Mâm ngũ quả là một trong những lễ vật không thể thiếu trên bàn thờ ngày Tết. Vậy mâm ngũ quả gồm những gì và bày sao cho đẹp, hợp phong thủy năm Nhâm Dần?
Theo quan niệm dân gian, mâm ngũ quả thường có 5 loại quả, tượng trưng cho 5 yếu tố ngũ hành Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Khi có đủ các hành nghĩa là cuộc sống sẽ được cân bằng, no đủ.
Ngoài ra số 5 còn là ước muốn của người Việt về ngũ phúc: Phúc - Quý - Thọ - Khang - Ninh.
Còn theo quan niệm trong đạo Phật, ngũ quả là 5 màu quả tượng trưng cho ngũ thiện căn bao gồm: huệ căn (sáng suốt), niệm căn (ghi nhớ), định căn (tâm không loạn), tấn căn (ý chí kiên trì) và tín căn (lòng tin).
Mâm ngũ quả ngày Tết thường có các loại quả như: Chuối, bưởi, đào, hồng, phật thủ, thanh long, dưa hấu, đu đủ, xoài, dừa, sung, thơm, cam, quýt, chanh, nho, lựu, trứng gà...
Tùy vào mỗi vùng miền mà có thể chọn lựa loại quả phù hợp.
Mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc thường gồm chuối, bưởi hoặc phật thủ, sung hoặc đu đủ, cam quýt, đào, hồng,…
Trong đó, nải chuối xanh tượng trưng cho bàn tay ngửa lên với ý nghĩa bao bọc đem tới sự bình an, đa phúc lộc. Chuối xanh cũng là biểu tượng của mùa xuân, tinh túy đất trời.
Bưởi và phật thủ mang ý nghĩa cầu mong sự may mắn, bình an.
Sung và đu đủ mang ý nghĩa sung túc, đủ đầy, cầu cho năm mới tránh được khó khăn, bần hàn.
Cam quýt, đào, hồng cầu xin sự no đủ, hạnh phúc.
Khác với miền Bắc, người dân miền Nam thường kiêng cúng những loại quả như chuối, lê, táo, cam, quýt... bởi theo họ, những loại quả này thường mang ý nghĩa không tốt cho việc làm ăn.
Chẳng hạn, "chuối" phát âm giống "chúi", dẫn đến liên tưởng không ngẩng đầu lên được, việc làm ăn không suôn sẻ. Tương tự, cam và quýt dễ liên tưởng đến câu "quýt làm cam chịu", nên được cho là điều không hay.
Trên mâm ngũ quả, người miền Nam thường bày các loại quả có tên gọi mang lại điềm lành đó là: mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài, đọc lái lại sẽ giống câu "Cầu sung vừa đủ xài", thể hiện mong ước năm mới sung túc, đủ đầy.
Ngoài ra phía dưới mâm ngũ quả thường đặt 3 trái dứa với mong muốn sự vững vàng.
Mâm ngũ quả ở miền Trung rất đa dạng, cách bày mâm ngũ quả cũng đơn giản hơn, không có sự quy định rõ ràng nào.
Người miền Trung thường bày các loại quả như chuối, bưởi, mãng cầu, dứa, xoài, sung, dưa hấu, nho, táo, cam...
Tương tự như miền Bắc,họ cũng cách bày mâm ngũ quả theo hình thức: quả nặng và to đặt ở dưới cùng làm bệ đỡ những quả nhỏ hơn, sao cho cân đối, vừa mắt nhất là được.
* Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo