10 cảnh báo nguy hiểm về sử dụng công nghệ y tế cho năm 2019

Hàng năm, căn cứ vào các sự cố khi sử dụng trang thiết bị y tế, sự cố công nghệ thông tin tại các bệnh viện, đội ngũ chuyên gia của Viện ECRI thực hiện nghiên cứu, đánh giá tìm nguyên nhân và đưa ra các khuyến nghị và cảnh báo để tránh lặp lại gây nguy hiểm cho bệnh nhân và cả nhân viên y tế.

Viện ECRI là một tổ chức quốc tế có văn phòng tại Mỹ, Anh, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Malaysia. Trụ sở chính của Viện ECRI đặt tại Plymouth Meet, Pennsylvania trong khuôn viên nghiên cứu rộng 12 mẫu, có một cơ sở hiện đại rộng 120.000 mét vuông với các văn phòng, phòng thí nghiệm cụ và thư viện y khoa.

Viện ECRI có gần 450 nhân viên làm việc toàn thời gian với nền tảng liên ngành bao gồm y học, điều dưỡng, dịch tễ học, khoa học y sinh, phương pháp nghiên cứu, khoa học xã hội, kỹ thuật lâm sàng, vật lý, y tế, quản lý y tế, an toàn bệnh nhân và quản lý rủi ro, công nghệ thông tin, tin học y tế , và nhiều lĩnh vực khác.

Dưới đây là 10 cảnh báo nguy hiểm liên quan đến sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị y tế trong công tác chăm sóc người bệnh tại các bệnh viện:

Các cuộc tấn công an ninh mạng xâm nhập vào mạng bằng cách khai thác chức năng truy cập từ xa trên các thiết bị và hệ thống được kết nối, hoặc bằng bất kỳ phương tiện nào khác, vẫn là một mối đe dọa đáng kể đối với các hoạt động chăm sóc sức khỏe.

Các cuộc tấn công có thể khiến các thiết bị hoặc hệ thống không hoạt động, làm lộ hoặc làm tổn hại dữ liệu mà chúng lưu giữ, tất cả đều có thể cản trở nghiêm trọng việc cung cấp dịch vụ chăm sóc bệnh nhân và khiến bệnh nhân gặp nguy hiểm.

Các hệ thống truy cập từ xa là một mục tiêu phổ biến do về bản chất chúng có thể truy cập công khai. Dự định để đáp ứng nhu cầu kinh doanh hợp pháp, như cho phép các bác sĩ lâm sàng tại chỗ truy cập dữ liệu bệnh nhân hoặc nhà cung cấp để khắc phục sự cố hệ thống được cài đặt tại cơ sở, nhưng bên cạnh đó là hệ thống truy cập từ xa có thể bị khai thác cho mục đích bất hợp pháp.

Những kẻ tấn công lợi dụng các hệ thống truy cập từ xa không rõ ràng và dễ bị tấn công để xâm nhập vào mạng của tổ chức.

Một khi họ có được quyền truy cập vào thông qua các thiết bị y tế hoặc phi y tế, kẻ tấn công sẽ chuyển sang các thiết bị hoặc hệ thống được kết nối khác, cài đặt phần mềm gián điệp (ransomware) hoặc phần mềm độc hại khác, đánh cắp dữ liệu hoặc hiển thị nó không sử dụng được hoặc chiếm đoạt tài nguyên máy tính cho các mục đích khác, chẳng hạn để tạo ra tiền điện tử.

Xác định, bảo vệ và giám sát tất cả các điểm truy cập từ xa, cũng như tuân thủ các yêu cầu an ninh mạng, như đưa ra chính sách mật khẩu mạnh, duy trì và vá hệ thống và ghi nhật ký truy cập hệ thống.

Máu và các chất dịch cơ thể khác của bệnh nhân còn sót lại, hoặc bên trong nệm hoặc vỏ bọc nệm sau khi làm sạch vẫn có thể tiếp xúc với các bệnh nhân tiếp theo, từ đó làm bệnh nhân mới có nguy cơ bị nhiễm trùng.

Các sự cố được báo cáo bao gồm các bệnh nhân nằm trên giường hoặc cáng rõ ràng sạch sẽ nhưngmáu từ bệnh nhân trước đó vẫn chảy ra khỏi bề mặt nệm và dính vào bệnh nhân.

Bọc nệm nhằm mục đích ngăn chất lỏng cơ thể và các chất gây ô nhiễm khác xâm nhập vào nệm. Nếu vỏ bọc không được làm sạch và khử trùng hiệu quả, hoặc bọc nệm không toàn vẹn sẽ cho phép nệm bên dưới bị nhiễm bẩn, những bệnh nhân tiếp theo có thể tiếp xúc với các chất dịch truyền nhiễm (do bản thân nệm không được làm sạch và khử trùng giữa các bệnh nhân).

Các cơ sở chăm sóc sức khỏe phải chú ý sử dụng các dung dịch và quy trình thích hợp để làm sạch và khử trùng vỏ nệm, và nên thường xuyên kiểm tra nệm và bọc nện để tìm dấu hiệu hư hỏng hoặc bị nhiễm bẩn.

Tuy nhiên, một thách thức chính là không phải tất cả các nhà cung cấp vỏ bọc nệm đều đề xuất các sản phẩm và quy trình sẽ loại bỏ thành công các chất gây ô nhiễm bề mặt mà không ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của vỏ bọc (nghĩa là tạo ra các điểm yếu có thể cho phép rò rỉ), tình trạng này cần được khắc phục.

Gạc phẫu thuật vô ý bị sót lại bên trong cơ thể bệnh nhân sau khi phẫu thuật có thể dẫn đến nhiễm trùng và các biến chứng nghiêm trọng khác, bao gồm cả nhu cầu phải phẫu thuật lại.

Đếm gạc thủ công trong đó nhóm phẫu thuật xác minh rằng tất cả các miếng gạc được đếm trước khi kết thúc quy trình thuộc về tiêu chuẩn thực hành, nhưng dễ bị lỗi. Khi lỗi xảy ra, các biến chứng xảy ra là khó tránh, với hậu quả cho cả bệnh nhân và cơ sở chăm sóc sức khỏe.

Dữ liệu chính xác giúp chủ động phát hiện sót gạc trong lúc phẫu thuật là khó khăn; các sự cố có thể không được xác định trừ khi (hoặc cho đến khi) bệnh nhân trở lại với một khiếu nại do bị đau đớn hoặc khó chịu sau khi được phẫu thuật. 

Mỗi năm, hàng nghìn bệnh nhân tại Mỹ có thể trải nghiệm tình trạng sót lại vật dụng trong quá trình phẫu thuật, trong đó gạc phẫu thuật là phổ biến nhất.

Các công nghệ bổ sung cho quy trình đếm thủ công đã được chứng minh là có hiệu quả khi được sử dụng đúng cách. Việc áp dụng rộng rãi hơn các công nghệ này có thể làm giảm nguy cơ miếng gạc phẫu thuật vô tình bị giữ lại trong người bệnh nhân.

Bệnh nhân thở máy có nguy cơ cao nếu chế độ báo động của máy thở được người sử dụng điều chỉnhkhông phù hợp với thông số hô hấp của bệnh nhân.

Rò rỉ, ngắt kết nối và các hỏng hóc khác liên quan đến các bộ phận tiêu hao của máy thở là một sự cố khá phổ biến và có thể nhanh chóng gây hại cho bệnh nhân nếu không xác định và khắc phục kịp thời.

Máy thở là thiết bị hỗ trợ cuộc sống mang lại hơi thở áp lực dương cho bệnh nhân để thở đầy đủ. Các thiết bị này dựa vào các thành phần tiêu hao, chẳng hạn như dây thở bằng nhựa, để giúp thông khí thở giữa máy thở và bệnh nhân.

Kết nối lỏng lẻo, lỗi sản xuất hoặc các vấn đề khác có thể ngăn chặn thông khí đầy đủ. Trong vòng vài phút, thông khí không đầy đủ có thể dẫn đến chấn thương não do thiếu oxy hoặc tử vong.

Đặt báo động đúng cách có thể ngăn ngừa hậu quả này. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp bệnh nhân bị tử vong do mất kết nối với máy thở trong một thời gian mà báo động không được kích hoạt.

Trong hai trường hợp tửvong  đầu năm 2018 tại Mỹ, các báo động để phát hiện thông khí không đầy đủ, chẳng hạn như báo độngdung lượng thấp và áp suất thấp, không được cài đặt một cách thích hợp.

Các cơ sở chăm sóc sức khỏe cần có quy định về cài đặt các báo động và giao thức máy thở và có quy trìnhđể giám sát tuân thủ các quy định.

Làm sạch và khử trùng ống nội soi mềm giữa các lần sử dụng là một quá trình đầy thách thức. Việc không tuân thủ chính xác một giao thức tái xử lý mạnh mẽ có thể dẫn đến diễn biến xấu hoặc thậm chí nhiễm trùng gây tử vong.

Ít được biết đến là thực hành xử lý và lưu trữ không đúng cách có thể kiểm tra lại phạm vi đã được khử trùng trước đó, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng bệnh nhân.

Nếu nội soi không được sấy khô hoàn toàn sau khi được khử trùng ở mức độ cao, bất kỳ vi khuẩn khả thi nào còn lại có thể nhanh chóng sinh sôi nảy nở trên dụng cụ.

Để làm khô ống nội soi, Viện ECRI và các hiệp hội nghề nghiệp có liên quan khuyên nên thanh lọc các kênh nội soi bằng không khí sạch vào cuối quá trình tái xử lý.

Tình trạng khử trùng của máy nội soi cũng có thể bị tổn hại nếu các dụng cụ được xử lý bằng găng tay không sạch. Ống nội soi đã được làm sạch nhưng chưa được khử trùng ở mức độ cao vẫn có thể bị nhiễm khuẩn còn sống sót; do đó, găng tay được sử dụng để xử lý nội soi ở giai đoạn đó không được sử dụng để lấy ống nội soi khỏi máy xử lý.

Tái nhiễm cũng có thể xảy ra khi vận chuyển và lưu trữ ống nội soi. Ống nội soi đã khử trùng và sấy khô nên được vận chuyển trong một hộp kín và nên được ngăn chặn tiếp xúc với các bề mặt có khả năng không sạch.

Những sai lầm như nhập tốc độ dòng chảy vào trường tốc độ liều của bơm tiêm truyền có thể dẫn đến sai sót nguy hiểm trong sử dụng thuốc. Các các lỗi lập trình trường sai như vậy xảy ra tương đối thường xuyên (mặc dù các lỗi như vậy thường không được báo cáo).

Ngay cả các máy “bơm thông minh” kết hợp một hệ thống giảm lỗi về liều lượng thuốc vẫn có thể được lập trình sai có thể dẫn đến tác hại nguy hiểm cho bệnh nhân.

Bơm tiêm truyền được thiết kế để cung cấp thuốc và các giải pháp khác cho bệnh nhân theo một tốc độ nhất định. Nếu tốc độ được lập trình vào máy bơm không chính xác, bệnh nhân sẽ nhận được quá nhiều hoặc quá ít. Một trong hai tình huống có thể có hậu quả nghiêm trọng. 

Các yếu tố có thể gây ra lỗi lập trình sai trường bao gồm thiết kế màn hình lập trình của bơm tiêm truyền, trình tự trong đó các thông số lập trình tiêm truyền được liệt kê trong hồ sơ quản lý thuốc (MAR) và không có quy trình để xác minh tính chính xác của lập trình bơm. .

Cách chắc chắn nhất để loại bỏ các lỗi nhập thủ công là triển khai lập trình tự động cho máy bơm tiêm truyền. Các đề xuất khác bao gồm định cấu hình MAR khớp với trình tự trong đó các tham số tiêm truyền sẽ được nhập vào máy bơm và tiến hành kiểm tra hai lần để xác minh lập trình bơm.

Tùy chỉnh báo động không đúng cách trên hệ thống theo dõi (monitoring system) có thể ngăn nhân viên tìm hiểu về những thay đổi đáng kể các dấu hiệu sinh lý của bệnh nhân hoặc các vấn đề phát sinh với thiết bị y tế. Việc không nhận ra và có đáp ứng kịp thời những tình trạng như vậy có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng cho bệnh nhân hoặc thậm chí tử vong.

Các hệ thống theo dõi sinh lý phải được thiết kế và cấu hình để đạt được sự cân bằng hợp lý giữa việc kích hoạt quá nhiều báo động (cụ thể là báo động phiền toái dẫn đến mệt mỏi) và kích hoạt quá ít báo động (có thể dẫn đến tình trạng nguy hiểm bị bỏ qua). Tùy chỉnh báo động là một thực hành có thể giúp đạt được sự cân bằng này.

Tùy chỉnh báo động liên quan đến việc chọn các giá trị hoặc cài đặt báo động dựa trên các nhu cầu cụ thể của yêu cầu chăm sóc và tình trạng của bệnh nhân.

Khi tùy chỉnh báo động được thực hiện đúng cách, báo động ít có khả năng được kích hoạt khi chưa đạt các điều kiện để kích hoạt, do đó giảm số lượng báo động gây phiền toái.

Nhưng nếu được thực hiện không đúng cách, tùy chỉnh báo động có thể tạo ra cơ hội cho các báo động bị bỏ lỡ, và do đó gây nguy hiểm cho bệnh nhân.

Thiết lập các chính sách chu đáo và giáo dục nhân viên về thực hành tùy chỉnh báo động tối ưu có thể giúp giảm thiểu rủi ro. Ngoài ra, các nhà cung cấp hệ thống monitor nên cung cấp các công cụ để hỗ trợ các nỗ lực tùy chỉnh.

Hệ thống nâng bệnh nhân trên cao được triển khai như một công nghệ an toàn, nhưng không phải không có những thách thức về an toàn. Thương tích hoặc thiệt hại đáng kể có thể xảy ra nếu hệ thống được thiết kế, cài đặt, sử dụng hoặc bảo trì không đúng cách.

Hệ thống nâng bệnh nhân trên cao là các cấu trúc cố định được thiết kế để nâng và chuyển bệnh nhân, chẳng hạn như từ giường sang xe lăn.

Trong quá trình sử dụng, bệnh nhân được đặt trong một dây quàngtreo từ một cơ chế nâng. Hầu hết các hệ thống nâng bệnh nhân trên cao đều sử dụng xe đẩy có động cơ di chuyển dọc theo đường ray trên cao được gắn lên trần hoặc tường hoặc là một phần của khung độc lập được xây dựng xung quanh giường bệnh nhân hoặc vị trí khác.

Những thách thức an toàn với các hệ thống này phát sinh từ (1) yêu cầu lắp đặt của chúng và (2) sự phụ thuộc của chúng vào các bộ phận chịu lực và di chuyển để hoạt động một cách đáng tin cậy, và được sử dụng một cách chính xác, khi nâng và di chuyển bệnh nhân. 

Các bộ phận nâng rơi từ trên cao hoặc thất bại trong quá trình sử dụng có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân, nhân viên chăm sóc và người nhà bệnh nhân.

Rủi ro có thể được giảm bớt bằng cách để nhân viên có trình độ cài đặt hệ thống, kiểm tra kỹ lưỡng hệ thống sau khi cài đặt, đánh giá tình trạng của hệ thống nâng trước và trong mỗi lần sử dụng và thực hiện bảo trì thường xuyên.

Làm sạch quá mức hoặc không đúng cách các thiết bị điện có thể dẫn đến hỏng hóc thiết bị hoặc gây ra hỏa hoạn. Các thiết bị y tế và các thiết bị điện khác được sử dụng trong các cơ sở chăm sóc sức khỏe phải được làm sạch và khử trùng để ngăn ngừa lây nhiễm chéo giữa các bệnh nhân.

Tuy nhiên, một số thực hành làm sạch không đúng cách có thể gây ra các rủi ro cho cả bệnh nhân và nhân viên y tế.

Việc sử dụng khăn lau sạch hoặc khử trùng bằng cách nhỏ giọt hoặc phun dung dịch khử trùng dư thừa trực tiếp lên các thiết bị và thiết bị y tế sử dụng năng lượng có thể làm cho chất lỏng lan vào các thành phần điện như phích cắm, ổ cắm hoặc nguồn điện.

Sự xâm nhập này của chất lỏng lặp đi lặp lại, và dư lượng mà nó để lại, có thể tạo ra các đường dẫn điện xung quanh.

Những dòng điện bổ sung này cuối cùng có thể sinh nhiệt gây ra lỗi thiết bị, hoặc những sự cố xấu hơn, nhiều trường hợp chất lỏng thấm vào các bộ phận điện đã dẫn đến hư hỏng thiết bị hoặc hỏa hoạn.

Sự cố này thường liên quan đến máy bơm tiêm truyền, máy sưởi trẻ sơ sinh và các thiết bị điện như công tắc đèn và nguồn điện.

Khi vệ sinh thiết bị điện, nhân viên nên làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất, tránh phun chất lỏng trực tiếp lên thiết bị, và nên sử dụng vải, khăn lau và gạc thích hợp (vắt khô loại bỏ chất lỏng dư thừa trước khi sử dụng).

Pin sạc không đủ có thể ảnh hưởng đến sự sẵn sàng hoạt động của các thiết bị y tế sử dụng pin sạc để tạm thời cấp nguồn cho thiết bị.

Nếu không có thiết bị hoặc nguồn năng lượng thay thế nào có sẵn, bệnh nhân có thể gặp nguy hiểm nghiêm trọng hoặc tử vong có thể xảy ra, đặc biệt nếu thiết bị này là cần thiết cho liệu pháp cứu sống hoặc duy trì sự sống.

Nhân viên sạc không đúng cách hoặc không biết bảo trì pin là đáng quan tâm. Nhưng thường thì lỗi thuộc về thiết bị: chỉ báo trạng thái pin của thiết bị có thể không đủ chính xác hoặc không rõ rang, một bộ sạc pin có thể gặp trục trặc, hoặc pin có thể bị lỗi hoặc đã bị cạn kiệt.

Trong một sự cố, đồng hồ báo trạng thái pin của máy thở đã vượt quá mức sạc còn lại; thiết bị đã ngừng thông khí cho bệnh nhân ngay sau khi bắt đầu báo động pin yếu.

Hoặc một máy khử rung không cảnh báo rõ ràng về tình trạng pin yếu; kết quả là thiết bị đã tắt trong khi nhân viên nỗ lực hồi sức ngưng tim cho bệnh nhân.

Tuân thủ các thực hành sử dụng và bảo trì pin thích hợp là điều cần thiết. Điều quan trọng nhưng thường bị bỏ qua, là việc đánh giá hệ thống pin trước khi mua thiết bị để đảm bảo rằng các thiết bị sẽ hoạt động như mong đợi khi chạy bằng pin sạc.

(Sở Y tế TP HCM)