Trong thời gian đi học xa gia đình, nhiều sinh viện tìm đến các công việc part time, làm việc theo giờ để có thêm thu nhập. Vậy khi đi làm thêm, sinh viên cần lưu ý điều gì để không bị thiệt thòi?
Theo khoản 1, Điều 3, Nghị định 38/2022/NĐ-CP, quy định mức lương tối thiểu giờ đối với người lao động làm việc cho người sử dụng lao động theo 4 vùng như sau:
- Vùng I là 22.500 đồng/giờ
- Vùng II là 20.000 đồng/giờ
- Vùng III là 17.500 đồng/giờ
- Vùng IV là 15.600 đồng/giờ.
Việc áp dụng địa bàn vùng được xác định theo nơi hoạt động của người sử dụng lao động.
Theo quy định của pháp luật, những người làm công việc part time, làm việc theo giờ sẽ được xác định là người lao động không trọn thời gian tại khoản 1 Điều 32 Bộ luật Lao động năm 2019: Người lao động làm việc không trọn thời gian là người lao động có thời gian làm việc ngắn hơn so với thời gian làm việc bình thường theo ngày hoặc theo tuần hoặc theo tháng được quy định trong pháp luật về lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc nội quy lao động.
Tuy nhiên, dù làm việc không trọn thời gian nhưng người lao động vẫn được đảm bảo những quyền lợi nhất định. Cụ thể, Điều 32 Bộ luật Lao động năm 2019 nêu rõ: Người lao động làm việc không trọn thời gian được hưởng lương; bình đẳng trong thực hiện quyền và nghĩa vụ với người lao động làm việc trọn thời gian; bình đẳng về cơ hội, không bị phân biệt đối xử, bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động.
Như vậy, làm việc bán thời gian cũng được xem là một hình thức của quan hệ lao động và không có sự phân biệt giữa người lao động làm việc toàn thời gian với bán thời gian.
Chính vì thế, người sử dụng lao động phải có trách nhiệm giao kết hợp đồng với người lao động và đảm bảo các quyền lợi cho họ theo quy định pháp luật lao động.
Điều đó có nghĩa là, khi thuê sinh viên làm các công việc part time, người sử dụng lao động cũng phải giao kết hợp đồng lao động. Tuy nhiên, tùy độ tuổi, công việc và thời hạn của hợp đồng mà các bên có thể lựa chọn một trong 3 hình thức giao kết hợp đồng: Văn bản, lời nói hoặc dữ liệu điện tử.
Dù sử dụng lao động làm việc part time thì người lao động vẫn có trách nhiệm phải giao kết hợp đồng lao động. Tùy vào thời hạn làm việc mà các bên thỏa thuận, hợp đồng lao động có thể là loại có thời hạn hoặc không xác định thời hạn.
Và loại hợp đồng giao kết chính là căn cứ để xác định người sử dụng lao động có phải đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho người lao động hay không.
Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH năm 2014 quy định:
- Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:
+ Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;
+ Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng;
Như vậy, những người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên sẽ thuộc đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc.
Tuy nhiên, với những người làm part time thì thời gian làm việc của họ sẽ không đủ tháng. Do đó, nếu tổng thời gian người lao động không làm việc và không hưởng lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì sẽ không được đóng BHXH.
Điều này được nêu tại khoản 3 Điều 85 Luật BHXH 2014 như sau: Người lao động không làm việc và không hưởng tiền lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì không đóng bảo hiểm xã hội tháng đó. Thời gian này không được tính để hưởng bảo hiểm xã hội, trừ trường hợp nghỉ việc hưởng chế độ thai sản.
Như vậy, người lao động làm việc part time sẽ được đóng BHXH nếu đáp ứng đủ các điều kiện:
- Giao kết hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên
- Thời gian không làm việc và không hưởng lương trong tháng không quá 14 ngày.