Theo quan niệm dân gian, tháng cô hồn là tháng mở cửa quỷ môn quan, riêng ngày mùng 1 có những món ăn cần tuyệt đối kiêng kỵ để cả tháng không gặp xui xẻo, tai bay vạ gió.
Những ngày đầu tháng không riêng gì mùng 1 tháng cô hồn, đa số người Việt Nam đều kiêng ăn mắm tôm vì ai cũng sợ gặp điều xui xẻo.
Trong mâm cúng mùng 1 tháng cô hồn thì cháo trắng là một món không thể thiếu, vậy nên chả biết từ bao giờ cháo trắng trở thành món ăn khiến người ta liên tưởng ngay đến việc cúng cô hồn, dã quỷ và cúng thờ những người đã khuất.
Viêc ăn cháo vào ngày mùng 1 của tháng cô hồn sẽ khiến ma quỷ tưởng rằng bạn đang “tranh ăn” với họ, vì thế mà họ sẽ quấy phá khiến bạn liên tục gặp điều bất trắc.
Thịt chó là thức ăn giàu đạm, chất dinh dưỡng và là món “khoái khẩu” của nhiều người. Thậm chí, thịt chó coi được coi là “quốc hồn quốc túy”, là nét ẩm thực riêng có của người Việt Nam.
Nhưng, người ta quan niệm rằng ăn thịt chó vào đầu năm hay đầu tháng thì cả năm, cả tháng đó sẽ xui xẻo, không may mắn. Tuy vậy, thịt chó lại được coi là món ăn giải xui nếu ăn vào cuối tháng.
Thịt vịt là món ăn kiêng kỵ không chỉ vào dịp đầu tháng mà còn vào đầu năm của người miền Bắc và miền Trung. Món ăn này bị xem là không tốt, không đem lại may mắn, nhất là vào dịp đầu năm.
Người ta cho rằng, nếu ăn thịt vịt sẽ đen đủi, “tan đàn, xẻ nghé”. Thay vì sử dụng thịt vịt, người ta ăn thịt gà với ý nghĩa hay và cát tường hơn.
Giống như thịt chó, vào những ngày cuối tháng, món thịt vịt lại được xem là món ăn “giải đen”.
Món trứng vịt lộn rất ngon và bổ dưỡng. Tuy nhiên, quan niệm của người miền Trung và miền Bắc kiêng kỵ ăn trứng vịt lộn đầu tháng, đầu năm.
Họ quan niệm, nếu ăn trứng vịt lộn vào đầu tháng, đầu năm thì cả tháng, cả năm sẽ không được may mắn. Mọi thứ đều xảy ra trái với ý mình.
Cũng giống như thịt vịt, trứng vịt lộn là món ăn kiêng kỵ vào ngày mùng 1 nhưng lại là món ăn giúp gia chủ xả xui, giải đen dịp cuối tháng.
Mực cũng là loại thực phẩm có trong danh sách “đen” của cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Nguyên nhân của điều này xuất phát từ quan niệm dân gian câu nói cửa miệng “đen như mực” của ông cha ta từ nhiều năm trước.
Theo quan niệm, nếu ăn mực vào đầu năm thì cả năm sẽ đen đủi, ăn mực đầu tháng sẽ không may mắn. Thậm chí, nhiều bậc cha mẹ còn không cho con ăn mực trước khi thi. Nhiều người kỵ ăn mực khi đi xa vì có công việc quan trọng.
Nếu người miền Bắc không kiêng kỵ tôm vào ngày Tết thì người miền Nam lại rất ít sử dụng món ăn này.
Người miền Nam cho rằng tôm đầu to và lại đi giật lùi, nếu ăn tôm vào đầu năm sẽ khó “đầu xuôi, đuôi lọt”. Mọi việc trong năm mới, tháng mới sẽ không thể thuận buồm xuôi gió, không thăng tiến và phát tài phát lộc được.
Người miền Bắc và miền Trung đều kiêng kỵ ăn cá mè đầu năm. Nhiều người cho rằng nguyên nhân là do chữ “mè” đi theo với chữ “mè nheo”.
Hơn nữa, cá mè còn tanh tưởi và nhiều xương hơn các loại cá khác. Có lẽ vì thế, họ quan niệm loài cá này sẽ mang đến một năm đen đủi, không may mắn cho gia chủ.
Nhất là với người miền Trung, họ cho rằng ăn cá mè đầu năm thì cả năm sẽ bị “hãm tài”.
Theo quan niệm dân gian cha ông để lại, nếu ăn những món ăn này thì sẽ mang lại vận đen cho gia chủ.
Đối với người miền Bắc, chuối là loại quả không thể thiếu trên mâm ngũ quả thì với người miền Nam lại tránh ăn chuối những ngày đầu năm do sợ ảnh hưởng đến việc thăng tiến.
Nguyên nhân là do chữ “chuối” nói lái đi sẽ dễ thành “chúi” theo giọng miền Nam nghĩa là không thể ngẩng lên được.
Cũng có người theo sách nho bảo ”tiền đàng bất khả thụ ba tiêu” (Trước nhà thì không được trồng chuối). Và nhìn trái chuối cũng mang hình tượng không đẹp.
Trong ngày mùng 1 tháng cô hồn, nhiều người kiêng ăn món sầu riêng bởi họ sợ rằng sẽ u sầu cả tháng và luôn ở cô đơn một mình.