Đại dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp trên toàn cầu và hậu quả là hàng chục triệu trẻ em đã bỏ lỡ những vắc xin quan trọng ở giai đoạn đầu đời. Các chuyên gia y tế trên thế giới đã bày tỏ quan ngại và cảnh báo nguy cơ về sự quay trở lại của một số dịch bệnh vốn đã được kiểm soát bằng vaccine.
Trước thực trạng đó, vào cuối tháng 9 vừa qua, Tạp chí Economist đã phối hợp cùng GSK tổ chức buổi hội thảo khoa học trực tuyến với chủ đề: “Hậu quả của COVID-19: thiết lập lại chương trình tiêm chủng cho trẻ nhỏ”. Tọa đàm được điều phối bởi Rohit Sahgal, Chuyên gia Y tế khu vực Châu Á, tạp chí Economist cùng với các chuyên gia hàng đầu như: Tiến sĩ Jerome Kim, Tổng Giám đốc, Viện Vaccine Quốc tế; Tiến sĩ Raj Shankar Ghosh, Cố vấn cấp cao về Vaccine, Quỹ Bill và Melinda Gates; TS. BS Phạm Quang Thái, Phó trưởng khoa Dịch tễ, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương.
Các chuyên gia y tế thảo luận về tầm quan trọng của việc duy trì chương trình chủng ngừa cho trẻ nhỏ trên toàn cầu, đặc biệt trong giai đoạn COVID-19. Theo các số liệu từ Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, vì ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, đã có đến 23 triệu trẻ em bỏ lỡ các vaccine thiết yếu trong năm 2020. Đây là con số đáng báo động và cần sự quan tâm của các nhà hoạch định chính sách, hệ thống y tế và toàn xã hội, và quan trọng hơn cả, nó nhắc nhớ chúng ta cần hành động ngay lập tức.
Theo nghiên cứu của The Economist, tại Argentina, Brazil, Mexico, chỉ có 3/4 trẻ sơ sinh được tiêm các vaccine cơ bản trong năm 2020. Tại Ấn Độ, các số liệu thống kê đến tháng 5/2020 cho thấy, chủng ngừa cho trẻ em ở đây đã giảm đến 60-70%. Việt Nam đã kiểm soát COVID-19 khá tốt trong năm ngoái, do đó hơn 90% trẻ sơ sinh được chủng ngừa và bảo vệ bằng những vaccine cơ bản.
Tuy nhiên, từ tháng 4 năm 2021, Việt Nam đối mặt với thách thức lớn hơn sau ảnh hưởng nặng nề từ biến chủng Delta, nhiều tỉnh thành phải áp dụng giãn cách trong thời gian dài và chương trình chủng ngừa có thể một phần bị gián đoạn.
Cũng cần ghi nhận thêm những thành tựu mà chương trình tiêm chủng của Việt Nam đã đạt được trong những năm gần đây, ngay cả khi so sánh với các quốc gia phát triển khác như Brazil hay Ấn Độ. Đây là nền tảng giúp các chương trình chủng ngừa của Việt Nam thực hiện tốt hơn nữa trong tương lai.
Một trong những khía cạnh cần quan tâm trong thời gian tới, theo nhận định của TS.BS Phạm Quang Thái - Phó trưởng khoa Dịch tễ, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, đó là “Chúng ta cần xem xét việc áp dụng chủng ngừa cho phụ nữ mang thai với các vắc xin có thành phần ho gà để giúp trẻ sơ sinh được truyền kháng thể phòng bệnh ngay từ khi còn trong bụng mẹ.
Lý do vì từ năm 2011 đến năm 2019, chúng ta nhận thấy tần suất mắc bệnh ho gà tăng gấp 10 lần, từ 0,1 đến 1,06 trên 100.000 dân [Báo cáo tổng kết Chương trình tiêm chủng mở rộng Việt Nam - 2019]. Tiến sĩ Thái nhấn mạnh rằng phần lớn gánh nặng này xảy ra ở trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi, trước khi trẻ đủ tuổi để được chủng ngừa với các vắc xin 5 trong 1 hay 6 trong 1 đầy đủ. Chiến lược chủng ngừa cho phụ nữ đang mang thai sẽ có thể là giải pháp giải quyết được vấn đề này.
1. Bài học rút ra từ các quốc gia khác sẽ giúp Việt Nam lên kế hoạch hành động từ sớm nhằm ngăn ngừa sự gián đoạn chương trình chủng ngừa ở trẻ nhỏ do đại dịch COVID-19 gây ra, giảm bớt rủi ro & gánh nặng lên hệ thống y tế và xã hội trong tương lai.
“Ngay sau giãn cách, một trong những ưu tiên hàng đầu của Việt Nam là bắt tay vào kế hoạch khôi phục hoạt động của chương trình tiêm chủng mà vẫn đảm bảo các biện pháp phòng chống dịch, đảm bảo an toàn cho đội ngũ nhân viên y tế và cộng đồng.
Bên cạnh đó, chúng ta cần chuẩn bị nguồn lực và cân đối ngân sách để có thể tiếp tục đưa thêm vaccine được Tổ chức y tế thế giới WHO khuyến cáo vào chuơng trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia” TS.BS Phạm Quang Thái, Phó trưởng khoa Dịch tễ, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết.
2. Bên cạnh việc truyền thông kịp thời về COVID-19, báo chí đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc tiếp tục nâng cao nhận thức về các bệnh truyền nhiễm cũng như gánh nặng bệnh tật do các bệnh này gây ra, từ đó giúp công chúng hiểu hơn về tầm quan trọng của chủng ngừa vốn đã được biết đến nhiều hơn sau đại dịch lần này. Cùng nhau hành động để Việt Nam đạt được hai mục tiêu, đó là cùng lúc kiểm soát được COVID-19 và các bệnh nguy hiểm vốn đã được phòng ngừa bằng vaccine.
3. Các bậc cha mẹ cần tìm hiểu nhiều hơn nữa về kế hoạch chủng ngừa cho con ngay từ sớm và tư vấn bác sĩ để con mình không bị lỡ bất kỳ vaccine quan trọng khi con được 6 tuần tuổi như vaccine ngừa 6 bệnh trong 1, vaccine ngừa tiêu chảy do vi rút Rota, vaccine ngừa các bệnh nguy hiểm gây ra do vi khuẩn phế cầu như viêm màng não, viêm phổi v.v.
4. Đã có rất nhiều bài học trong quá khứ, cũng như ngay cả khi đại dịch COVID-19 xảy ra thì chúng ta lại càng cần được nhắc nhớ về việc vaccine đã giúp bảo vệ con người thế nào khỏi bệnh tật. Đối với những căn bệnh đã được kiểm soát nhờ vào chủng ngừa thì không có lý do nào khiến chúng ta lại phải chứng kiến những ca tử vong do các bệnh truyền nhiễm đã được phòng ngừa bằng vaccine, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
Thông tin thêm
Về sự hợp tác GSK và The Economist
GSK hợp tác với The Economist để nghiên cứu và đưa ra cái nhìn tổng thể về tác động của Covid-19 đối với các chương trình và thực hành tiêm chủng trên một số quốc gia như Argentina, Brazil, Mexico, Ấn Độ, Việt Nam.
Nghiên cứu này đánh giá một số phương diện như việc tiếp cận các dịch vụ tiêm chủng, các mô hình tiêm chủng hiện có, các yếu tố ảnh hưởng và những gián đoạn gần đây đối với các chương trình tiêm chủng cho trẻ em ở các thị trường mới nổi nói trên.
Mục tiêu của nghiên cứu là cung cấp bối cảnh xung quanh những tác động tiềm ẩn của việc gián đoạn các chương trình tiêm chủng thông qua thực tiễn và kinh nghiệm từ các quốc gia bị ảnh hưởng do COVID-19 năm trước.
Việt Nam có thể từ đó thực hiện các biện pháp can thiệp sớm để ngăn ngừa sự gián đoạn tiêm chủng do đại dịch Covid-19, nhằm giảm thiểu tác động đến sức khỏe cũng như ảnh hưởng lên tình hình kinh tế xã hội trong tương lai.
The Economist Intelligence Unit chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung của báo cáo này. Các quan điểm thể hiện trong báo cáo không nhất thiết phản ánh ý kiến của đối tác (GSK).
GSK - một trong những công ty dược phẩm và chăm sóc sức khỏe dựa trên nghiên cứu và phát triển hàng đầu thế giới với sứ mệnh giúp mọi người làm được nhiều việc hơn, cảm thấy tốt hơn và sống lâu hơn. Để biết thêm thông tin, truy cập website https://www.gsk.com .
Nguồn tham khảo:
Health Systems Swimming Naked? - The Economist Intelligence Unit (EIU)