Cúng tất niên là việc quan trọng nhất vào ngày cuối cùng của năm cũ. Dưới đây là văn khấn cúng tất niên trong nhà, ngoài trời chuẩn phong tục nhất.
Lễ cúng tất niên là tập tục lâu đời của người Việt từ xưa đến nay, diễn ra vào những ngày cuối cùng của năm Âm lịch. Đây là một nghi thức tiễn năm cũ và chào đón năm mới.
Người dân thường tổ chức cúng tất niên vào ngày 30 tháng Chạp nếu là tháng đủ hoặc 29 tháng Chạp nếu là tháng thiếu.
Mâm cỗ cúng tất niên dâng lên ban thờ, trước hết là để bày tỏ lòng thành kính, biết ơn với những người cõi âm. Sau đó, là dịp để cả gia đình quây quần lại, vừa thụ lộc vừa trò chuyện, sum vầy, cùng nhìn lại một năm cũ đã qua và bày tỏ nguyện vọng trong năm mới sắp đến.
Mâm cúng tất niên thường đơn giản, chỉ cần mâm cơm với những món truyền thống như: Xôi, bánh chưng, gà, nem rán, giò lụa, canh măng... cùng rượu, trà, mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã.
Lễ cúng tất niên thường diễn ra vào buổi chiều ngày giao thừa, bắt buộc phải hoàn thành trước thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.
Dưới đây là văn khấn cúng tất nhiên trong nhà và ngoài trời chuẩn nhất theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ: .................
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm: ..............
Tín chủ (chúng) con là:..................................................................................
Ngụ tại:........................................................................................................
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Hôm nay là ngày 30 tết chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuệ trừ cáo tế cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hoà thuận.
Nam mô a di Đà Phật! (cúi lậy)
Nam mô a di Đà Phật! (cúi lậy)
Nam mô a di Đà Phật! (cúi lậy).
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Kính lạy: Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần .
Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương .
Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày ...... tháng Chạp năm ..........
Tín chủ chúng con là: …………………………………………………………………
Ngụ tại: ………………………………………………………………………………….
Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Nay là ngày…. Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.
Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù - Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám ...
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!