Thói quen xấu gây bệnh gan nhiễm mỡ, nguy hiểm tới sức khoẻ: Không chỉ do rượu bia, ăn nhậu

Bệnh gan nhiễm mỡ đang ngày càng gia tăng

Tại Hội nghị khoa học chuyên đề “Các tiến bộ mới trong quản lý và điều trị bệnh lý tiêu hóa và gan mật” được tổ chức tại Hà Nội ngày 11/12, PGS.TS Đào Việt Hằng đến từ Trường Đại học Y Hà Nội và Viện Nghiên cứu và đào tạo tiêu hóa, gan mật cho biết: “Tình trạng gan nhiễm mỡ đang ngày càng gia tăng trong những năm gần đây.

Hiện trên thế giới bệnh lý gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chuyển hóa là bệnh lý phổ biến, nó đã vượt qua gánh nặng của virus viêm gan B, viêm gan C. Đặc biệt là ở các nước phương Tây, nơi có tỷ lệ béo phì, tiểu đường, rối loạn mỡ máu rất cao.

Còn tại Việt Nam, trong những năm qua, khi mà có sự thay đổi chế độ về dinh dưỡng sang hướng phương Tây hóa thì cũng thấy ở các chuyên ngành như nội tiết, dinh dưỡng gặp tỷ lệ bệnh nhân béo phì, tỷ lệ bệnh nhân rối loạn mỡ máu, tiểu đường tăng lên rất nhiều.

Mặc dù tại Việt Nam chưa có con số thống kê cụ thể liên quan đến bệnh lý gan nhiễm mỡ nhưng theo xu hướng chung của phương Tây thì trong một vài năm sắp tới cũng sẽ gặp tỷ lệ người mắc bệnh gan nhiễm mỡ tăng dần”.

Trước đây, theo quan niệm cũ, bệnh gan nhiễm mỡ được chia làm 2 loại là gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu. Gan nhiễm mỡ không do rượu là một bệnh lý mạn tính, mức độ phổ biến và nghiêm trọng của căn bệnh này tỉ lệ thuận với tình trạng béo phì và hội chứng chuyển hóa ở bệnh nhân.

Và cách đây 2 năm, Hội Gan mật thế giới đã đưa ra khái niêm mới là bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến chuyển hóa thay vì dùng thuật ngữ cũ là bệnh lý gan nhiễm mỡ không do rượu. Việc đưa ra khái niệm này đã được các chuyên gia trên thế giới thống nhất giúp đánh giá toàn diện hơn các yếu tố nguy cơ chuyển hóa của người bệnh bên cạnh tiến triển mạn tính tại gan.

Thói quen xấu nào dẫn tới bệnh gan nhiễm mỡ?

Theo PGS.TS Đào Việt Hằng, những thói quen gây ra bệnh gan nhiễm mỡ gồm:

- Sử dụng rượu bia: Nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ là bia, rượu.

- Không kiểm soát tốt các bệnh lý chuyển hóa: Những người bị gan nhiễm mỡ không do sử dụng bia rượu có thể do mắc các bệnh lý chuyển hóa như béo phì, thừa cân, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu… Tất cả những rối loạn chuyển hóa này sẽ làm tăng tình trạng lắng đọng mỡ tại gan và gây ra tình trạng gan thoái hóa mỡ. Trong những trường hợp nặng có thể gây ra tình trạng hoại tử tế bào gan, viêm gan…

- Ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh: Một chế độ ăn uống sử dụng nhiều dầu mỡ chiên, xào, sử dụng nhiều tinh bột, chất mỡ, lười tập luyện thể dục thể thao cũng có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ.

Bệnh gan nhiễm mỡ ít khi có các triệu chứng rõ ràng. Bệnh thường được phát hiện tình cờ, có thể trong một lần người bệnh đi kiểm tra sức khỏe, siêu âm ổ bụng được phát hiện ra có gan nhiễm mỡ.

Sau đó bệnh nhân được làm kiểm tra xét nghiệm máu thì thấy có tình trạng rối loạn mỡ máu hoặc rối loạn đường máu kèm theo. Khi đó, bác sĩ mới bắt đầu kiểm tra lại tất cả các yếu tố nguy cơ như thừa cân béo phì, tiền sử gia đình, thói quen sinh hoạt…

Trường hợp người bệnh đã có các triệu chứng như mệt mỏi, có vàng da, vàng mắt… thì đó đã là đợt tiến triển nặng, có tình trạng viêm gan rõ ràng.

Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ thế nào?

PGS.TS Đào Việt Hằng cho biết thêm, đối với nhóm bệnh lý gan nhiễm mỡ, một trong những bắt buộc phải thực hiện là giảm cân và thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt.

Đối với những người thừa cân béo phì, nếu giảm được 5 – 10% trọng lượng cơ thể thì sẽ giúp cải thiện tình trạng viêm gan cũng như cải thiện phục hồi mô bệnh học của gan.

Còn với các nhóm thuốc điều trị bệnh gan nhiễm mỡ, hiện tại việc điều trị vẫn rất hạn chế, nếu người bệnh tăng men gan thì sử dụng thuốc hạ men gan, nếu người bệnh có rối loạn mỡ máu rõ thì sẽ sử dụng các thuốc hạ mỡ máu, nếu có tăng huyết áp, tiều đường thì phải điều trị các bệnh lý này…

Bệnh gan nhiễm mỡ nằm trong một nhóm bệnh lý chuyển hóa nói chung nên khi người bệnh điều trị bệnh, các bác sĩ không chỉ sử dụng thuốc điều trị men gan, vitamin E mà còn sử dụng các thuốc điều trị các yếu tố nguy cơ như điều trị tiểu đường, điều trị rối loạn mỡ máu, điều trị huyết áp… 

Để dự phòng bệnh gan nhiễm mỡ, bác sĩ khuyến cáo người dân phải có chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, hạn chế đồ chiên xào, chất béo, tập thể dục thường xuyên (tập 120 – 150 phút/tuần với cường độ từ trung bình đến cao để giảm được mức cân mong muốn là từ 5-10% trọng lượng cơ thể).

Ngoài ra, cần hạn chế sử dụng bia, rượu. Nếu người bị gan nhiễm mỡ đang điều trị bệnh mà vẫn sử dụng bia rượu thì sẽ không đạt được hiệu quả.

Cũng trong Hội nghị khoa học chuyên đề “Các tiến bộ mới trong quản lý và điều trị bệnh lý tiêu hóa và gan mật”, các chuyên gia đã giới thiệu nhiều tiến bộ mới trong chẩn đoán và quản lý bệnh lý tiêu hoá và gan mật như: 

• Giới thiệu app GERDCare trong tiếp cận quản lý trào ngược 
• Tiềm năng ứng dụng các xét nghiệm gen trong thực hành lâm sàng ung thư tiêu hoá gan mật 
• Vai trò của trí tuệ nhân tạo trong phát hiện và chẩn đoán ung thư sớm đại tràng - Cập nhật UEG 2022 
• Cập nhật quản lý bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến chuyển hoá (MAFLD 2022) 
• Các nghiên cứu tiềm năng hướng tới dự phòng ung thư gan tại Việt Nam 
• Ứng dụng các dấu ấn sinh học mới trong chẩn đoán và điều trị ung thư biểu mô tế bào gan 

Đây đều là những chủ đề mới, mang tính ứng dụng cao trên thế giới và tại Việt Nam trong những năm tới.