Polyp đại tràng phát hiện khi thực hiện nội soi đại tràng. Polyp đại tràng thường là u lành tính, tuy nhiên cũng không loại trừ khả năng các khối u phát triển thành ác tính. Vậy khi nào polyp đại tràng là ác tính?
Bản chất của polyp đại tràng không phải u mà là một tổn thương có hình dạng giống như một khối u, có cuống hoặc không. Tổn thương này do niêm mạc đại tràng và tổ chức dưới niêm mạc tăng sinh tạo thành.
Polyp đại tràng có thể lồi vào lòng đại tràng hoặc phẳng. Một người có thể bị nhiều polyp đại tràng và kích thước của chúng sẽ khác nhau, một số polyp nhỏ bằng hạt đậu nhưng có trường hợp polyp đại tràng to hơn rất nhiều (chẳng hạn bằng quả bóng bàn). Để phát hiện có bị polyp đại tràng không thì phải thực hiện nội soi.
Đa số polyp đại tràng là lành tính nhưng vẫn có một số khả năng trở thành ác tính (ung thư).
Có hai loại polyp đại tràng phổ biến nhất là polyp tăng sản và polyp u tuyến.
Các polyp tăng sản sẽ không có nguy cơ biến chứng thành ung thư. Nhưng các polyp u tuyến lại là tiền thân của hầu hết bệnh ung thư đại tràng.
Đặc biệt, các khối polyp có kích thước lớn có nhiều khả năng trở thành ung thư và một số những polyp với kích thước rất lớn (hơn 2cm) có thể có những vùng nhỏ bị ung thư hóa.
Polyp đại trực tràng được định nghĩa là ác tính khi tổn thương đã xâm lấn ít nhất tới lớp dưới niêm mạc.
Có một số đặc điểm hình ảnh trên nội soi có thể gợi ý phần nào polyp đại trực tràng lành tính hay ác tính nhưng câu trả lời mang tính chất quyết định vẫn là kết quả giải phẫu bệnh khi sinh thiết các polyp đó.
Có một số trường hợp sau khi bệnh nhân đã được cắt polyp, qua nội soi kết quả mô bệnh học trả lời là ác tính.
Về nguyên tắc, khi kết quả trả lời là ác tính, bệnh nhân phải được đánh giá toàn thân để đánh giá chính xác giai đoạn bệnh, đặc biệt là chụp cắt lớp vi tính lồng ngực, ổ bụng, tiểu khung và có thể cả MRI vùng chậu, xét nghiệm công thức máu, sinh hóa máu, các chất chỉ điểm ung thư (như CEA),… để đánh giá tốt hơn mức độ xâm lấn và lan tràn của polyp tại chỗ, tại vùng cũng như phát hiện các tổn thương di căn xa nếu có.
Đi ngoài phân có máu tươi: Đây là dấu hiệu dễ phát hiện bệnh nhất, khi đi ngoài người bệnh sẽ thấy máu phủ ngoài mặt phân, phân có khuôn và không trộn lẫn với máu.
Cuống polyp sa ra ngoài (sa trực tràng): Trường hợp polyp trực tràng có cuống dài có thể sa ra ngoài hậu môn gây cảm giác khó chịu. Soi kiểm tra trực tràng phát hiện: Khi đi kiểm tra trực tràng phát hiện thấy bề mặt niêm mạc của polyp tuyến tròn có màu , sáng bóng và có hình bông cải.
Đau buốt hậu môn: Nếu cảm giác đau buốt hậu môn xuất hiện, đi ngoài máu kèm dịch nhầy rất có thể polyp trực tràng đã bị viêm, cần đi soi kiểm tra trực tràng ngay.
Tiềm ẩn nguy cơ cao bị ung thư đại trực tràng: Polyp trực tràng đa phần đều lành tính, tuy nhiên nếu polyp tăng số lượng và kích thước lớn sẽ dẫn đến nguy cơ cao bị ung thư đại trực tràng.
Đau buốt khi đi ngoài, máu trong phân: Khi bị polyp trực tràng ở giai đoạn muộn, người bệnh sẽ gặp phải tình trạng khó chịu, đau buốt ở hậu môn khi đi ngoài, thậm chí còn bị tiêu chảy, đau quặn bụng.