Phương pháp điều trị suy dinh dưỡng mới mở ra cơ hội sống cho 200 triệu trẻ em

Phương pháp phổ biến để điều trị suy dinh dưỡng hiện nay vẫn là cung cấp cho trẻ những thực phẩm giàu calo, giàu đạm. Biện pháp này dựa trên lý thuyết: Trẻ có đủ những chất dinh dưỡng cơ bản sẽ lớn nhanh.

Tuy nhiên, “có đủ chất dinh dưỡng” mới chỉ giúp trẻ thoát khỏi mối nguy tử vong vì suy dinh dưỡng, nói cách khác đây mới là chiến thắng nửa vời. Trẻ còn phải đối mặt với rất nhiều tác hại trong quá trình lớn lên nếu suy dinh dưỡng không được điều trị triệt để. 

Phát hiện vòng tròn luẩn quẩn: Suy dinh dưỡng và bệnh tật

Giám đốc Trung tâm Khoa học về gen và Sinh học hệ thống tại Đại học Washington (Mỹ), ông Jeffrey Gordon cho rằng hệ vi khuẩn đường ruột là yếu tố thiết yếu để đảm bảo sức khỏe.

Thậm chí, ông Gordon còn cho rằng đó là một “nội tạng” đặc biệt trong cơ thể. Nếu hệ vi khuẩn đường ruột hoạt động không tốt sẽ dẫn đến trẻ không hấp thu được những chất dinh dưỡng quan trọng.

Được tài trợ bởi Quỹ Bill và Melinda, Gordon đã thực hiện một số nghiên cứu tại các nước nghèo như Malawi và Bangladesh để chứng minh giả thuyết của mình.

Nhóm nghiên cứu đã làm việc với các bác sĩ và cha mẹ các trẻ suy dinh dưỡng ở các nước này, tập trung vào việc tìm hiểu phát hiện nguyên nhân gây bệnh. Qua nghiên cứu, họ phát hiện ra rằng suy dinh dưỡng khiến trẻ nhanh chóng rơi vào một vòng tròn luẩn quẩn. Đó là trẻ bị thiếu dinh dưỡng thường sống trong môi trường có nhiều mầm bệnh, từ đó trẻ rất dễ lây các bệnh nhiễm trùng dai dẳng, ví dụ như tiêu chảy kéo dài, dẫn đến viêm ruột.

Các bệnh này phá hủy cấu trúc ruột và làm hỏng các chức năng của nó. Hệ quả là trẻ càng bị suy dinh dưỡng nặng hơn, dù đã được cung cấp thức ăn. Trẻ còn có nguy cơ chậm phát triển và suy giảm nhận thức.

Chính từ các phát hiện này, các nhà khoa học quyết định việc cung cấp thêm thức ăn là chưa đủ để lấy lại sự phát triển của trẻ suy dinh dưỡng trong dài hạn. “Trẻ em suy dinh dưỡng đang ở trong vòng tròn luẩn quẩn các vấn đề phát triển liên tục ảnh hưởng đến hệ vi khuẩn của chúng” - Gordon nói.

Để điều chỉnh những “hỏng hóc” của hệ vi khuẩn, các nhà khoa học đã bổ sung thêm vào cơ thể trẻ những vi khuẩn tốt như Lactobacillus và Bifidobacterium. Các chủng vi khuẩn này có thể giúp phá vỡ các carbohydrate và protein phức tạp, giúp thúc đẩy đường ruột sản xuất và hấp thụ amino acid – những dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển.

Quan trọng hơn, một hệ vi khuẩn đường ruột phong phú còn khiến cơ thể trẻ phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng (tăng sức đề kháng).

Dùng thức ăn dặm để điều chỉnh hệ vi sinh đường ruột

Tiếp tục tìm kiếm các phương pháp điều trị tiềm năng để sửa chữa sự mất cân bằng trong hệ vi sinh của trẻ và khôi phục lại sự phát triển lành mạnh trước khi quá muộn, nhóm nghiên cứu của Gordon thành lập một dự án tại Dhaka (Bangladesh).

Tại đây, các nhà khoa học hợp tác chặt chẽ với cộng đồng địa phương để xác định một loại thực phẩm trị liệu phù hợp với khẩu vị của em bé, được chấp nhận về mặt văn hóa và phù hợp với kinh tế địa phương.

Họ bắt đầu bằng cách kiểm tra các loại thực phẩm được dùng cho trẻ ăn trong giai đoạn cai sữa. Gordon cho biết: “Chúng tôi đưa ra giả thuyết rằng qua nhiều thế hệ, các bà mẹ đã có những quan sát sâu sắc liên kết các loại thực phẩm nhất định giúp cơ thể phát triển lành mạnh.

Chúng tôi muốn khai thác kho thực phẩm bổ sung giá cả phải chăng và sẵn có này, giống như bạn sẽ tìm kiếm trong một thư viện, để xác định sự kết hợp thành phần có thể điều chỉnh sự phát triển của cộng đồng vi khuẩn bị khiếm khuyết ở trẻ em suy dinh dưỡng”.

Nghiên cứu dùng thức ăn dặm để bổ sung cho trẻ suy dinh dưỡng đã được công bố một số kết quả ban đầu tại Hội nghị khoa học thần kinh tại Washington, DC vào tháng 11/2017. Mặc dù còn trải qua nhiều bước thẩm định, ông Gordon khẳng định đây là một nghiên cứu nhiều “hứa hẹn”.

Sự thận trọng của Gordon là điều dễ hiểu. Con người đã trải qua hàng ngàn năm để hiểu thấu cơ thể con người, trong khi nghiên cứu về “cơ quan vi khuẩn” vô hình trong cơ thể chúng ta vẫn cần một chặng đường dài để bắt kịp.