Gợi ý đáp án môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT 2022 đầy đủ nhất

Sáng 7/7, thí sinh thi tốt nghiệp THPT 2022 đã làm bài thi môn Ngữ văn trong thời gian 120 phút theo hình thức tự luận. Đây cũng là môn thi tự luận duy nhất của kỳ thi này.

Đề thi gồm 2 phần: đọc hiểu và làm văn. Trong đó, câu nghị luận văn học chiếm 5 điểm rơi vào trích đoạn trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu.

>> Xem thêm: Đề thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT 2022 đầy đủ nhất 

Dưới đây là gợi ý đáp án đề thi môn Ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT 2022 đầy đủ nhất.

Gợi ý đáp án môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT 2022 của Ban chuyên môn Tuyensinh247.com:

I. ĐỌC HIỂU

Câu 1.

Thể thơ: Tự do.

Câu 2.

Những tính từ miêu tả vẻ đẹp của tuổi trẻ trong đoạn thơ là: trong, tinh khiết, khỏe, mơn mởn.

Câu 3.

• Biện pháp so sánh: Tuổi trẻ như sao trời mát mắt; và cháy bùng như lửa thiêng liêng.
• Ý nghĩa:
• Biện pháp so sánh giúp có hình ảnh được diễn đạt thêm sinh động, hấp dẫn, dễ hình dung.
• Sử dụng biện pháp so sánh “Tuổi trẻ” với “sao trời”, như “ngọn lửa bùng cháy” nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp, sức mạnh quật cường, kiên cường của tuổi trẻ khi đất nước bình yên cũng như khi đất nước bị xâm lược.
• Qua hình ảnh so sánh tác giả ngợi ca, tôn vinh vẻ đẹp của sức mạnh tuổi trẻ.

Câu 4.

Gợi ý: Nhận xét những suy ngẫm của tác giả về ý nghĩa sự hi sinh của tuổi trẻ:

-  Đây là những suy ngẫm sâu sắc của tác giả, thấu trải của người từng trải.

- Tuổi trẻ là độ tuổi hồn nhiên, vui tươi, mang trong mình đầy những ước mơ, hoài bão.

- Khi đất nước bình yên, hay khi đất nước bị xâm lăng những người trẻ tuổi ấy không ngại từ bỏ những hoài bão của mình để đứng lên chống lại quân xâm lược. 

II. LÀM VĂN

Câu 1.

1. Mở đoạn

- Giới thiệu vấn đề: Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước.

2. Thân đoạn

a. Giải thích

- Trách nhiệm: là việc mà mỗi người phải làm và có ý thức với những việc làm đó.

=> Thế hệ trẻ phải có trách nhiệm trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước.

b. Phân tích

* Tại sao thế hệ trẻ ngày nay cần có trách nhiệm tiếp bước các thế hệ đi trước?

- Ông cha ta từ ngàn đời xưa đã gây dựng và giữ gìn đất nước, chúng ta được thừa hưởng nền độc lập dựa trên máu xương của biết bao thế hệ ấy, vì thế chúng ta cần có trách nhiệm phát huy và gây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh hơn.

- Đối với thế hệ trẻ, tiếp bước các thế hệ đi trước không chỉ đang góp phần xây dựng nước nhà mà đó còn là cơ hội phát triển bản thân, tích lũy kinh nghiệm, tạo ra cơ hội cho chính mình.

- Trách nhiệm xây dựng, phát triển đất nước là nhiệm vụ chung của tất cả mọi người.

* Thế hệ trẻ cần làm gì để tiếp bước các thế hệ đi trước?

- Đối với học sinh, sinh viên, chúng ta cần ra sức học tập, trau dồi bản thân và tích lũy cho mình nhiều kiến thức..

- Không ngại khó khăn, thử thách, dám dấn thân để có nhiều trải nghiệm, tích lũy kinh nghiệm cho bản thân.

- Có ý thức, biết ơn sâu sắc tới những thế hệ đi trước, những người đã có công gây dựng đất nước.

=> Ý nghĩa: Giúp mỗi người sống có lí tưởng và mục đích, có trách nhiệm về nghĩa vụ và bổn phận của bản thân đối với đất nước, từ đó giúp đất nước ngày càng vững mạnh.

c. Phản đề

- Nhiều bạn trẻ vẫn sống ỷ lại, dựa dẫm, không có ý thức muốn học hỏi, cống hiến cho xã hội.

- Lối sống ích kỉ, chỉ biết đến bản thân và không muốn vươn lên đã kìm hãm sự phát triển của thế hệ ngày nay.

3. Kết đoạn

- Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước là một điều quan trọng.

- Liên hệ bản thân: Là một học sinh, em cần có trách nhiệm với những gì cha ông ta đã gây dựng, phải cố gắng nỗ lực rèn luyện hơn nữa để xứng đáng kế thừa và phát huy các thành quả của các thế hệ đi trước.

Câu 2.

Cách giải.

I. Mở bài:

* Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

- Tác giả: Nguyễn Minh Châu là cây bút văn xuôi tài năng của văn học Việt Nam hiện đại. Trước những năm tám mươi, ông sáng tác theo khuynh hướng sử thi thiên về trữ tình, lãng mạn. Sau đó, ông chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức, triết lí nhân sinh. Là người mở đường tinh anh, cây bút tiên phong trong văn học thời kì đổi mới.

- Tác phẩm: “Chiếc thuyền ngoài xa” là một trong những truyện in đậm phong cách tự sự triết lí của Nguyễn Minh Châu, thể hiện những chiêm nghiệm sâu sắc của ông về nghệ thuật và cuộc đời.

* Khái quát vấn đề nghị luận: Phát hiện thứ nhất của nhân vật Phùng, liên hệ hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.

II. Thân bài:

1. Phân tích đoạn trích – Phát hiện thứ nhất của nhân vật Phùng.

a. Giới thiệu vị trí đoạn trích.

Đoạn trích nằm ở phần đầu tiên của tác phẩm khi nhân vật Phùng sau bao ngày tìm kiếm cũng phát hiện được một “cảnh đắt trời cho”.

b. Phân tích: Phát hiện thứ nhất - về cái tuyệt mĩ, tuyệt thiện:

- Khung cảnh biển buổi sáng trong sương mai hiện lên đẹp đẽ, tuyệt bích như bức họa mực tàu.

- Khung cảnh rộng lớn của biển cả với hình ảnh chiếc thuyền thơ mộng, thanh bình xuất hiện giữa bầu sương mù trắng như sữa lại pha chút hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào.

- Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im như tượng trên chiếc mui khum khum đang hướng mặt vào bờ.

-> Cảm nhận tinh tế cùng với đôi mắt của người nghệ sĩ đã phát hiện ra vẻ đẹp của bức tranh cuộc sống mà anh cho rằng đây là “cảnh đắt trời cho”. Đó là bức họa diệu kỳ do thiên nhiên, cuộc sống ban tặng cho con người; là sản phẩm quý hiếm của hóa công mà trong đời người nghệ sĩ nhiếp ảnh nào cũng khao khát được chứng kiến. Chính vì thế người nghệ sĩ cảm thấy bị rung động, hạnh phúc đó là niềm hạnh phúc của sự khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu.

- Trong giây lát, Phùng đã nhận ra được chân lý của sự hoàn mỹ, thì ra đứng trước cảnh đẹp, trước sự toàn bích, hài hòa, lãng mạn của cuộc đời, tâm hồn người nghệ sĩ có thể được thanh lọc để trở nên trong trẻo hơn.

=> Phát hiện đầu tiên của nhân vật Phùng cho chúng ta thấy hình ảnh của một người nghệ sĩ chân chính, một người nghệ sĩ với sự một tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, yêu cái đẹp và trân trọng cái đẹp. Đối với anh cái đẹp chính là đạo đức. Thế nhưng cũng từ phát hiện này ta cũng nhận ra cái nhìn của nhân vật Phùng có chút phiến diện, chỉ toàn màu hồng, toàn những điều đẹp đẽ mà chưa mang sự từng trải, cái nhìn đa chiều.

2. Liên hệ với hình ảnh chiếc thuyền chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.

- Hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích: là hình ảnh đẹp, bình dị có chút thơ mộng. Đây chính là hình ảnh tượng trưng cho nghệ thuật, vẻ đẹp của cuộc sống.

- Hình ảnh chiếc thuyền phải chống chọi giữa phá: là hình ảnh mang tính hiện thực thể hiện những khó khăn, những góc khuất của cuộc đời.

-> Nhìn hiện tượng thì đây là hai hình ảnh đối lập nhau nhưng trên thực tế cả hai con thuyền đều hướng đến giá trị riêng: một giá trị là cái dễ thấy, dễ nhìn, một giá trị thì cần đào sâu, tìm tòi mới có thể phát hiện được. Bởi vậy, người nghệ sĩ đứng trước cái đẹp không chỉ đơn giản là nhìn thấy mà còn cần phải nhìn thấu.

=> Thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật với cuộc sống: Nghệ thuật phải gắn liền và bắt nguồn từ cuộc sống, không được xa rời cuộc sống và phải quay trở về để phục vụ cuộc sống. Và đối với người nghệ sĩ cũng cần có con mắt tinh tường, thấu cảm trước mọi sự việc của cuộc đời, để từ đó không chỉ phát hiện ra những vẻ đẹp bề nổi mà còn phát hiện những vẻ đẹp khuất lấp, gai góc của cuộc đời này.

III. Kết bài:

- Khái quát lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

- Khẳng định vị thế của nhà văn.

Gợi ý đáp án môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT 2022 do thạc sĩ Lê Thị Bích Hòa và thạc sĩ Nguyễn Phú Hải, giáo viên THCS & THPT Lương Thế Vinh (Hà Nội) thực hiện:

Phần I: Đọc hiểu

Câu 1: Thể thơ của đoạn trích: Tự do.

Câu 2: Những tính từ miêu tả vẻ đẹp của tuổi trẻ trong đoạn thơ là: Trong, tinh khiết, khỏe, mơn mởn.

Câu 3: Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong đoạn thơ:

- Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong đoạn thơ: “Tuổi trẻ như sao trời mát mắt, cháy bùng như lửa thiêng liêng”.

- Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh:

+ Tăng sức gợi hình gợi tả cho câu thơ, giúp cho lời thơ trở nên cụ thể, sinh động và gây ấn tượng mạnh;

+ Gợi vẻ đẹp trong trẻo tinh khôi, tràn đầy sức sống của tuổi trẻ; nhấn mạnh tinh thần nhiệt huyết, sức trẻ, khát vọng cống hiến của tuổi trẻ đối với Tổ quốc;

+ Thể hiện thái độ trân trọng, ngợi ca và tự hào của tác giả về tuổi trẻ.

Câu 4: Suy ngẫm của tác giả về ý nghĩa sự hy sinh của tuổi trẻ:

- Dẫu có hy sinh, vẻ đẹp tâm hồn, tình yêu tổ quốc, tinh thần chiến đấu của những người trẻ tuổi ấy vẫn sống mãi như ánh sao chói lên lần cuối.

- Tinh thần bất khuất ấy sẽ là hành trang cho các thế hệ mai sau. Họ sẽ bất tử cùng dân tộc.

- Sự hy sinh của những con người trẻ tuổi trong đoạn trích chính là bài học về lẽ sống cho thế hệ trẻ hôm nay.

Phần II: Làm văn

Câu 2:

a. Đặt vấn đề

- Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam thời chống Mỹ, cũng là người mở đường xuất sắc cho công cuộc đổi mới văn học từ sau năm 1975. Ở giai đoạn trước, ngòi bút của ông theo khuynh hướng sử thi, thời kỳ sau, chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề về đạo đức và triết lý nhân sinh.

- Chiếc thuyền ngoài xa (1983) là truyện ngắn xuất sắc của Nguyễn Minh Châu trong thời kỳ sau. Truyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê (1985), sau được nhà văn lấy làm tên chung cho một tuyển tập truyện ngắn (in năm 1987). Truyện mang đậm phong cách tự sự - triết lý, kể về chuyến đi thực tế của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng.

- Đoạn trích (đã cho) nằm ở phần đầu tác phẩm đã tập trung khắc họa vẻ đẹp của “chiếc thuyền ngoài xa”, qua đó gửi gắm thông điệp nghệ thuật sâu sắc của nhà văn.

b. Triển khai vấn đề

- Phân tích đoạn trích:

+ Cảnh “chiếc thuyền ngoài xa” thơ mộng, lãng mạn:

* Điểm nhìn: Từ xa, trong làn sương mờ ảo.

* Đặc điểm: “Cảnh đắt trời cho”, “cái đẹp tuyệt đỉnh”, “bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ”, “toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”. Từ đó kết luận nghệ thuật là sự giản dị, tự nhiên.

+ Tâm trạng và hành động của Phùng:

* Nhạy bén với vẻ đẹp “trời cho” hết sức thơ mộng của cảnh vật trên đầm phá làng chài; “bối rối”, “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”. Đây là cơn “đau đẻ”, khoảnh khắc xung động cực điểm để tác phẩm hoài thai.

* Niềm hân hoan của sự khám phá và sáng tạo tràn ngập tâm hồn khi chìm đắm trong những suy tưởng về sự thống nhất giữa cái đẹp và cái thiện, về sự tận thiện tận mĩ của nghệ thuật và cuộc sống. “Cái đẹp là đạo đức”, khoảnh khắc phát hiện ra một tác phẩm độc đáo là sự “khám phá chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Cái đẹp “thanh lọc” tâm hồn, giúp tâm hồn con người cao khiết, không gợn đục, thánh thiện.

* Mải mê thưởng lãm, vồ vập nắm bắt, háo hức ghi vào ống kính điêu luyện của mình. Không phải lựa chọn gì nữa, Phùng bấm một hồi “liên thanh”. Dường như, thiên nhiên đã bày sẵn tuyệt tác, người nghệ sĩ chỉ việc ghi lại một cách dễ dàng.

Đoạn này cho thấy Phùng có tâm hồn nhạy cảm và say mê cái đẹp thơ mộng của cảnh vật, tức là có khả năng khám phá, phát hiện tinh tế và có những rung động mãnh liệt trước những vẻ đẹp phong phú trong cuộc sống.

- Liên hệ với hình ảnh “chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió” ở cuối truyện: Gợi nỗi bất an, sự lo lắng về những gia đình thuyền chài tăm tối, khổ nghèo vẫn đang vật lộn mưu sinh giữa “sóng gió” cuộc đời. Nghệ thuật trùng điệp được sử dụng ở phần đầu và cuối truyện đã khơi mở thêm một góc nhìn khác về “chiếc thuyền”, gần gũi hơn, chân thực hơn. “Chiếc thuyền” không chỉ mang ý nghĩa tả thực cụ thể mà còn có thêm nét nghĩa tượng trưng sâu sắc.

Qua đó, chúng ta thấy được thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống: Hai yếu tố này có mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhau, nghệ thuật phải bắt nguồn từ đời sống và phản ánh chân thực hiện thực cuộc sống, không “tô hồng”, “thi vị hóa” nó. Giữa nghệ thuật và cuộc sống có sự vênh lệch nhất định, thì người nghệ sĩ chân chính càng phải có bản lĩnh dũng cảm, trung thực cất lên tiếng nói vì con người, kéo gần khoảng cách giữa nghệ thuật và cuộc sống.

- Đánh giá chung:

+ Đoạn trích cho thấy mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật, đặt ra vấn đề cách nhìn, cách tiếp cận cuộc sống và trách nhiệm của người nghệ sĩ với nghệ thuật và cuộc đời. Phát hiện nghệ thuật, ở một chừng mực nhất định dễ thấy hơn phát hiện về hiện thực. Hiện thực đời sống không giản đơn, toàn màu hồng mà chất chứa nhiều mảng sáng tối. Nhà văn nếu đứng ở ngoài xa để quan sát sẽ chỉ thấy một hiện thực mờ ảo - chiếc thuyền thấp thoáng biển khơi, nên cần phải có cái nhìn sâu sắc hơn.

+ Phùng vừa là một nhân vật trong truyện, vừa là người kể chuyện tạo nên tính đa dạng về điểm nhìn; lời kể trở nên khách quan, chân thực và giàu sức thuyết phục. Giọng điệu suy tư chiêm nghiệm khiến đoạn trích vừa có chất trữ tình vừa gợi mở những suy tư mang tính triết lý sâu sắc. Nhiều chi tiết nghệ thuật được sử dụng có chọn lọc. Ngôn ngữ dung dị, tự nhiên,…

c. Kết thúc vấn đề

- Khẳng định lại giá trị tư tưởng, nghệ thuật của đoạn trích.

- Nêu cảm nghĩ, ấn tượng riêng.

(Theo Zingnews)

Gợi ý đáp án môn Ngữ văn đề thi tốt nghiệp THPT 2022 do HOCMAI thực hiện:

* Đề thi tốt nghiệp THPT 2022 tất cả các môn

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022 có hơn 1 triệu thí sinh dự thi trên cả nước, diễn ra trong 2 ngày 7/7 và 8/7.

Lịch thi tốt nghiệp THPT 2022 cụ thể như sau:

- Sáng 7/7, thí sinh thi môn Ngữ văn (120 phút).

- Chiều 7/7, thí sinh thi môn Toán (90 phút).

- Sáng 8/7, thí sinh thi một trong hai bài thi tổ hợp Khoa học Tự nhiên hoặc Khoa học Xã hội (150 phút).

- Chiều 8/7, thí sinh thi môn Ngoại ngữ (60 phút).

Theo số liệu tổng hợp của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tổng số thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2022 là 1.001.011.

Tổng số thí sinh đăng ký dự thi để vừa xét công nhận tốt nghiệp Trung học phổ thông vừa xét tuyển sinh đại học, cao đẳng là 859.531 (chiếm 85,87%).