Từ vụ 42 người nhiễm HIV ở Phú Thọ: Nhìn lại scadal rúng động nước Anh

Matt Merry (Anh) không thể nhớ được chính xác từ ngữ mà mẹ đã dùng để nói cho biết rằng anh có kết quả xét nghiệm HIV dương tính. Đó là vào năm 1986, khi Matt mới 12 tuổi.

Án tử hình đến từ những mũi tiêm chữa bệnh máu khó đông

Người mẹ giải thích rằng Matt đã nhiễm virus từ 4 năm trước, và khi những dấu hiệu đầu tiên của “căn bệnh thế kỷ” bắt đầu phát ra, cậu bé sẽ chỉ còn sống được 2 năm nữa.

Chỉ đến khi nằm trên giường ngủ, toàn bộ sự tê liệt cảm xúc của Matt Merry khi nghe mẹ báo tin mình mắc bệnh lúc chiều mới giảm bớt. Cảm giác sợ hãi phủ bóng trong tâm hồn cậu. Tất cả những gì cậu biết về HIV – Aids là qua TV, những thước phim về người bệnh như bộ xương, thân thể bao phủ đầy sẹo và nằm chết dần chết mòn trong bệnh viện.

Matt òa khóc. Đó là thời điểm mà HIV – Aids là mối kinh hoàng của toàn nhân loại. Trên các phương tiện truyền thông, căn bệnh này thường được kết nối với những người nghiện hoặc đàn ông đồng tính, những người bị kỳ thị vào thời điểm đó.

“Án tử” dự báo sẽ rơi xuống đầu cậu bé 12 tuổi chỉ trong vòng 2 năm tới khiến cho cả thời tuổi teen của Matt trôi qua thật tồi tệ. Cậu học hành lao dốc, ít giao tiếp với bạn bè. Cậu đặc biệt giấu kín việc mình “mắc H”. Mặc dù thỉnh thoảng vẫn có bạn học giễu cợt Matt về chuyện cậu mắc bệnh máu khó đông, tuy nhiên, nếu kết quả xét nghiệm cho thấy Matt còn mắc HIV thì cậu không rõ phản ứng của mọi người còn kinh khủng đến mức nào.

“Thật cô đơn khi cứ mang chuyện đó trong lòng, trải nghiệm điều đó một mình mà không thể nói với ai, thảo luận với ai về nó” – Matt nhớ lại. Matt có thể nói chuyện đó với bố hoặc mẹ, nhưng cậu biết chắc rằng cậu sẽ òa khóc ngay sau đó, vì vậy cậu chỉ còn cách im lặng và tiếp tục sống với nỗi ám ảnh dai dẳng.

Gia đình đã từng có tham vọng rằng Matt sẽ học đại học, sẽ có cuộc sống hạnh phúc. Matt thì mơ ước trở thành phi công. Thế nhưng sau khi biết rằng Matt nhiễm HIV, không lâu sau đó biết thêm cậu bé nhiễm viêm gan C, tất cả mọi hi vọng dường như đều khép lại.

Matt đã được chẩn đoán từ khi còn nhỏ là mắc bệnh rối loạn đông máu thể nặng, nghĩa là máu của cậu khó đông, nếu bị thương và chảy máu thì sẽ khó cầm máu hơn, vết thương cũng lâu lành hơn so với người bình thường. Khi bị thương cậu sẽ vô vùng đau đớn, thậm chí không thể di chuyển nếu máu chẩy xâm nhập vào các khớp xương. Cha mẹ không bao giờ để cậu trèo cây hay chơi xe đạp địa hình.

Khi có một phương pháp điều trị mới với bệnh máu khó đông, đó là sử dụng mũi tiêm các yếu tố tập trung (tên gọi khác là yếu tố VIII) giúp đông máu, thì cha mẹ Matt vô cùng hạnh phúc.

Giờ đây, thay vì phải nhập viện mỗi lần Matt bị thương chảy máu, cậu chỉ cần được tiêm một mũi yếu tố VIII vào cơ thể. Ban đầu cậu cần mẹ tiêm hộ, sau đó cậu tự làm. Matt có thể thoải mái vui chơi ngoài trời và yên tâm về việc mình có thuốc để điều trị nếu ngã hoặc bị thương.

Tuy nhiên cả Matt và gia đình đều không biết rằng đa phần các yếu tố VIII được sản xuất ra từ nguồn máu nhập khẩu từ Mỹ, của tù nhân, những người nghiện... nước này đóng góp hoặc bán. Đây là nhóm có nguy cơ cao mắc virus HIV cũng như viêm gan. Bởi vì mỗi lô sản phẩm này được chế biến từ lượng huyết thanh rất lớn, nên chỉ cần một người đóng góp nhiễm bệnh thì toàn bộ lô sản phẩm sẽ nhiễm độc... Họ chỉ biết sự thật khi vụ bê bối sử dụng máu nhiễm bệnh điều trị cho bệnh nhân máu khó đông được truyền thông phanh phui.

Ánh sáng cuối đường hầm

Khủng hoảng tuổi teen đối với Matt diễn ra trầm trọng hơn so với bạn bè, vì Matt luôn mang trong mình nỗi ám ảnh về bệnh tật.

Sau khi tốt nghiệp phổ thông, Matt học tiếp lên hệ cao đẳng, mặc dù không tha thiết hi vọng gì về nghề nghiệp ổn định. Matt chỉ coi đó như là một cơ hội để có thêm thời gian lêu lổng.

Thế rồi tuổi 20 đến với Matt. Đa số bạn bè đã chuyển đến học Đại học ở những thành phố lớn của Anh... Matt nhận thấy rằng mình bị bỏ lại phía sau.

Đó không phải là một suy nghĩ bất chợt đến, nhưng theo thời gian, một cách chậm rãi, cậu thanh niên này nhận ra: “Nếu không phải là 2 năm, nếu như thời gian lâu hơn thì sao?”.

Thái độ sống của Matt đã thực sự thay đổi. Nhưng lúc này, HIV lại khôn phải là mối lo của Matt.

Căn bệnh viêm gan C quái ác do những mũi tiêm chữa máu khó đông bắt đầu ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe Matt. Cậu trải qua một liệu trình điều trị 12 tháng đầy khó khăn. Bác sĩ phải tiêm cho Matt những loại thuốc có tác dụng phụ kinh khủng, với mục đích tiêu diệt virus viêm gan C.

Thật may mắn, cuối cùng Matt được bác sĩ báo tin anh đã hết viêm gan C, sau hàng trăm lần tiêm thuốc và gánh chịu những tác dụng phụ nghiêm trọng.

Nhận thấy cuộc sống vẫn còn le lói ánh sáng hi vọng, Matt đi du lịch khắp nơi. Năm 2003, trong một lần du lịch đến Bournemouth (một thành phố ở Anh), Matt gặp và làm quen với một cô gái.

Họ nhanh chóng hẹn hò nhưng đến năm 2008 mới tổ chức đám cưới.

Có con là một bước chuyển làm thay đổi cuộc đời Matt. Matt phải trải qua những bước điều trị đặc biệt để có con nhưng không lây nhiễm bệnh HIV cho vợ và di truyền căn bệnh này cho con.

Khi con trai ngày càng lớn, Matt càng hiểu được những cảm xúc kinh khủng của cha mẹ mình: nghe tin con trai mắc “căn bệnh thế kỷ” và chỉ còn sống được 2 năm nữa.

Điều kỳ diệu là sau một quá trình điều trị Matt đã không còn mắc viêm gan C và những dấu hiệu phát triển của HIV cũng không còn, ông thậm chí không phải tiếp tục uống thuốc kháng HIV. Matt tự đánh giá tình trạng sức khỏe của mình hiện nay giống như là “trúng xổ số”.

Đến giờ Matt đã có một gia đình ở London, công việc của anh cũng tương đối ổn, chỉ là chậm hơn bạn bè vài năm – theo như cách anh tự đánh giá.

Rất nhiều người không được may mắn như Matt, có tới 2.500 người tử vong, 1.500 người mắc HIV sau vụ bê bối sử dụng chế phẩm máu nhiễm bệnh điều trị cho bệnh nhân máu khó đông.

Matt nhìn nhận: “Các chính phủ nối tiếp nhau, từ Lao động, Bảo thủ, Dân chủ tự do đều thất bại khi giải quyết vụ bê bối này, cố tình đẩy nó lại hoặc chỉ đợi cho cho chúng tôi chết đi”.