Bác sĩ BV Việt Đức cảnh báo bệnh than đang quay lại và tấn công người có bệnh lý nền

Bệnh nhân có bệnh lý tiểu đường

Sáng 1/6, BV Việt Đức thông tin: BV đang điều trị cho một số bệnh nhân bị bệnh than (hay còn gọi là bệnh hậu bối), một loại bệnh gồm nhiều các nhọt nhỏ do viêm lỗ chân lông tập trung thành đám tạo nên và có quá trình hoại tử phần mềm tổ chức dưới da.

Mới đây nhất là một nam bệnh nhân quốc tịch Sri Lanka. Bệnh nhân là nhân viên tàu viễn dương, có sẵn bệnh lý tiểu đường mạn tính. Bệnh nhân mắc bệnh khi đang làm việc trên biển, xuất hiện các cụm nhọt nhiễm trùng vùng lưng. Điều kiện thiếu thốn thuốc men trang thiết bị, tổn thương nhanh chóng lan rộng và tạo thành ổ mủ dọc suốt chiều dài từ lưng xuống tận hông 2 bên. 

Bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức điều trị trong tình trạng nhiễm trùng dai dẳng, đường huyết dao động. Ngày 14/5, người bệnh được được tiến hành hội chẩn và phẫu thuật rạch tháo mủ, cắt lọc làm sạch các ổ nhiễm trùng vùng lưng, đùi cùng với việc kiểm soát đường huyết. Vi khuẩn xét nghiệm là tụ cầu vàng (Staphylococcus Aureus).

Một trường hợp khác là nữ bệnh nhân (75 tuổi, Hà Nội). Bệnh nhân có tiền sử điều trị tiểu đường nhiều năm, ung thư vú trái đã mổ. Bệnh nhân sưng tấy đau lưng 2 tuần nhưng do tâm lý sợ đến bệnh viện nên tự điều trị, tổn thương lan rộng đau nhức nhiều mới đến khám.

Đến Việt Đức, các bác sĩ phải tiến hành phẫu thuật. Xét nghiệm vi khuẩn là Staphylococcus Aureus. Hiện vết thương của bà đã ổn định nhưng do tổn thương rộng nhiều khả năng phải vá da.

Gần đây nhất, ngày 23/5 các bác sĩ trong tua trực cấp cứu đã tiến hành phẫu thuật cho người bệnh nữ 56 tuổi đến từ Lạc Thủy, Hòa Bình với tổn thương vùng gáy gần 2 tuần. Tổn thương là những ổ áp xe nhỏ nhiều vách và ngóc ngách, tổ chức dưới da hoại tử và mủ trắng. Người bệnh đã được cắt lọc, làm sạch và để da hở. Xét nghiệm mủ cũng là Staphylococcus Aureus.

Bệnh than là gì? 

PGS TS Nguyễn Đức Chính (BV Việt Đức, người điều trị trực tiếp cho các BN bệnh than) cho biết, bệnh than bao gồm nhiều nhọt nhỏ do viêm lỗ chân lông tập trung thành đám tạo nên và có quá trình hoại tử phần mềm tổ chức dưới da.

Từ hậu bối hay bệnh than xuất phát từ từ Latin “Carbunculus” có nghĩa là hòn than nhỏ (a small coal), là khối đau cứng như đá (Carbuncle stone). Vì vị trí xuất hiện hay nằm phía thân sau của cơ thể nên được dân gian dùng từ Hậu (phía sau ) Bối (u,nhọt) có nghĩa là u nhọt nằm phần sau cơ thể.

Ở Việt Nam bệnh còn được gọi là “cụm nhọt tổ ong” hay “nhọt gương sen” do hình ảnh tổn thương khi vỡ mủ lỗ chỗ giống như tổ ong hoặc như gương sen đã lấy hết hạt.

Tác nhân gây bệnh chủ yếu là do tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus). Nếu không được xử lý, nhiễm trùng có thể lan tỏa đến các phần khác của cơ thể.

Hậu bối hay mọc ở gáy, lưng,  ở những người có sức đề kháng kém, người cao tuổi, người mắc bệnh đái tháo đường... Hậu bối xuất hiện ban đầu là một đám mảng đỏ có đường kính rất khác nhau, có thể từ 5-10-20cm kèm theo biểu hiện viêm đỏ, sưng tấy, gồ cao, đau, có nhiều ngòi, tiến triển hoại tử tổ chức dưới da, tổn thương lõm sâu khoảng 0,5-1cm.

Hậu bối không tự khỏi theo cách thay băng thông thường hoặc tự uống thuốc mà cần sự can thiệp của các bác sỹ. Hơn nữa, khác với nhọt bọc là tổn thương rất nông và thường là một khối mủ có thể trích đơn giản, hậu bối bắt buộc phải phẫu thuật mở rộng và lấy tổ chức hoại tử bên dưới mới khỏi được.

Do đó khi xuất hiện những triệu chứng đầu tiên của bệnh, đặc biệt là người đề kháng kém hay có bệnh chuyển hóa như đái tháo đường…cần đến ngay các cơ sở y tế khám và điều trị, tránh những diễn biến nặng của bệnh có thể gây ra hậu quả đáng tiếc.

Một số trường hợp do điều trị không đúng hoặc tự ý đắp lá sẽ gây tổn thương lan rộng, hoặc biến chứng như nhiễm khuẩn huyết có thể nguy hiểm đến tính mạng.