Cơm rượu là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết Đoan ngọ (5/5 âm lịch). Tuy nhiên, cơm rượu không phải là món ai cũng có thể ăn vì có những người ăn vào sẽ gây ra nhiều nguy hại cho sức khỏe.
BSCKII. Nguyễn Xuân Thắng, Trưởng khoa Y học cổ truyền - Phục hồi chức năng, Bệnh viện Nhân Dân 115 cho biết: Cơm rượu theo Y học cổ truyền có tính nóng, kết hợp với ngày mồng 5 tháng 5 âm lịch là ngày cực dương, là ngày sâu bọ có thể sinh sôi nảy nở nhiều nhất, kể cả những ký sinh trùng lưu trú trong người (theo quy luật Âm sinh - Dương trưởng).
Cho nên vào ngày này, người dân thường ăn cơm rượu để không cho những ký sinh trùng trong người phát triển. Ngoài ra còn động viên mọi người cùng bắt sâu bọ cho hoa màu.
Cơm rượu có tính nóng, do đó không nên sử dụng cho những người có thể trạng nóng. Vì người thể trạng nóng là người không cân bằng giữa Âm và Dương, phần Âm không khống chế được phần Dương và biểu hiện nóng trội lên.
Biểu hiện này thường là cảm giác nóng, bứt rứt, ngủ không yên, hay nổi mụn, lưỡi đỏ không có rêu lưỡi hoặc rêu lưỡi vàng, nước tiểu vàng… Trong Y học cổ truyền có câu “nhiệt ngộ nhiệt tắc cuồng”, nên người có những biểu hiện này không nên ăn cơm rượu vì sẽ càng làm cho người nóng hơn, đối với các bạn trẻ thì thấy nổi mụn trứng cá nhiều hơn.
Về khía cạnh khoa học, cơm rượu đã được nghiên cứu và kết quả nghi nhận được là có tác dụng giảm mỡ máu xấu, cải thiện chức năng tim mạch, huyết áp… Điểm này cũng tương đồng với lời khuyên của bác sĩ tim mạch cho phép sử dụng rượu vang với mức độ 1 ly/ngày giúp cải thiện vần đề tim mạch.
Ngoài ra, cơm rượu còn được chứng minh có tác dụng cải thiện hệ tiêu hóa khi ăn cùng sữa chua, phòng ngừa bệnh thiếu sắt, có tác dụng chống oxy hóa…
Ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ được dân gian quan niệm là ngày Tết diệt sâu bọ và thờ cúng tổ tiên. Sở dĩ ngày này được gọi là "Tết giết sâu bọ" vì đây là giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi, dịch bệnh dễ phát sinh nên dân gian có nhiều tục trừ và phòng bệnh trong cơ thể và cộng đồng.
Trong dịp Tết Đoan Ngọ, rượu nếp, bánh tro, mận hậu và một số hoa quả là những mặt hàng đắt khách ở các chợ. Theo quan niệm dân gian, Tết Đoan Ngọ là ngày tết giết sâu bọ trú ngụ trong cơ thể con người.
Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có thể giết được chúng mà chỉ có đúng ngày 5/5 âm lịch hàng năm. Hoa quả, rượu nếp cẩm, phải ăn vào sáng sớm 5/5 âm lịch, khi vừa ngủ dậy, chưa làm vệ sinh cá nhân.