Thấy con thấp, lùn bố mẹ tốn hàng triệu tiền thuốc bổ sung mà không hiệu quả, đi khám mới biết do thiếu một chất quan trọng

Theo thông tin từ bệnh viện Nguyễn Tri Phương, từ ngày 17/06/2023 đến ngày 09/07/2023, Khoa Nội tiết bệnh viện tổ chức chương trình “Tầm soát miễn phí chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ em”.

Chương trình này nhằm giúp phát hiện sớm các trường hợp chậm tăng trưởng do thiếu hormone tăng trưởng (GH) và các bệnh lý liên quan đến tăng trưởng chiều cao của trẻ, từ đó đưa ra phương pháp chữa trị kịp thời để có thể giúp trẻ đạt được chiều cao tối ưu khi trưởng thành.

Đây là chương trình hỗ trợ cộng đồng thường niên của bệnh viện và là năm thứ 7 liên tiếp bệnh viện tổ chức chương trình này.

Thấy con thấp bố mẹ bổ sung cả 'tá' dinh dưỡng nhưng không hiệu quả

Bé H.T (năm nay 12 tuổi) là 1 trong những bé đang điều trị tại bệnh viện Nguyễn Tri Phương do thấp hơn tiêu chuẩn.

Mẹ bé cho biết, ngay từ khi bé 2 tuổi, gia đình chị đã nhận thấy bé thấp hơn so với những bạn cùng trang lứa nên cho bé tăng cường dinh dưỡng, tuy nhiên không thấy sự thay đổi. Chị L – phụ huynh của bé cũng dẫn bé đi khám tại các BV nhi chuyên ở TP.HCM và cả ở Singapore nhưng không chẩn đoán được bệnh của bé.

Sau khi đọc báo, tìm hiểu thêm các thông tin trên mạng và được bạn bè chia sẻ, chị biết được chương trình tầm soát chiều cao miễn phí của Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Sau khi tìm hiểu, chị dẫn con đến khám và được chẩn đoán thiếu hụt hormone GH và điều trị với GH từ tháng 09/2019. Khi đó, bé H.T 9 tuổi, cao 127.5cm, nặng 26.6kg.

Sau 1 năm 4 tháng điều trị, bé đã tăng thêm 14cm. Hiện tại bé vẫn đang tiếp tục điều trị và đang được theo dõi chiều cao, thể chất đều đặn.

Một bé trai khác năm nay 15 tuổi, được điều trị do thiếu hormone GH năm bé 7 tuổi. Thời điểm bắt đầu điều trị bé cao 113 cm, nặng 26 kg. Từ năm 4 tuổi, chiều cao bé tăng rất chậm (3-4 cm/ năm), luôn thấp nhất lớp. Bé có chỉ định điều trị GH và điều trị liên tục trong 6 năm.

Khi bé 13 tuổi, bé xuất hiện dấu hiệu dậy thì và gia đình quyết định ngưng điều trị. Thời điểm ngưng điều trị chiều cao của bé là 155 cm, nằm trong mức trung bình so với tuổi (trung bình bé tăng 7-8 cm/ năm). Hiện tại sau dậy thì 1 năm, chiều cao bé đạt được là 165 cm.

Thiếu GH là nguyên nhân quan trọng khiến trẻ thấp lùn

GH là một hormone được sản xuất bởi tuyến yên (pituitary gland) trong não và có tác dụng giúp trẻ phát triển, chủ yếu trong giai đoạn tuổi dậy thì. GH đóng vai trò quan trọng lên sự phát triển của hệ cơ xương, quyết định chiều cao của cơ thể; đồng thời GH còn tác động lên chức năng chuyển hóa của cơ thể bao gồm sự phân bố dịch, chuyển hóa lipid, prorein, cacbohydrate, sức cơ và hệ tim mạch.

Thiếu GH là nguyên nhân chính dẫn đến chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ. Tình trạng này xảy ra khi cơ thể gặp vấn đề về sản xuất và phóng thích GH không đủ. Thiếu GH có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải do tổn thương tuyến yên, chấn thương đầu nặng, u não hoặc nhiễm trùng dạng viêm màng não và viêm não… Thiếu GH có thể bẩm sinh hoặc mắc phải, xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào. Trong một số trường hợp, việc thiếu GH không xác định được nguyên nhân.

Thiếu GH có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng chiều cao và cân nặng của trẻ so với những đứa trẻ trong cùng độ tuổi. Trẻ thiếu GH sẽ có chiều cao thấp hơn so với tuổi (dưới 2-3 độ lệch chuẩn dựa trên biểu đồ tăng trưởng), tốc độ tăng trưởng chậm (dưới 1,5 SD hoặc dưới 5cm/năm). Trong những trường hợp bình thường, GH thúc đẩy sự phát triển của các mô cơ thể. Trẻ em bị thiếu hụt GH một phần hoặc hoàn toàn sẽ không thể duy trì tốc độ tăng trưởng khỏe mạnh.

 Trẻ được chẩn đoán chậm tăng trưởng do thiếu GH được chỉ định bổ sung GH. Mục tiêu của việc điều trị này là để thay thế sự thiếu hụt GH cho sự phát triển chiều cao, các hoạt động chuyển hóa và tình trạng sức khỏe nói chung. Sau 3-6 tháng điều trị, trẻ sẽ được đo lại chiều cao và xét nghiệm máu để đánh giá kết quả và điều chỉnh liều thuốc nếu cần. Trẻ đáp ứng với điều trị sẽ tăng chiều cao từ 8-12 cm/năm.

Khi đến tuổi dậy thì, trẻ sẽ được đánh giá lại xem có tiếp tục bổ sung GH hay ngưng bổ sung. Để việc điều trị GH đạt hiệu quả, cần tiến hành đúng thời điểm, đúng liều lượng, tốt nhất trong khoảng độ tuổi 4-13 tuổi. Nếu qua thời gian này, các sụn xương của trẻ đóng lại, dùng hormone tăng trưởng không còn tác dụng.

 Bổ sung GH ngoài được chỉ định cho các trường hợp thiếu GH, còn được chỉ định điều trị trong trường hợp trẻ chậm cao do suy thận mạn, hội chứng Turner, hội chứng Prader-Willi, trẻ sinh ra co chiều cao thấp so với tuổi thai (SGA), lùn vô căn (GHD, ISS).

Bác sĩ Trần Thị Ngọc Anh - Khoa Nội tiết, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết: “Nếu xác định bệnh nhi bị thiếu GH và cần thiết điều trị, bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung GH mỗi ngày. Trẻ thiếu GH được điều trị sớm (ngay từ lúc trẻ bắt đầu chậm tăng trưởng chiều cao) sẽ thấy rõ hiệu quả, trẻ sẽ phát triển gần như trẻ em bình thường khác.

Trong một số trường hợp, điều trị sớm có thể giúp trẻ đạt chiều cao bình thường hoặc gần như bình thường theo di truyền từng trẻ. Giai đoạn vàng để điều trị chậm tăng trưởng chiều cao cho trẻ là trước tuổi dậy thì vì sau giai đoạn này, sụn xương trẻ sẽ đóng lại, việc điều trị sẽ không còn hiệu quả. Hiện tại, bệnh viện Nguyễn Tri Phương cũng đang điều trị cho khoảng hơn 80 trẻ chậm tăng trưởng do thiếu GH”.

TS. BS. Lê Cao Phương Duy - Phó Giám đốc Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết:

“Bệnh viện luôn quan tâm đến sức khỏe của trẻ em, đặc biệt là vấn đề chậm tăng trưởng chiều cao. Chương trình tầm soát này nhằm nâng cao nhận thức, sự quan tâm của các bậc phụ huynh đến tình trạng sức khỏe của trẻ và giúp cải thiện chiều cao, đồng thời góp phần nâng cao tầm vóc trẻ em Việt. Năm nay, chương trình triển khai sớm hơn mọi năm nhằm giúp nhiều trẻ có cơ hội tầm soát sớm từ ngay đầu mùa hè".

Thời gian nhận đăng ký: Từ ngày 05/06/2023 đến ngày 03/07/202

Phụ huynh có thể gọi điện thoại đăng ký qua hotline: 0335 116 057 hoặc 0932 714 440 trong khung giờ 8h - 17h tất cả các ngày trong tuần.

Lưu ý: Để được khám tầm soát, trẻ cần được đăng ký trước qua số hotline đã nêu. Mỗi phụ huynh chỉ đăng ký 1 lần qua 1 trong 2 số hotline trên. Bộ phận tiếp nhận đăng ký sẽ có những câu hỏi sàng lọc để chọn đúng đối tượng tiếp nhận thăm khám, nâng cao hiệu quả chương trình tầm soát.

Thời gian diễn ra chương trình tầm soát:

 13h – 16h Thứ Bảy và 8h -11h Chủ Nhật hằng tuần, áp dụng từ ngày 17/06 – 09/07/2023.

 Địa điểm:

Lầu 3, khu A - Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (468 Nguyễn Trãi, phường 8, quận 5, TP. Hồ Chí Minh).