Nếu có tiền sử trầm cảm, đặc biệt là trầm cảm sau sinh thì hãy chia sẻ với bác sĩ khi đang có kế hoạch mang thai hoặc ngay khi phát hiện mình đang mang thai.
Sự ra đời của em bé có thể “kích hoạt” một sự lẫn lộn của những cảm xúc mạnh mẽ, từ sự phấn khích và niềm vui vỡ oà đến cả nỗi sợ hãi và lo âu.
Thậm chí nó cũng có thể dẫn đến một tình trạng tâm lý mà chúng ta không hề mong đợi và rất nguy hiểm. Đó là trầm cảm sau sinh.
Một buổi sáng chủ nhật, bác sĩ Khánh nhận được cuộc gọi từ một người phụ nữ. Anh cảm nhận được niềm vui mừng của chị khi bắt máy. Chị đang gặp vấn đề thực sự về tâm lý sau sinh, và chị chưa biết chia sẽ cùng ai.
Theo thống kê, có từ 10% đến 20% các bà mẹ gặp trầm cảm sau sinh, một tỷ lệ rất cao và ai cũng có thể mắc. Nguy hiểm hơn, có đến tầm một nửa trong số đó không được chẩn đoán và điều trị, nhiều người không hề hay biết mình đang mắc bệnh.
Chính điều đó dẫn đến những hậu quả đáng tiếc như người mẹ bị trầm cảm mạn tính về sau, trầm cảm lây sang cả người bố, trẻ chậm phát triển ngôn ngữ cũng như thay đổi cảm xúc hành vi khi lớn lên, gia đình ly hôn tan vỡ, ý nghĩ tự tử, bỏ đi…
Do tính chất nguy hiểm của bệnh nên việc phát hiện và điều trị kịp thời có thể giúp chúng ta kiểm soát các triệu chứng, giảm thiểu những biến chứng nghiêm trọng và tăng gắn kết mối quan hệ mẹ và bé, vợ và chồng.
Từ đó, bác sĩ Trần Quốc Khánh, Bệnh viện Việt Đức đưa ra những điều nên làm khi có người thân bị trầm cảm sau sinh:
- Gọi cho bác sĩ tâm lý sớm nhất có thể: Nếu cảm thấy chán nản sau khi sinh con, có thể miễn cưỡng hoặc ngượng ngùng khi thừa nhận điều đó. Nhưng nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào bác sĩ liệt kê ở trên và chúng kéo dài trên 2 tuần, chúng đang ngày càng trở nên tồi tệ hơn hoặc chúng làm bạn thấy khó khăn hơn trong việc chăm sóc em bé, xin hãy gọi cho bác sĩ tâm lý và lên lịch một cuộc hẹn sớm nhất có thể.
Nếu có tiền sử trầm cảm, đặc biệt là trầm cảm sau sinh thì hãy chia sẻ với bác sĩ khi đang có kế hoạch mang thai hoặc ngay khi phát hiện mình đang mang thai.
- Tìm kiếm sự giúp đỡ: Ở bất kỳ thời điểm nào, nếu có ý nghĩ làm hại bản thân hoặc đứa con, ngay lập tức tìm sự giúp đỡ từ chồng, cha mẹ, người bạn thân thiết, đức cha, đến nhà thờ hoặc liên hệ bác sĩ tâm lý ngay. Vì tình trạng rối loạn tâm lý của bạn đang ở mức nguy hiểm.
Xin hãy nói chuyện với chồng, với gia đình và bạn bè về cảm giác không ổn của mình. Hãy hỏi các bà mẹ khác về kinh nghiệm của họ. Phá vỡ sự cô lập có thể giúp mình cảm thấy mọi việc ổn hơn rất nhiều.
Cố gắng mở rộng kết nối với những người gần gũi với bạn và cho họ biết bạn đang cần giúp đỡ. Bạn cũng có thể yêu cầu giúp đỡ về kỹ năng nuôi dạy con cái từ những hội… bỉm sữa, bao gồm các kỹ thuật chăm sóc để cải thiện giấc ngủ của em bé và làm dịu cơn đau và khóc.
- Cải thiện lối sống: Những giải pháp điều trị bao gồm sử dụng thuốc chống trầm cảm, tâm lý trị liệu, thiết lập hệ thống hỗ trợ từ bạn bè người thân và chuyên gia tâm lý và cộng đồng các bà mẹ sau sinh, thay đổi lối sống, cải thiện dinh dưỡng và ngủ đủ giấc.
Tránh uống rượu và các loại chất kích thích, vì những chất này có thể làm cho tâm trạng của bạn trở nên tồi tệ hơn.
- Hãy lựa chọn lối sống lành mạnh: Bao gồm hoạt động thể chất, chẳng hạn như đi bộ với em bé và các hình thức tập thể dục khác trong thói quen hàng ngày. Cố gắng nghỉ ngơi đầy đủ. Ăn thức ăn lành mạnh và tránh uống rượu, chất kích thích.
- Tránh tạo áp lực: Không đặt quá nhiều kỳ vọng vào mọi thứ và tránh tự tạo áp lực cho mình. Xin đừng ép mình làm mọi thứ để trở nên hoàn hảo. Sẽ chẳng có ai, chẳng có người mẹ nào hoàn hảo cả, chỉ có những người mẹ yêu thương con vô bờ bến mà thôi.
- Biết dành thời gian cho chính mình: Hãy dành thời gian cho bản thân và ra khỏi nhà. Điều đó có thể có nghĩa là yêu cầu chồng chăm sóc em bé hoặc sắp xếp cho một người khác trông nom. Làm điều gì đó bạn thích, chẳng hạn như đọc sách, đi mua sắm, thậm chí là… buôn chuyện với bạn bè hoặc tham gia một số hình thức giải trí. Nếu có thể được, xin hãy ngủ trưa.
Trong các kế hoạch điều trị ở trên, điều quan trọng nhất bạn cần đặc biệt lưu ý đó chính là sự quan tâm, chia sẽ từ người chồng, sự thấu cảm từ cha mẹ, người thân.
Các cặp vợ chồng phải nhớ đặc biệt quan tâm chăm sóc lẫn nhau giai đoạn ngay sau sinh. Xin hãy chăm sóc cho nhau. Nó làm cho người vợ cảm thấy tốt hơn, có giá trị hơn và ổn định tâm lý hơn.
Cuối cùng bác sĩ Khánh khuyên các bậc phụ huynh, "Chăm sóc em bé của anh chị bao gồm cả việc quan tâm chăm sóc bản thân mình. Có như vậy, mỗi chúng ta mới có được một cơ thể khoẻ mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần cho những năm tháng chăm sóc con cái về sau".