Vào mùa nóng nực, nhiều người có thói quen để điều hoà rất lạnh, nhất là điều hoà dội thẳng vào đầu trong thời gian dài. Ít ai biết, việc này gây ra những nguy cơ sức khoẻ nghiêm trọng.
Người đàn ông hơn 50 tuổi ở Hà Nội, chỉ sau một đêm ngủ dậy được người thân phát hiện bị méo miệng, lệch nhân trung, mắt không nhắm kín, liệt một bên mặt, nói không rõ…
Cứ nghĩ bị trúng phải gió độc trong đêm dẫn đến méo miệng, liệt mặt nên người nhà bệnh nhân tìm mọi cách dân gian như đánh gió, giải cảm… để giúp người bệnh cải thiện tình trạng.
Dù đã được chữa mẹo đủ cách mà bệnh tình vẫn không thuyên giảm, người bệnh được đưa đến gặp Lương y Nguyễn Thanh Thúy (Phòng khám Đông y Ích Thọ Đường) để thăm khám.
Qua thăm khám, Lương y Nguyễn Thanh Thúy chẩn đoán bệnh nhân bị liệt thần kinh số 7 ngoại biên do lạnh dẫn tới méo miệng không thổi sáo được, lệch nhân trung, mắt nhắm không kín, ăn uống rơi vãi bên liệt, nói không rõ tiếng.
Đặc biệt, tình trạng liệt mặt, méo miệng do lạnh không chỉ gặp ở người lớn tuổi mà còn gặp nhiều ở trẻ nhỏ.
Bác sĩ Dương Văn Tâm, Bệnh viện Châm cứu Trung ương cũng đã từng điều trị cho nhiều trường hợp trẻ nhỏ bị méo miệng, liệt mặt sau một đêm ngủ dậy.
Trong đó có trường hợp bé gái 3 tuổi (ở Thái Bình) chỉ sau một đêm ngủ dậy miệng không ngậm chặt được, một mắt nhắm không kín, cười miệng méo xệch.
Người lớn trong nhà cứ tưởng cháu bị trúng gió, nhưng đến khi cho bé đi bệnh viện thăm khám mới biết bé bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên vì bị lạnh ban đêm.
Điều đáng nói là nhiều người cứ tưởng tình trạng méo mồm, liệt mặt thường xảy ra vào mùa đông lạnh, nhưng thực tế vào mùa hè, khi ngủ để quạt thốc thẳng vào đầu mặt, để điều hòa nhiệt độ quá thấp, nằm ngủ trong phòng điều hòa lạnh trong thời gian dài… cũng có nguy cơ cao bị liệt mặt, méo miệng.
Theo Lương y Nguyễn Thanh Thúy, dây thần kinh số 7 gọi là thần kinh mặt, là một dây hỗn hợp có nhiều chức năng về vận động, cảm giác, vị giác. Các sợi vận động, xuất phát từ hai nhóm nhân thần kinh mặt đi đến vận động các cơ bám da mặt và cổ. Cử động các cơ này biểu lộ trạng thái cảm xúc như: Vui buồn, tức giận… và một số động tác khác.
Đoạn dây thần kinh số 7 nằm trong ống xương đá, vốn dĩ đã bị lạnh (do không có cơ che phủ dây thần kinh), do đó khi gặp gió lạnh đột ngột, không khí lạnh buốt từ bên ngoài khiến cho nó bị nhiễm lạnh đột ngột, mạch máu bị co thắt lại, dẫn đến thiếu máu nuôi dưỡng và sưởi ấm làm cho dây thần kinh sẽ bị phù lên, bị chèn ép và dẫn đến liệt.
Những người bị liệt mặt do nằm điều hoà lạnh vào mùa hè không phải hiếm. Bởi khi gặp hơi lạnh của điều hoà tác động trong thời gian dài sẽ khiến tổ chức xung quanh dây thần kinh số 7 ngoại biên trở nên phù nề tạo sức ép gây liệt dây thần kinh. Từ đó gây ra bệnh với các biểu hiện như miệng méo, khó nói, biến giọng, không thể huýt sáo, mắt nhắm không kín.
Với những trường hợp liệt dây thần kinh số 7 do lạnh, điều trị bệnh bằng các phương pháp của y học cổ truyền như điện châm, thủy châm, xoa bóp bấm huyệt, dùng thuốc Đông y… đem lại hiệu quả rất tốt. Nếu điều trị kịp thời đúng phương pháp bệnh sẽ khỏi dứt điểm, không còn méo miệng, nói rõ, mắt nhắm được bình thường.
Để phòng bệnh liệt mặt, méo miệng vào mùa nóng cần lưu ý:
- Khi ngủ không nên để quạt, máy điều hòa thổi thẳng vào mặt.
- Không nên nằm điều hòa quá nhiều và để nhiệt độ điều hòa quá thấp. Nhiệt độ lý tưởng khi mở điều hòa là từ 26 độ trở lên.
- Khi đi từ ngoài trời vào phòng có mở điều hòa không nên vội vã vào ngay mà nên ngồi ở nơi thoáng mát một lúc để điều hòa nhiệt độ cơ thể, để cơ thể thích nghi dần dần. Hoặc khi đi từ phòng lạnh ra ngoài trời cũng không nên vội vã ra đột ngột, nên mở cửa, đứng chờ 1 chút cho cơ thể quen dần với nhiệt độ bên ngoài để không bị sốc nhiệt.
- Đối với những người làm việc và học tập ban đêm, không nên ngồi gần cửa sổ để tránh gió lùa. Người già ban đêm không nên ra ngoài để tránh gặp phải gió lạnh.
- Không tắm nước lạnh quá khuya và quá lâu. Nhiều người cứ nghĩ mùa hè nóng nên tắm nước lạnh buổi tối trước khi đi ngủ sẽ giúp giải nhiệt, ngủ ngon hơn nhưng thói quen này lại không tốt cho sức khỏe. Bởi nó không chỉ dễ dẫn đến liệt dây thần kinh số 7 do cơ thể bị lạnh đột ngột mà nó còn làm tăng nguy cơ dẫn đến đột quỵ.
- Không nên dầm mưa trong mùa hè, bởi những cơn mưa lớn xuất hiện trong mùa hè sẽ khiến nhiệt độ giảm đột ngột, cơ thể khi không kịp thích ứng, dầm mưa lâu cũng dễ dẫn tới liệt mặt, méo miệng.
- Không nên đi thể dục quá sớm vào buổi sáng, bởi vào sáng sớm nhiệt độ vẫn còn thấp, ẩm và nhiều nơi gió lùa, nếu đi thể dục quá sớm gặp nhiệt độ thấp cũng có nguy cơ bị méo mồm, liệt mặt.