Khi trẻ bị xâm hại, lạm dụng tình dục ngoài những tổn thương trên cơ thể còn có những thay đổi về tâm lý như trẻ dễ buồn, sợ hãi, có hành vi tính dục không phù hợp…
Cha mẹ là những người gần gũi con mình nhất, nhưng lại thường chậm trễ trong việc phát hiện con bị xâm hại, lạm dụng tình dục.
Để giúp cha mẹ nhận biết sớm con bị xâm hại, lạm dụng tình dục, chuyên gia tâm lý ThS. Phạm Đức Chuẩn, Trung tâm nghiên cứu tâm lý trẻ em NT (Hà Nội) chỉ rõ một số dấu hiệu, triệu chứng trẻ có thể gặp phải sau:
- Trẻ bị lạm dụng tình dục sẽ thay đổi tâm lý, biểu hiện dễ nhận biết nhất chính là trẻ dễ buồn, hoảng sợ; trong khi ngủ thường gặp ác mộng hoặc đang ngủ giật mình khóc. Trong sinh hoạt hàng ngày như ăn uống sẽ giảm sút, bất ngờ tè dầm, ị trong quần, tự nhiên cáu gắt.
- Nạn nhân lạm dụng tình dục có thể là các bé gái và cả các bé trai. Do đó, trẻ có thể bị trầy da hoặc bầm tím ở âm hộ, dương vật, hậu môn, rách màng trinh. Kiểm tra vùng kín để nhận biết những bất thường.
- Với những trẻ lớn, đang đi học có thể bỏ học, không tha thiết học hành, tâm lý giận dữ, hành vi rối loạn. Cuối cùng là lạm dụng chất kích thích như uống rượu, hút thuốc.
- Trẻ mắc các bệnh lây qua đường tình dục: Khi trẻ bị xâm hại, các cháu không được sử dụng các biện pháp phòng tránh an toàn nên khả năng lây các bệnh truyền qua đường tình dục rất cao.
- Trẻ có thai: Điều này dễ xảy ra nếu nạn nhân là bé gái đã đến tuổi dậy thì. Do đó, cha mẹ cũng cần để ý đến những bất thường như trẻ hay nôn, ói, chóng mặt, mệt mỏi. Bởi đó là dấu hiệu của thai kỳ.
Lời khuyên của chuyên gia tâm lý Phạm Đức Chuẩn dành cho các bậc phụ huynh là cần phải dành nhiều thời gian bên cạnh con, trẻ nhỏ thường không che giấu được cảm xúc, chỉ cần cha mẹ hàng ngày quan sát, nói chuyện sẽ dàng nhận ra sự bất thường của con cái.
Cha mẹ cũng cần dạy cho trẻ về chuyện giới tính, cho trẻ biết khu vực nào trong cơ thể không để người khác được động chạm vào. Nhiều trường hợp các bé bị xâm hại mà không thể tự nhận biết được sự nghiêm trọng của vấn đề do còn quá non nớt và thiếu hiểu biết.
Cha mẹ cần dạy cho trẻ nhận biết rằng các vùng nhạy cảm trên cơ thể chỉ là của riêng các bé và dạy cho trẻ biết cách bảo vệ cơ thể trước sự động chạm của người khác nếu trẻ không thích.
Đồng thời, cũng cần tập luyện cho con dưới tình huống giả thiết các con sẽ làm gì khi gặp kẻ xấu, thay vì dọa dẫm trẻ về nguy cơ xâm hại, với tinh thần để học sinh vui vẻ tập luyện với tâm lý thoải mái.
Đặc biệt, cha mẹ không nên dạy con trẻ ôm hôn người lạ. Bởi rất có thể những người lạ này trong lúc ôm hôn trẻ sẽ lợi dụng và có hành động mơn trơn vào vùng nhạy cảm của trẻ. Điều này khiến trẻ không thể phân biệt được đâu là hành vi yêu thương, đâu là hành vi bị xâm hại.
Khi trẻ bước vào giai đoạn dậy thì, cha mẹ cần quan tâm và nói chuyện nhiều hơn với con. Bởi lúc này nhu cầu được chia sẻ của trẻ rất cao, người lớn trong gia đình nên trò chuyện với trẻ một cách cởi mở.
Bên cạnh đó, những cuốn sách về giới tính cũng giúp trẻ trang bị được cho bản thân những kiến thức cần thiết phòng tránh lạm dụng tình dục.