Từ xưa tới nay cà gai leo được nhiều người sử dụng vì mang lại nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Vậy, cà gai leo thành phần như thế nào, có tác dụng chữa bệnh gì, hiệu quả ra sao?
Cà gai leo (tên khoa học: Solanum procumbens), còn có tên khác là cà gai dây, cà vạnh, cà quýnh, cà lù, cà bò, cà Hải Nam, cà quạnh, quánh, gai cườm, là loài thực vật thuộc họ Solanaceae.
Cà gai leo là cây nhỏ, phân cành nhiều, cành non tỏa rộng, phủ lông hình sao và rất nhiều gai cong màu vàng. Lá cây cà gai leo mọc so le hình bầu dục hay thuôn, phiến lá nông, không đều, mặt trên xanh sẫm, mặt dưới nhạt, phủ đầy lông tơ màu trắng, hai mặt đều có gai ở gân chính, nhất là mặt trên, cuống lá cũng có gai. Hoa màu trắng, quả mọng, hình cầu nhẵn, có cuống dài, màu vàng, khi chín có màu đỏ, hạt màu vàng.
Cà gai leo là cây mọc hoang khắp nơi từ vùng núi thấp cho đến trung du hay đồng bằng ven biển, phổ biến nhất ở Miền Bắc nước ta.
Thành phần hóa học chính trong rễ cà gai leo có alcaloid, tinh bột, flavonoid; trong dây có alcaloid. Cà gai leo được xem là cây thuốc nam có tác dụng giải độc gan tốt nhất hiện nay. Rễ, cành lá và cả quả thu hái quanh năm, rửa sạch, xắt nhỏ, phơi hay sấy khô, có khi dùng tươi.
Rễ cây cà gai leo có chứa tinh bột và nhiều chất hóa học khác như ancaloit, glycoancaloit... có khả năng bảo vệ tế bào gan rất tốt, kìm hãm và làm âm tính vi rút viêm gan, ngăn chặn quá trình xơ gan, dùng chữa các bệnh liên quan đến gan.
Theo Đông y, cà gai leo có vị hơi the, tính ấm, hơi có độc, có tác dụng tán phong thấp, đau lưng, nhức xương, tiêu độc, tiêu đờm, trừ ho, giảm đau, cầm máu, trị rắn cắn, hỗ trợ trong điều trị viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ.
Trong đề tài "Nghiên cứu thuốc từ Cà gai leo làm thuốc chống viêm và ức chế sự phát triển của xơ gan" của Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Khai đã chỉ ra được tác dụng chống viêm gan, ngăn chặn sự phát triển xơ gan và chống oxy hóa của dạng chiết toàn phần và dạng hoạt chất chính Glycoalcaloid ở mô hình thực nghiệm sinh vật.
Thuốc được áp dụng cho nhóm bệnh nhân tình nguyện, không mang tác dụng phụ, được hội đồng khoa học chấp thuận thực nghiệm lâm sàng.
Thông thường, người ta thường cắt rễ cây cà gai leo, rửa sạch, thái mỏng và phơi sấy khô để làm thuốc. Dưới đây là một số bài thuốc dân gian từ cây cà gai leo:
- Chữa viêm gan, xơ gan, hỗ trợ chống tế bào gây ung thư: Cà gai leo (thân, rễ, lá) 30 g, cây dừa cạn 10 g, cây chó đẻ răng cưa (diệp hạ châu) 10 g. Tất cả sao vàng, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Chữa tê thấp, đau lưng, nhức mỏi: Cà gai leo 10 g, dây gấm 10 g, thổ phục linh 10 g, kê huyết đằng 10 g, lá lốt 10 g. Sao vàng, sắc uống ngày 1 thang. Liên tục từ 10 - 30 thang.
- Giải rượu: Theo kinh nghiệm dân gian, cà gai leo dùng chữa ngộ độc rượu rất tốt. 100 g cà gai leo khô sắc với 400 ml nước còn 150 ml, uống trong ngày khi thuốc còn ấm. Hoặc 50 g cà gai leo khô hãm với nước sôi, cho người say rượu uống thay nước. Dùng bài thuốc này sẽ nhanh chóng tỉnh rượu, bảo vệ tốt tế bào gan.
- Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan (viêm gan B, xơ gan...): Dùng 35 g rễ hoặc thân lá cà gai leo, sắc với 1 lít nước, còn 300 ml chia uống 3 lần trong ngày, giúp hạ men gan, giải độc gan rất tốt.
- Chữa bệnh lậu: Ngoài ra, khoảng 16 - 20g rễ cây cà gai leo còn được dùng để sắc uống chữa bệnh lậu.
Thực phẩm chức năng cà gai leo Tuệ Linh có công dụng giúp bảo vệ và phục hồi tế bào gan, tăng cường chức năng giải độc của gan, giảm men gan trong các trường hợp viêm gan virus, xơ gan, men gan cao, mẩn ngứa, mề đay, tổn thương gan do rượu, hóa chất độc hại.
Người bị men gan cao, mệt mỏi, mẩn ngứa, mề đay, suy giảm chức năng gan do viêm gan virus (đặc biệt là viêm gan virus B), xơ gan, người uống rượu bia nhiều, tiếp xúc với hóa chất độc hại sử dụng cà gai leo Tuệ Linh rất hữu hiệu.
Giá bán cà gai leo Tuệ Linh: 135.000 VNĐ