Hai tiền chất ma túy là N-Ethylpentylone và 5FR-MDMB-PICA không có trong danh sách các chất và tiền chất ma túy bị cấm hoặc hạn chế sử dụng tại Việt Nam.
Theo bác sĩ Huỳnh Thanh Hiển, Bệnh viện Tâm thần TP.HCM, hai tiền chất N-Ethylpentylone và 5FR-MDMB-PICA đều bị xếp danh sách thuốc được kiểm soát đặc biệt của Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).
Nhưng trong danh mục kèm theo Nghị định 73/2018 của Thủ tướng chính phủ quy định danh mục chất ma túy và tiền chất, không có tên 2 chất này.
Tiền chất N-Ethylpentylone thuộc họ phenethylamine, tác dụng dược lý tương tự như chất cathinone có trong chất ma túy muối tắm (bath salts).
Muối tắm (bath salts) là tên lóng của một loại ma túy có tên hóa học là mephedrone hoặc cathinone hoặc hỗn hợp của cả 2 chất trên.
Hai chất này được chiết xuất từ lá cây Khat có tên khoa học là Catha edulis, là 1 loại cây dại mọc nhiều tại vùng Trung Đông, bán đảo Ả Rập và vùng Sừng Châu Phi.
Cách sử dụng giống như đá (đốt-hít) nhưng cho hiệu ứng yếu hơn (chơi ít phê hơn) nhưng có lợi thế tại Việt Nam chưa có kit xét nghiệm muối tắm trong nước tiểu nên được dân chơi ưa chuộng hơn vì an toàn hơn (không sợ bị xét nghiệm nước tiểu).
Nhưng khác với muối tắm được bán dưới dạng tinh thể như muối, N-Ethylpentylone được bán dưới dạng một viên thuốc như thuốc lắc.
Theo Cơ quan bài trừ ma túy Hoa Kỳ (DEA), việc lạm dụng N-Ethylpentylone sẽ gây mất ngủ, tăng thân nhiệt, nôn mửa, kích động, mất phương hướng, hoang tưởng, ngừng tim, hôn mê và có thể tử vong.
Tiền chất ma túy thứ 2 bị… lọt sổ ở Việt Nam là 5FR-MDMB-PICA – được phát hiện trong thảo mộc khô cắt nhỏ.
Theo bác sĩ Hiển, đây là chất thuộc nhóm cần sa mới (cannabiol), có trong cỏ Mỹ. Không có bịch cỏ Mỹ nào giống bịch nào vì các "chủ lò" sẽ pha trộn tùy thích. Hiện nay người ta đã phát hiện được hơn 20 chất "cần sa mới" có trong các bịch cỏ Mỹ và con số này ngày càng tên lên.
Các Hoạt chất thường được tẩm trong cỏ Mỹ gây tác động giống cần sa (cannabiol like) nhưng mạnh hơn nhiều lần. Trong đó XLR-11 là chất có tác động mạnh nhất, gây ảo giác mạnh nhất.
Bác sĩ Huỳnh Thanh Hiển cho biết: “Cả 2 tiền chất này đều thuộc nhóm ma túy gây kích thích thần kinh. Các chất ma túy trong cỏ Mỹ cho cảm giác hỗn hợp của ma túy đá (yếu hơn) và cần sa (mạnh hơn cần sa thiên nhiên nhiều lần).
Do hiệu ứng hỗn hợp này nên cỏ Mỹ khá nguy hiểm vì có thể gây loạn thần với các triệu chứng ảo giác và hoang tưởng mà dân chơi gọi là “sập cỏ”.
Các loại ma túy mới xuất hiện như muối tắm (mephedrone /cathinone), cỏ Mỹ (cần sa mới) hay tái xuất hiện trong thời gian gần đây như thuốc gây ảo giác (LSD) đều không gây dương tính với các kit thử đang có tại Việt Nam.
Điều này gây bối rối cho các cơ quan chức năng vì không thể biết đối tượng đang sử dụng loại ma túy gì (ngoại trừ các vụ trọng án, mẫu thử được gởi cho Viện Khoa học hình sự) nên gây nhiều khó khăn cho công tác phòng chống ma túy hiện nay.
Trong khi đó, thế giới ngầm luôn đi trước luật pháp và các nhà quản lý một bước, luôn tìm cách lách luật. Khi luật pháp cấm chất này họ sẽ tìm ra chất khác thay thế chưa bị luật pháp phát hiện và ngăn cấm.
Muối tắm và cỏ Mỹ (K2/spice) đã xuất hiện trên thế giới từ đầu những năm 2000 nhưng phải đến hơn mười năm sau mới bị đặt ra ngoài vòng pháp luật.
Ngày 15/5/2018, Chính phủ ban hành Nghị định số 73/2018/NĐ-CP quy định các danh mục 515 chất ma túy và 44 tiền chất ma túy.
Cụ thể, có 46 chất ma túy tuyệt đối cấm sử dụng trong y học và đời sống xã hội, việc sử dụng các chất này trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều tra tội phạm theo quy định đặc biệt của cơ quan có thẩm quyền; 398 chất ma túy được dùng hạn chế trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y tế theo quy định của cơ quan có thẩm quyền; 71 chất ma túy được dùng trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y tế, thú ý theo quy định của cơ quan có thẩm quyền; 44 tiền chất thiết yếu, tham gia vào cấu trúc chất ma túy; là dung môi, chất xúc tác trong quá trình sản xuất ma túy.