Chuột cắn gây bệnh gì và cần làm gì khi bị chuột cắn?

Chuột là một mầm bệnh nguy hiểm, vết cắn của nó có thể gây bệnh sốt do chuột cắt, có nguy cơ tử vong cao.

Theo khuyến cáo của BV Trung ương Quân đội 108, bệnh sốt chuột cắn (Rat-bite Fever-RBF) là 1 bệnh hiếm khi được chẩn đoán. Đây là bệnh toàn thân do nhiễm vi khuẩn S.moniliformis hoặc S.minus. Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị thích hợp, sốt do chuột cắn có thể gây ra bệnh nặng và tử vong.

Triệu chứng bệnh sốt chuột cắn?

Triệu chứng của bệnh phụ thuộc vào vi khuẩn gây bệnh: S.moniliformis hoặc S.minus.

- Nếu do vi khuẩn S.moniliformis gây bệnh:

• Các biểu hiện lâm sàng của sốt do chuột cắn có thể từ một bệnh giống như bệnh cúm nhẹ đến nhiễm trùng huyết tối cấp ở trẻ em và người lớn. Tỷ lệ tử vong của bệnh do chuột cắn là khoảng 13% ở những bệnh nhân không được điều trị .
• Thời gian ủ bệnh thường khoảng dưới 7 ngày.
• Sốt cao đột ngột với, đau cơ, đau khớp di chuyển, nôn mửa, viêm họng và đau đầu. Các triệu chứng rầm rộ, nhưng vết cắn hoặc vết xước, vết thương thường không viêm tấy. Những người mắc bệnh sốt chuột cắn qua đường tiêu hóa bị nôn mửa nghiêm trọng hơn và thường bị viêm họng hơn so với những người mắc bệnh qua vết cắn.
• Phát ban thường thấy trên bề mặt duỗi của tứ chi và có thể liên quan đến lòng bàn tay và lòng bàn chân. Mặc dù thường là dát sẩn, nó có thể là chấm xuất huyết, nốt phỏng, hoặc phỏng xuất huyết. Các triệu chứng ban đầu thường được theo sau bởi phát ban sau đó là viêm đa khớp ở 50% bệnh nhân.
• Viêm khớp thường thấy khớp gối, tiếp theo là mắt cá chân, khuỷu tay, cổ tay, vai và hông. Biểu hiện của viêm khớp có thể khác nhau, nhưng phần lớn các trường hợp là nhiều khớp, và trong một số, sự phân bố không đối xứng.
• Mặc dù các triệu chứng có thể tự hết mà không cần điều trị bằng kháng sinh, nhưng trong một số trường hợp, sốt có thể tái phát và viêm khớp có thể kéo dài trong vài năm. Trong báo cáo trường hợp của một trẻ bị sưng đầu gối, vi khuẩn gây bệnh đã được tìm thấy tồn tại trong các khớp trong nhiều tháng mặc dù đã hết vi khuẩn máu và các vị trí khác.

- Nếu do vi khuẩn S.minus gây bệnh:

• Trái ngược với nhiễm S.moniliformis, bệnh do vi khuẩn S. minus có thời gian ủ bệnh dài hơn (một đến ba tuần).
• Ngoài ra, vết thương ban đầu có thể xuất hiện trở lại khi bắt đầu bệnh toàn thân hoặc tồn tại với phù nề và loét với bệnh bẩm sinh liên quan.
• Khoảng 50% phát triển phát ban xuất huyết ở trung tâm. Viêm khớp ít gặp.

Đường lây truyền của bệnh sốt chuột cắn

Mầm bệnh tồn tại và phát triển trong hệ thống hô hấp trên (mũi và hầu họng) của chuột hay một số loài gặm nhấm khác. Hầu hết chuột dù mang vi khuẩn trong cơ thể nhưng không có triệu chứng và không có biểu hiện bệnh lý, chỉ một số ít trường hợp chuột bị bệnh.

Vi khuẩn lây từ động vật gặm nhấm sang người thông qua vết cắn hoặc vết xước có dính nước bọt của chúng, nguy cơ lên đến 10%.

Những người thường xuyên tiếp xúc với chuột như người làm việc trong phòng thí nghiệm, buôn bán vật nuôi, sống trong khu vực nhiều chuột sinh sống làm tăng nguy cơ mắc bệnh sốt do chuột cắn lên gấp nhiều lần.

Sôt chuột cắn gây biến chứng gì?

Sốt do chuột cắn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

• Viêm màng não
• Viêm nội tâm mạc
• Viêm cơ tim
• Viêm phổi
• Áp xe khu trú
• Nhiễm khuẩn huyết
• Viêm khớp sinh mủ và suy đa tạng.
• Đặc biệt, nguy cơ tử vong do các biến chứng này đã được báo cáo có thể lên đến khoảng 50%.

Các biện pháp điều trị sốt do chuột cắn?

- Xử lý vết cắn của động vật: rửa sạch vết thương và tiêm phòng uốn ván hoặc bệnh dại.

- Điều trị kháng sinh:

• Penicillin là lựa chọn điều trị cho người bị bệnh chuột cắn, và điều trị kịp thời có thể ngăn ngừa các biến chứng nặng. Tỷ lệ tử vong của bệnh là khoảng 13 phần trăm ở những bệnh nhân không được điều trị. Điều trị theo kinh nghiệm nên được bắt đầu ngay lập tức ở những bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng và có yếu tố liên quan đến chuột cắn, hay có nuôi hay chăm sóc chúng.
• Ở bệnh nhân có thể biến chứng nghiêm trọng, đáp ứng điều trị phải được đánh giá cẩn thận và điều trị tích cực hơn (ví dụ: dùng kháng sinh tiêm tĩnh mạch cao hơn hoặc kéo dài) nếu bệnh nhân không có dấu hiệu lâm sàng cải thiện.

Cách phòng ngừa bệnh?

- Diệt trừ chuột và gặm nhấm gây hại, nhất là ở các khu vực thành thị đông dân cư.

- Không sử dụng nguồn nước và nguồn thực phẩm có khả năng bị ô nhiễm do sự có mặt của chuột.

- Nhân viên phòng thí nghiệm, nhân viên tại các cửa hàng, trang trại nuôi chuột hoặc động vật gặm nhấm khác cần sử dụng găng tay khi tiếp xúc với động vật, ngoài ra cần làm sạch lồng chuột và vệ sinh xử lý chất thải của chuột đúng quy cách.

- Những người nuôi chuột không nên hôn hoặc liếm chúng và nên rửa tay sau khi xủ lý động vật.

- Tổ chức, lên kế hoạch tuyên truyền giáo dục về các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh do chuột cắn để nâng cao nhận thức giúp ngăn ngừa bệnh nặng ở những người tiếp xúc với chuột.

- Sau khi bị chuột cắn, có nguy cơ bị phơi nhiễm và nhiễm mầm bệnh như bị chuột cắn, cào làm xước da cần xử lý vết thương và đến cơ sở y tế để tiêm phòng, điều trị.