, cân nặng, chiều cao, nhu cầu dinh dưỡng khác nhau. Vì vậy, khi họ áp dụng công thức ăn chay của người khác với mình là điều bất hợp lí.
Còn với nhiều người áp dụng ăn chay trường, điều này là không nên, đặc biệt khi ăn chay trường với thực đơn nghèo nàn sẽ không cung cấp đủ dinh dưỡng, vitamin cần thiết cho cơ thể.
Từ đó gây ra tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu chất: Sắt, kẽm, Vitamin B12… (những chất có nhiều trong thịt động vật)…’
Nói về thực phẩm chay giả mặn, PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Thực Phẩm - Đại học Bách Khoa Hà Nội) chia sẻ, 'đùi gà, sườn non, chả, giò chay' đều được làm từ bột mì, nấm... Vì vậy, để có màu sắc bắt mắt, bắt buộc nhà sản xuất phải thêm các chất định hình, chất tạo màu.
'Tuy nhiên, các loại chất tạo màu có thành phần tự nhiên thường không bền nên muốn giữ lâu, phần lớn các sản phẩm được sử dụng hóa chất. Và những nguyên liệu phẩm màu, chất định hình rẻ tiền có tác động không tốt đến hệ tiêu hóa'.
Những người không nên ăn chay:
Phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú và trẻ nhỏ. Với những đối tượng trên, dinh dưỡng có vai trò đặc biệt quan trọng quyết định đến sức khỏe của họ và nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng cao theo từng giai đoạn.
Như với phụ nữ mang thai, các dưỡng chất, vitamin, khoãng chất có vai trò vô cùng quan trọng với sự phát triển của thai nhi. Và theo từng tuần thai phát triển, nhu cầu lại thay đổi theo xu hướng tăng nên.
Nếu bà bầu lạm dụng ăn chay sẽ vô tình có thể khiến em bé thiếu dinh dưỡng cần thiết để phát triển toàn diện ngay từ khi bào thai...
Chưa kể đến, việc thiếu một số khoáng chất như canxi, sắt, axit folic… sẽ gây ra những nguy hiểm cho cả mẹ và bé: Nguy cơ sảy thai, đẻ non…