Theo quy định của pháp luật, ba mẹ, người thân trong gia đình có thể bị phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng nếu chiếm đoạt tài sản riêng của thành viên trong gia đình.
Lì xì là một tên gọi của tục lệ người lớn hơn mừng tuổi trẻ em trong dịp Tết Nguyên đán ở các nước Á Đông và Việt Nam, đó là lệ đặt tiền vào chiếc phong bì nhỏ có trang trí màu vàng dẻo rực rỡ để mừng tuổi trẻ em. Trong phương ngữ miền Nam của tiếng Việt thường được gọi là tiền Lì-xì.
Tuy nhiên, mấy ngày gần đây cộng đồng mạng tranh cãi về quy định phạt cha mẹ khi giữ, lấy tiền mừng tuổi của con.
Cụ thể:
Tại Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; chống bạo lực gia đình.
Theo điểm a, khoản 2, Điều 56 Nghị định 167/2013/NĐ-CP, hành vi chiếm đoạt tài sản riêng của thành viên gia đình bị xem là hành vi bạo lực về kinh tế và sẽ bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng.
Theo khoản 1, Điều 56, phạt tiền từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi không cho thành viên gia đình sử dụng tài sản chung vào mục đích chính đáng.
Như vậy, khi con cái trong gia đình được người khác lì xì tiền Tết mà bố mẹ yêu cầu con trẻ đưa tiền lì xì cho mình thì có thể bị xử phạt với số tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng theo điểm a Khoản 2 Điều 56 Nghị định 167/2013/NĐ-CP.
Cũng theo quy định tại Khoản 1 Điều 75 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: “Con có quyền có tài sản riêng. Tài sản riêng của con bao gồm tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng, thu nhập do lao động của con, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của con và thu nhập hợp pháp khác. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của con cũng là tài sản riêng của con”.
Tiền lì xì cũng được coi là tài sản riêng của con theo quy định này.
Muốn quản lý, giữ hộ tiền lì xì cho con, bố mẹ có thể cùng con trao đổi, thỏa thuận để quản lý, sử dụng khoản tiền lì xì Tết hoặc tài sản riêng của con một cách hợp lý, như quy định tại Điều 76 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
"1. Con từ đủ 15 tuổi trở lên có thể tự mình quản lý tài sản riêng hoặc nhờ cha mẹ quản lý.
2. Tài sản riêng của con dưới 15 tuổi, con mất năng lực hành vi dân sự do cha mẹ quản lý. Cha mẹ có thể ủy quyền cho người khác quản lý tài sản riêng của con. Tài sản riêng của con do cha mẹ hoặc người khác quản lý được giao lại cho con khi con từ đủ 15 tuổi trở lên hoặc khi con khôi phục năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp cha mẹ và con có thỏa thuận khác."
Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với PV, luật sư Nguyễn Xuân Bính, văn phòng Luật sư Khanh Hưng, Hà Nội cho biết chúng ta phải chia độ tuổi của đứa trẻ ra để xác định quyền của trẻ theo quy định của pháp luật.
- Đối với con dưới 15 tuổi, luật dân sự quy định người dám hộ là bố mẹ có quyền quyết định tất cả các vấn đề của đứa con, tức là quyền giám hộ tuyệt đối. Tất cả tài sản mua bán, tặng, cho, bố mẹ có thể đứng tên giám hộ trên giấy tờ đối với những tài sản đó.
Do vậy, tiền mừng tuổi của con, dù nhiều hay ít, bố mẹ có quyền sử dụng số tiền này để giải quyết nhu cầu ăn học, sinh hoạt của con, mua đồ chơi cho con...
- Đối với con từ 15-18 tuổi, con đã có quyền sở hữa riêng đối với tài sản, kể cả bất động sản. Nếu được tặng, cho tài sản thì con cũng có quyền trong việc sử dụng tài sản đó.
Trong trường hợp bố mẹ muốn dùng tài sản hay giữ hộ cho trẻ thì phải có sự tham khảo ý kiến của con, phải thỏa thuận, thống nhất với con. Tuy nhiên, ý kiến của con cũng chỉ mang tính chất tham khảo, bố mẹ là người quyết định sử dụng tiền lì xì của con.
- Đối với con trên 18 tuổi, lúc đó con đã đủ năng lực dân sự nên có quyền quyết định số tiền lì xì. Bố mẹ lấy tiền của con mà không được sự đồng ý sẽ xác định đó là dạng tranh chấp dân sự vay, mượn hoặc hình sự.
Lúc đó, bố mẹ sẽ có thể bị phạt hành chính từ 500-1 triệu đồng theo Điều 56 Nghị định 167/2013/NĐ-CP.
Tuy nhiên, luật sư Nguyễn Xuân Bính cũng cho rằng, không nên hiểu máy móc về quy định pháp luật để làm hỏng đi một phong tục tốt đẹp của người Việt Nam và ảnh hưởng tới hạnh phúc gia đình.