Bánh chưng là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc. Đây là một món ăn giàu giá trị dinh dưỡng, nếu ăn cách hợp lý sẽ rất có lợi cho sức khỏe.
Theo ThS.BS Trịnh Hồng Sơn, Viện Dinh dưỡng quốc gia, về hàm lượng các chất dinh dưỡng, trong 100 gam bánh chưng sẽ cung cấp năng lượng là 181kcal; 4,3 gam chất đạm; 4,2 gam chất béo; 31,6 gam chất bột đường; 0,6 gam chất xơ; 26 gam can xi; 0,94 gam sắt; 1,4 gam kẽm.
Một miếng bánh chưng cỡ vừa có trọng lượng khoảng 114 gam. Vì vậy, bánh chưng khiến nhiều người ăn có cảm giác no lâu.
Mặc dù bánh chưng rất giàu dinh dưỡng nhưng lại rất ít chất xơ và các loại vitamin, chất khoáng. Do đó, để đảm bảo đủ chất dinh dưỡng và ăn bánh chưng không bị ngán, ThS Trịnh Hồng Sơn khuyên rằng, người sử dụng nên ăn bánh chưng kèm với rau xanh và hoa quả tươi.
Ngoài ra, cũng có thể sử dụng chung với dưa muối, dưa hành. Đây là các loại dưa muối phổ biến trong những ngày tết, giúp người ăn cảm thấy đỡ ngán với các thức ăn nhiều dầu mỡ.
Nhưng cần lưu ý là bánh chưng khá mặn, khi ăn kèm với dưa muối sẽ chứa hàm lượng muối cao, có thể gây tăng tiết a xít dịch vị nếu ăn nhiều.
Chính vì vậy, những người thừa cân, cao huyết áp, có bệnh lý về dạ dày, đái tháo đường… không nên ăn nhiều bánh chưng và dưa muối.
Một điều đáng lưu ý nữa là nhiều người có sở thích ăn bánh chưng rán, thay vì ăn bánh chưng luộc thông thường, vì mùi vị hấp dẫn, thơm ngon hơn.
Tuy nhiên, bánh chưng rán lại tích tụ rất nhiều chất béo, không tốt cho cơ thể. Ăn nhiều sẽ khiến cơ thể bị đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu và tăng cân nhanh.
Bản thân bánh chưng đã chứa nhiều chất béo, khi rán trong dầu mỡ, lượng chất béo lại càng tăng, điều này đặc biệt không tốt cho những người có bệnh lý cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, tim mạch, bệnh thận.
Bên cạnh đó, việc ăn bánh chưng vào buổi tối sẽ khiến bụng đầy hơi, khó tiêu, khó ngủ. Vì vậy, nếu thích món này, mọi người chỉ nên ăn vào bữa sáng hoặc bữa trưa. Lượng bánh chưng nạp vào cơ thể tốt nhất chỉ nên khoảng 100 gam bánh, tức 1/10 cái bánh chưng.
Một lưu ý khác, do nhiều gia đình vẫn có thói quen gói bánh chưng với số lượng nhiều để ăn dài ngày trong dịp tết. Việc bảo quản bánh chưng là rất quan trọng vì nếu bảo quản không tốt sẽ dẫn đến mốc, lên men.
Với bánh chưng mốc, nhiều người có thói quen tiếc của nên gọt bỏ phần mốc, rán lên, bánh vẫn giữ được mùi thơm và ngon đặc trưng.
Nhưng để tốt cho sức khỏe, tốt nhất không nên ăn những thực phẩm đã bị mốc như vậy vì tất cả các thực phẩm đã mốc đều sinh ra độc tố aflatoxin.
Loại độc chất này có thể gây nên những ảnh hưởng bất lợi cho con người qua một thời gian dài tích tụ aflatoxin từ thực phẩm. Để tránh mốc, bánh chưng nên bảo quản trong tủ lạnh ở nhiệt độ 5 - 10 độ C.
Khi sử dụng bánh chưng, mọi người cũng cần biết bảo quản làm sao có thể dùng được lâu mà vẫn giữ nguyên được mùi vị của loại bánh truyền thống này.
Sau khi nấu chín bánh chưng, cần rửa lại bánh chưng bằng nước sạch, sau đó ép bánh chưng bằng một vật nặng để bánh nén chặt hơn. Để bánh ở nơi thoáng mát, không bụi bặm, ẩm thấp. Hoặc cũng có thể bảo quản bánh chưng trong ngăn mát của tủ lạnh.
Và khi ăn đến đâu thì nên dùng dao cắt nguyên cả vỏ bánh đến đó, phần còn lại dùng màng bọc thực phẩm bọc lại. Việc này giúp cho phần bánh hở ra do bị cắt không bị cứng và bánh không bị lẫn mùi các loại thực phẩm khác trong tủ.
Bánh để trong tủ lâu dễ bị “lại gạo”, tức là phần nếp bị cứng, hạt nếp bị co lại như bị sống, lúc này, chỉ cần hâm lại bánh trong lò vi sóng hoặc hấp cách thủy, bánh sẽ lại mềm như mới.
Ngoài ra, khi ăn uống trong những ngày tết mọi người nên nhớ uống nhiều nước để tránh cảm giác nóng trong người. Mỗi người nên uống khoảng 1,5-2 lít/ngày, đồng thời ăn nhiều trái cây để bảo vệ sức khỏe.