Để có thể học thở, học bơi mọi lúc mọi nơi, không phụ thuộc thầy bà, bể bơi, tiền bạc, thời gian... hãy áp dụng 2 “thủ thuật” dưới đây:
Gia Đình Mới giới thiệu series bài viết về Phòng, chống đuối nước do TS Phạm Anh Tuấn, Trưởng dự án “Phòng chống tai nạn sông nước cho học sinh với E-Bơi", người có tâm huyết với công việc này gần 20 năm nay.
“Liên tưởng”: Một con gà quay to và ngon mấy cũng cần được xé nhỏ mới có thể ăn được thì tại sao kỹ năng bơi lội không thể bị “xé nhỏ” thành các kỹ năng nhỏ hơn như Thở, Lặn / Nổi và Chuyển động để học từng thứ rồi ghép lại với nhau cho nhanh, cho dễ? Học mọi thứ cùng một lúc dưới nước quá bằng tống cả con gà quay vào mồm còn gì?
“Biến trong thành ngoài, biến rẻ thành đắt”: Thay vì nhảy xuống bể bơi học thở, học lặn / nổi và chuyển động… tại sao không học mọi thứ liên quan tới bơi lội trên cạn rồi xuống nước thực hành? Ví dụ khi học thở, ta tập chay trước trên cạn, sau đó học thở với cốc nước hay cốc… sinh tố, với bát nước, chậu nước (biến trong thành ngoài), rồi tập thở với… thùng phuy, bể bơi mini (những thứ rất rẻ, rất dễ kiếm) rồi thực hành ở bể bơi hay môi trường nước hở sau.
Dù biết bơi chưa đảm bảo an toàn đuối nước 100% thì ai cũng nên học bơi. Bơi giúp người ta vui vẻ, mạnh khỏe, sống tự tin, yêu đời. Cảm giác của bạn ra sao khi những người khác bơi lội, đùa nghịch vui vẻ trong sóng biển còn mình thì ngồi trông quần áo trên bờ hoặc dò dẫm, loay hoay nhúng chân ngay sát mép nước? “Quê quê” hay là “kém tắm”, dân mạng gọi thế.
Bơi bơi bơi, học bơi đi hỡi bạn ơi
Bơi bơi bơi, tận hưởng thú vui cuộc đời
Bơi bơi bơi, À lê A lế À lê
Bơi bơi bơi A lề A lế À lê…
(Lời chế theo bài hát The Cup of Life)
Bạn nên học bơi và có thể tự học theo trình tự “Từ đơn giản tới phức tạp; từ dễ tới khó” mà E-Bơi khuyến nghị dưới đây:
Trong bài này, ta sẽ cùng “luyện” thở. Dùng từ “luyện” thay cho từ “tập” để ngụ ý rằng muốn đạt tới một kỹ năng nào đó thì phải kiên trì tập luyện, trui rèn chứ không thể tập lơ mơ, hời hợt.
Luyện thở tức là luyện kỹ năng thở ra dưới nước (“thở nước”), một kỹ năng cực kỳ quan trọng trong phòng chống đuối nước và bơi lội cơ bản. Có thể nói, biết thở là có cơ hội thoát đuối 70%; biết thở là coi như sắp biết bơi.
Nguyên tắc thở khi bơi được viết ra cực kỳ đơn giản: “Trên mặt nước, thở vào bằng miệng, dưới mặt nước thở ra bằng mũi”. Cũng có thể thở ra bằng miệng, nhưng tốt nhất nên bằng mũi. Viết thì đơn giản nhưng thực hành với nước / dưới nước không dễ vì nó khác với cách thở bản năng, bình thường trên cạn.
Khi ngâm mình dưới nước, người mới học bơi dễ mất bình tĩnh, dễ bị phân tâm bởi nhiều chuyện, hậu quả là thay vì thở ra lại lẫn thành thở vào và bị sặc. Nhiều người học mãi vẫn không bơi được chỉ vì bỏ qua “luyện” thở. Chưa thở tốt đã muốn học quạt tay, đạp chân... giống như chưa thuộc bản Cửu chương đã bập vào các bài toán nhân chia phức tạp.
Để “luyện” thở tốt, hãy dùng thủ thuật “Liên tưởng” ăn gà quay, xé nhỏ kỹ năng “thở” thành các miếng ghép nhỏ hơn, rồi “nhai” từ từ, từ dễ tới khó, từ đơn giản tới phức tạp.
Cũng có thể thay bài tập trên bằng đứng lên thở vào, ngồi xuống thở ra cùng với đếm để định tâm. Bạn có thể sáng tạo ra nhiều bài tập thở chay luyện ý khác. Ví dụ, khi bò chui qua gầm bàn thì thở ra, đứng lên thở vào; hoặc như hình dưới đây, gập cánh tay để ngang trước ngực giả làm mặt nước khi thấp và há miệng thở vào, rồi từ từ đưa cánh tay trượt lên cao, khi lên tới mũi thì bắt đầu thở ra (ư ư…)…
Nguyên tắc bất biến là “Trên mặt nước, thở vào bằng miệng, dưới mặt nước thở ra bằng mũi”;
HỌC BƠI VỚI SINH TỐ BƠ
Chiều qua tôi ghé nhà hàng
Cất giọng gọi một cô nàng má hây
Em ơi mang giúp anh ngay
Một cốc Sinh Tố Bơ Đầy Tập Bơi
Ơ ơ anh có … hơi hơi…
Sinh tố để uống tập bơi thế nào?
Em mà không biết hay sao
Anh cắm ống nhựa, hít vào thổi ra
Tập bơi là thế thôi mà
Đã bơi là phải thở ra hít vào
Ở ta cũng thể ở Lào
Tập bơi là phải hít vào thở ra
Dù có sang tận nước Nga
Tập bơi vẫn phải thở ra hít vào
Anh toàn nói chuyện tào lao
Em là chưa thấy anh nào như anh…
Thôi mang sinh tố ra nhanh
Để anh hướng dẫn thực hành cho coi
Anh người duy nhất trên đời
Dạy bơi ở quán Cà Phơi (Phê) Hà Nồi (Nội)…
Tập thở với chậu nước: Há to miệng thở vào, ngậm miệng úp mặt vào chậu nước thở ra bằng mũi, vừa thở ra vừa ngân ư ư… để định tâm. Thực ra, cứ ngân ư ư… là hơi sẽ thoát ra đằng mũi.
Có hai cách lấy hơi: Quay cổ nghiêng mặt sang bên há miệng thở vào là lấy hơi của bơi trườn sấp (sải); Ngửa cổ, há miệng ra phía trước thở vào là lấy hơi của bơi ếch, bơi bướm.
Tập thở trong phuy nước: Với thùng phuy chứa 200 - 250 lít nước, các em học sinh tiểu học đã có thể ngâm mình tập thở và tập Lặn thụt dầu / Thả nổi.
Tập thở ở bể bơi: Bám hai tay vào thành bể, tập ở nơi nước tới ngang cổ. Đơn giản chỉ là nhô lên thở vào, hụp xuống thở ra.
Chú ý: Nguy cơ đuối nước có ở khắp nơi nên trẻ nhỏ, học sinh không được tập luyện các bài tập với nước / dưới nước khi không có người lớn trông coi cẩn thận.
Luyện thở tới khi nào đạt?
Khi nào bạn thoải mái úp mặt, chìm đầu vào trong nước và có thể kiểm soát hơi thở của bạn bằng cách nhô lên hụp xuống không khác gì bạn thở bản năng trên cạn là đạt yêu cầu.
Nếu đầu óc còn chút lo lắng, ngại ngùng, nếu còn khó chịu khi bị nước lọt vào mồm, khi nước trên đầu chảy xuống mặt, khi mũi bị sặc chút nước… là chưa thành thục.
Bạn phải chuẩn bị một tâm thế nghiêm túc khi luyện thở. Tóc dài quá phải buộc lại, không có kính bơi, không có nút tai thì phải làm quen với việc nước có thể lọt vào mắt, vào tai... Nguyên tắc bất biến là không để ngoại cảnh làm nhiễu quy tắc “Trên mặt nước, thở vào bằng miệng, dưới mặt nước thở ra bằng mũi”.
Khi dạy học, E-Bơi thấy, nhiều học viên mất khá thời gian với mái tóc lòa xòa che kín tầm nhìn, lúc lúc lại tháo kính ra, đeo kính vào, rồi dụi mắt, lau mồm, nhè nước bọt… Thở chưa luyện tốt thì không nên học các bước tiếp theo làm gì.
Ngay cả khi bạn chưa muốn học bơi thì vẫn nên luyện thở, vì nếu chả may bị ngã xuống nước mà cứ đầu óc cứ loạn lên lo sặc nước, lo nước vào mắt, vào tai, vào mũi thì tính mạng sắp nguy rồi.
E-Bơi luôn luôn nhắc
Thở quan trọng ra sao
Với người học bơi lội
Nghe tưởng chuyện tầm phào
Thở ai mà chả biết
Sinh ra là thở rồi
Không khí chạy qua mũi
Đơn giản chỉ thế thôi
Tất nhiên nếu giữ được
Đầu luôn ở trên cao
Thì cứ thở bằng mũi
Học làm chi nhọc nào?
Nhưng ai mà có thể
Nắm tay sáng tới chiều
Một khi rơi xuống nước
Thở như cũ là “tiêu”
Trong bơi, thở số một
Phải tập luyện hăng say
Không thở sao mà sống
Để đạp, quạt chân tay?
Đầu ngập nước, ta nhớ
Nín thở hoặc thở ra
Mũi, miệng phun bong bóng
Hít vào sặc thành... ma
Trên mặt nước há miệng
Thật to, thở nhanh vào
Nếu vẫn hít bằng mũi
Sặc nước thì xin... chào!
Thở ngon rồi học tiếp
Thả nổi ngắm... cá bơi
Chuyện thở đâu lo nữa
Vì thành bản năng rồi
Học thở quan trọng lắm
Không phải chuyện tầm phào
Lớp một không qua được
Đừng đòi học lớp cao./.