Trẻ lớp 2 vẫn nói ngọng, bác sĩ Nhi Trung ương chỉ ra nguyên nhân

Trẻ lớp 2, lớp 3 vẫn nói ngọng 

Bé Nguyễn Thị H (Đống Đa, Hà Nội) đã học lớp 2 nhưng vẫn nói ngọng, phát âm không rõ nên gặp khó khăn khi học môn Tiếng Việt cũng như trong việc giao tiếp, chơi đùa cùng các bạn.

Chị Đặng Minh (mẹ bé) vừa đưa con tới Trung tâm thính học và trị liệu ngôn ngữ (bệnh viện Nhi Trung ương) khám về tình trạng của con.

Chị Minh cho biết, hồi bé 5 tuổi, hay vào lớp 1 bé vẫn nói ngọng líu lô, phải lắng nghe kỹ mới biết bé đang nói gì. Tuy nhiên, gia đình chị không nghĩ tới việc đưa con đi khám vì cho rằng dần dần con sẽ nói rõ như các bạn.

Thời gian gần đây, cô giáo của bé thường xuyên khuyên gia đình nên đưa con đi khám vì việc con nói ngọng ảnh hưởng nhiều tới kết quả học tập của bé.

"Sau khi làm các test đo thính lực và kiểm tra khả năng phát âm-ngôn ngữ thì tôi vô cùng bất ngờ và lo lắng khi biết vốn từ vựng của con ít hơn so với độ tuổi và khả năng hiểu lời hội thoại chỉ được 80%. Tôi không ngờ con tôi nói ngọng là do bị nghe kém".

Cũng như bé H, một trường hợp khác là bé Hoàng Anh V (Thái Nguyên) khi đến khám tại Trung tâm Thính lực cũng tìm ra nguyên nhân của việc nói ngọng dù bé đã học lớp 3.

"Từ khi bé còn nhỏ tới giờ, thấy cháu ít nói, mà lúc nói thì các âm cứ ríu vào nhau. Nhà tôi cũng chữa mẹo đủ kiểu, như đi cướp đồ ăn ngoài chợ, rồi đi gặp thầy lang rút lưỡi mà không thấy ăn thua. Nên hôm nay mới quyết định đưa cháu xuống Hà Nội khám xem các bác sĩ cho thuốc gì về uống để hết nói ngọng. Nhưng đến lúc khám xong chúng tôi bị sốc khi bác sĩ nói con tôi nói ngọng là do nghe kém mức độ trung bình cả hai tai.

"Giờ cháu phải đeo máy trợ thính sau đó đi luyện nói và sửa ngọng. Thực sự vợ chồng tôi rất bất ngờ vì không nghĩ việc nói ngọng lại do nguyên nhân quan trọng như vậy" - bố bé V chia sẻ.

Nghe kém - 1 trong những 'thủ phạm' gây nói ngọng ở trẻ dễ bị bỏ qua

Thạc sĩ - bác sĩ Lại Thu Hà, Giám đốc trung tâm Thính học & Trị liệu Ngôn ngữ cho biết, đó chỉ là 2 trong số rất nhiều trẻ nói ngọng khi đến khám phát hiện nguyên nhân do nghe kém. 

"Tại trung tâm, chúng tôi thống kê được cứ 10 bệnh nhi đến khám về vấn đề nói ngọng thì có 1 bệnh nhân nói ngọng do bị nghe kém. Mức độ nghe kém của trẻ nói ngọng thường ở mức nhẹ đến trung bình nặng, ở mức độ này trẻ vẫn phản ứng khá tốt với âm thanh như gọi thì quay lại hoặc vẫn có khả năng nói dù ngọng. Vì vậy cha mẹ thường không bao giờ nghĩ con bị nghe kém vì theo quan niệm thông thường nghe kém là không nghe thấy gì”.

Chia sẻ về nguyên nhân và giải pháp của vấn đề nói ngọng thường gặp ở trẻ em, bác sĩ Lại Thu Hà cho biết, nói ngọng là một vấn đề nói về khả năng phát âm không rõ ràng ở trẻ nhỏ hoặc thậm chí cả trên người lớn. Trong y khoa, nói ngọng được gọi là rối loạn phát âm (Speech Disorder).

Nói ngọng hay rối loạn phát âm có nhiều nguyên nhân gây ra. Có thể do cấu trúc môi - vòm bất thường. Hoặc có thể do bại não. Có thể do quá trình thụ đắc ngôn ngữ chậm trễ dẫn đến hệ thống âm vị trên não bị trì trệ lại nên hệ thống phát âm âm vị của trẻ chưa được hoàn thiện.

Những nguyên nhân trên chúng ta rất dễ nhận biết. Nhưng có một căn nguyên mà các cha mẹ, thậm chí cả các nhà chuyên môn hay bị bỏ sót đó là do sức nghe để lại. 

“Hầu hết, bố mẹ rất khó phát hiện ra trẻ nghe kém nếu trẻ chỉ nghe kém một bên (một tai sức nghe bình thường, tai còn lại bị nghe kém), hoặc nghe kém mức độ nhẹ đến trung bình nặng hai tai, hoặc nghe kém tiến triển, hoặc nghe kém tần số cao, hoặc nghe kém tần số thấp…

Trẻ nhỏ bị một trong các vấn đề trên sẽ ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện phát âm theo đúng lứa tuổi của mình và vốn từ vựng không phong phú, đa dạng.

Nhưng thông thường cha mẹ chỉ thấy con mình nói ngọng và nghĩ rằng chắc lớn sẽ hết. Nên rất nhiều gia đình đưa con đi khám khi con đã học tiểu học, thậm chí đang học cấp 2.

Đối với những trường hợp như vậy, giải pháp cho các cháu bé đó là phải đeo các thiết bị trợ thính (máy trợ thính, F.M, …) và có kế hoạch trị liệu ngôn ngữ phù hợp cho từng đối tượng cụ thể thì các cháu sẽ hết nói ngọng”- bác sĩ Hà cho biết thêm

Hãy đo sức nghe khi thấy trẻ phát âm sai, không rõ ràng

Nói ngọng tuy là một khiếm khuyết không ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ nhưng lại là một cản trở lớn trong quá trình phát triển, hòa nhập cộng đồng của các em. Một trong những nguyên nhân là do chủ quan trong nhận thức của cha mẹ đối với vấn đề rối loạn phát âm ở trẻ.

“Hàng ngày chúng tôi tiếp nhận từ 20-30 cháu nói ngọng đến khám. Một vài trẻ trong đó vì sức nghe kém mà dẫn tới nói ngọng, có trẻ phải điều trị rất lâu mới hết nói ngọng.

Do đó, các bố mẹ khi thấy con mình phát âm sai nhiều, phát âm không rõ ràng, mạch lạc hãy đi đo sức nghe sau đó hãy đi khám các chuyên khoa khác liên quan như răng hàm mặt, tâm bệnh, phục hồi chức năng và đừng quên đánh giá khá năng phát âm để biết được căn nguyên cũng như mức độ nặng nhẹ của con.

Điều đó giúp chúng ta tìm ra được căn nguyên và giải pháp điều trị cho một tật nói ngọng tưởng chừng như rất đơn giản đối với con trẻ của chúng ta

Nhiều người cho rằng trẻ chỉ nói ngọng thôi làm gì mà phải phức tạp tới đo sức nghe. Nhưng trên góc độ của những người làm chuyên môn, chúng tôi luôn khuyến cáo các gia đình phải đo sức nghe. Đây không chỉ là quy trình chẩn đoán tại bệnh viện Nhi mà còn là quy trình của rất nhiều các cơ sở y tế trên thế giới từ trước đến nay” - bác sĩ Hà cho biết thêm.