Tảo biển có tác dụng gì? 16 tác dụng của tảo biển bạn nên biết

Tảo biển là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao được chế biến thành đồ ăn hoặc thức uống giúp tăng cường sức khỏe cho cơ thể. Hãy cùng tìm hiểu tảo biển có tác dụng gì và cách sử dụng qua bài viết dưới đây nhé.

1 Tảo biển là gì? Các loại tảo biển thường gặp

Tảo biển là gì? Giá trị dinh dưỡng của tảo biển

Tảo là các sinh vật đơn giản, quang hợp chủ yếu sống dưới nước thuộc giới sinh vật nguyên sinh (Protista) và không có lá, rễ hoặc thân cây. Vai trò sinh thái của tảo là tạo ra oxy và cung cấp nguồn chất dinh dưỡng cho tháp thức ăn của đại dương.

Tảo có nhiều kích thước, hình dạng, màu sắc và dạng sinh trưởng khác nhau. Chúng có thể là đơn bào hoặc đa bào và được tìm thấy trong nước mặn cũng như nước ngọt.

Tảo biển là một trong những thực phẩm thực vật lâu đời nhất trên thế giới chứa rất nhiều chất dinh dưỡng lành mạnh cần cho cơ thể:

• Protein và 9 axit amin thiết yếu lên đến 50 - 70% trọng lượng khô.
• Nhiều loại vitamin như vitamin A (beta-carotene), vitamin C (axit ascorbic), vitamin E, vitamin K, vitamin nhóm B gồm B1 (thiamin), B2 (riboflavin), B6 ​​(pyridoxine), choline, biotin, niacin, axit folic, axit pantothenic và B12 (cobalamin).
• Khoáng chất và nguyên tố vi lượng như iốt, canxi, crom, đồng, sắt, magie, mangan, kali, phốt pho, natri và kẽm.
• Lipid dưới dạng axit béo không bão hòa đa (PUFA), phytosterol, omega-6, omega-3 như axit docosahexaenoic (DHA) và eicosapentaenoic (EPA).
• Các chất hóa học thực vật như diệp lục, fucoxanthin và các sắc tố thực vật khác.

Tảo biển là nguồn thực vật lâu đời nhất trên thế giới chứa rất nhiều chất dinh dưỡng lành mạnh

Phân loại tảo biển

Các nhà khoa học phân loại tảo thành 11 ngành:

• Vi khuẩn lam thường được gọi là tảo lam hay tảo lục lam.
• Tảo đỏ.
• Thực vật ẩn cryptophytes
• Vi khuẩn tạo khí metan.
• Tảo vàng hoặc nâu vàng.
• Tảo vàng lục.
• Tảo silic hay tảo cát.
• Tảo nâu.
• Hải sâm.
• Tảo lục.
• Luân trùng.

Ngoài ra, tảo còn được phân loại dựa theo kích thước:

• Tảo siêu nhỏ là loại tảo đơn bào cực nhỏ.
• Tảo đa bào thường lớn, có thể nhìn thấy bằng mắt thường như rong biển gồm Rhodophyta, Ochrophyta và Chlorophyta.

Tảo cũng có thể được chia thành ba loại theo màu sắc của sắc tố gồm tảo xanh, tảo nâu và tảo đỏ. Bên cạnh đó, tảo còn được được phân loại thành tảo nhân sơ và tảo nhân thực.

• Tảo nhân thực là một nhóm thực vật tự dưỡng bậc thấp không có sự phân hóa rễ, thân hoặc lá và có khả năng quang hợp. Tảo nhân thực thường được chia thành 10 ngành: Chlamydomonas (Chlorella), Chlorella, Nudibranchia, Diatoms, Chrysophyta, Methanophyta, Xanthophyta, Tảo nâu và Tảo đỏ. 
• Tảo nhân sơ là loại tảo tương đối đơn giản với phạm vi phân bố rộng, chủ yếu ở nước ngọt. Thông thường, chúng có các tế bào đơn lẻ không có nhân thực sự, thành tế bào, quần thể hoặc chân giả nhưng không có màng lục lạp và không hình thành lục lạp.

Tảo được phân thành nhiều loại dựa trên các tiêu chí khác nhau

2 Tảo biển có tác dụng gì?

Cải thiện chức năng tuyến giáp

Iốt là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu cần thiết cho quá trình tổng hợp hormone tuyến giáp. Tảo biển chứa hàm lượng iốt cao nên được xem là nguồn cung cấp iốt trong chế độ ăn uống.

Nghiên cứu năm 2020 nhận thấy rằng sử dụng tảo biển trong chế độ ăn hàng ngày làm thay đổi nồng độ iốt trong cơ thể. Tuy nhiên, việc đưa tảo bẹ vào chế độ ăn uống có thể gây ra tình trạng phơi nhiễm iốt quá mức nên cần phải thận trọng trước khi tiêu thụ.

Tảo biển chứa hàm lượng iốt cao giúp cải thiện chức năng tuyến giáp

Tăng cường sức khỏe tim mạch

Rối loạn lipid máu là một bệnh mãn tính phổ biến làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Một nghiên cứu năm 2023 chứng minh rằng tảo biển nâu và các chiết xuất của nó làm giảm mức cholesterol toàn phần và cholesterol xấu LDL trong cơ thể. Do đó, tiêu thụ rong biển nâu có thể là một chiến lược đầy hứa hẹn để giảm nguy cơ rối loạn lipid máu, tăng cường sức khỏe tim mạch.

Nghiên cứu khác năm 2011 cho thấy fucans chiết xuất từ ​​rong biển đã ngăn chặn sự đông máu hiệu quả như một loại thuốc chống đông máu. Từ đó, cải thiện sức khỏe tim hiệu quả.

Hơn nữa, các chất dinh dưỡng như carotenoid, axit gamma linolenic (GLA), phycocyanin, chất xơ và sterol thực vật trong tảo biển có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa bệnh tim.

Tảo biển nâu giúp giảm mức cholesterol xấu LDL và cải thiện sức khỏe tim mạch

Hỗ trợ giảm cân

Tảo biển chứa rất nhiều chất xơ, cung cấp rất ít hoặc không có calo. Chất xơ trong tảo biển cũng giúp chậm làm rỗng dạ dày khiến cơ thể cảm thấy no lâu hơn và hạn chế những cơn đói.

Trong một nghiên cứu năm 2023 trên bệnh nhân mắc hội chứng chuyển hóa, fucoxanthin - một hoạt chất trong tảo biển có thể giúp làm giảm trọng lượng cơ thể, huyết áp và nồng độ triglyceride. Từ đó, cho thấy hiệu quả hỗ trợ giảm cân khi tiêu thụ tảo biển.

Chất xơ trong tảo biển giúp chậm làm trống dạ dày, hỗ trợ giảm cân

Hỗ trợ tiêu hóa

Một nghiên cứu năm 2020 chứng minh rằng tảo biển giúp cải thiện các vấn đề về đường tiêu hóa liên quan đến hội chứng ruột kích thích (IBS) như tiêu chảy, đầy hơi và chướng bụng.

Tảo biển giúp cải thiện các vấn đề về đường tiêu hóa

Kháng viêm và tăng cường hệ miễn dịch

Tảo chứa các hợp chất chống viêm như axit béo omega-3 và diệp lục. Nghiên cứu năm 2016 đã xác nhận rằng chiết xuất thô từ tảo đỏ Địa Trung Hải Laurencia obtusa có hoạt tính chống viêm và giảm đau. Từ đó tảo có thể được sử dụng như một nguồn chống viêm và giảm đau tự nhiên giúp bảo vệ dạ dày.

Một nghiên cứu khác năm 2015 cũng cho thấy tảo biển Pyropia yezoensis có hàm lượng protein cao đóng vai trò là nguồn peptide có hoạt tính sinh học tốt. Từ đó, ức chế mạnh đối với quá trình sản xuất các chất trung gian gây viêm và tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch.

Tảo được sử dụng như một nguồn chống viêm và giảm đau tự nhiên, tăng cường chức năng miễn dịch

Giúp thải độc cơ thể

Nghiên cứu cho thấy tảo biển có thể bảo vệ và giải độc cơ thể khỏi kim loại nặng bằng các phản ứng như liên kết, kết tủa sinh học, cô lập và giải phóng ra ngoài. Hơn nữa, nhiều loài tảo tiết ra các vật liệu nhầy, thường là polysaccharides có khả năng liên kết hiệu quả các ion kim loại.

Từ đó, chống lại tác động độc hại của các ion kim loại nặng và hỗ trợ đào thải khỏi cơ thể.

Tảo biển giúp chống lại tác động độc hại của các ion kim loại nặng và hỗ trợ đào thải khỏi cơ thể

Giúp chống oxy hóa

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tảo biển mang lại các tiềm năng có lợi và tầm quan trọng cao nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa. Xu hướng chống oxy hóa tiềm năng cao nhất của chiết xuất tảo nâu, tiếp theo là chiết xuất tảo đỏ và tảo lục do cùng tồn tại hiệp đồng của polyphenol và alkaloid.

Hơn nữa, tảo biển còn chứa các hợp chất như carotenoid, sterol, vitamin và một số hợp chất khác mang đặc tính chống oxy hóa.

Tảo biển giàu các chất mang đặc tính chống oxy hóa

Hỗ trợ điều trị ung thư

Chiết xuất tảo có giá trị cao với nhiều chất dinh dưỡng như carbohydrate, protein, peptide, lipid (dầu và axit béo không bão hòa đa, PUFA), khoáng chất, iốt, phenol (polyphenol, tocopherol), alkaloid, terpene và sắc tố (như diệp lục, carotenoid và phycocyanin). Từ đó, tảo biển có thể mang lại một số hoạt tính sinh học như chống oxy hóa, kháng khuẩn, chống ung thư, chống dị ứng, kháng vi-rút và chống đông máu.

Đặc biệt, chiết xuất tảo đã cho thấy tiềm năng trong việc chống lại khối u thông qua nhiều cơ chế khác nhau như: 

• Ngăn chặn chu kỳ tế bào, kích hoạt apoptosis (chết tế bào theo chương trình).
• Ức chế sự hình thành mạch máu mới.
• Ức chế các con đường truyền tín hiệu di căn.
• Điều chỉnh các protein liên quan đến bộ máy chu kỳ tế bào, gây ra các biến đổi bệnh lý và đứt gãy DNA.
• Ức chế hoạt động của tế bào.

Từ đó, mang lại hiệu quả chống ung thư mạnh mẽ gồm ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư biểu mô tế bào gan, ung thư tuyến tiền liệt, bệnh bạch cầu nguyên bào tủy và ung thư cổ tử cung,...

Chiết xuất tảo có tiềm năng trong việc chống lại khối u thông qua nhiều cơ chế khác nhau

Hỗ trợ sức khỏe xương

Tảo là nguồn cung cấp dồi dào dinh dưỡng và khoáng chất quan trọng cho sức khỏe xương. Nghiên cứu cho thấy chiết xuất tảo có tác động tích cực tổng thể đối với xương người và động vật bằng cách đảm bảo bảo tồn và cải thiện mật độ xương. Đồng thời chúng còn hỗ trợ sản xuất các thành phần quan trọng trong quá trình chuyển hóa xương.

Một nghiên cứu năm 2011 đánh giá hiệu quả của một chất bổ sung canxi AlgaeCal® (AC) có nguồn gốc từ tảo biển và chứa hàm lượng canxi, magie, các khoáng chất khác hỗ trợ sức khỏe xương. Kết quả cho thấy bổ sung AC làm tăng mật độ khoáng xương (BMD) trung bình hằng năm.

Tảo cung cấp chất dinh dưỡng và khoáng chất quan trọng cho sức khỏe xương

Giúp cải thiện sức khỏe làn da

Nghiên cứu năm 2018 nhận thấy carbohydrate tảo biển có tiềm năng cho sức khỏe làn da như chống lại quá trình hình thành hắc tố, chống oxy hóa, chống lão hóa da, tăng cường chức năng hàng rào bảo vệ da, chống viêm, bảo vệ da khỏi tia cực tím... Từ đó, tảo biển được ứng dụng nhiều trong dược mỹ phẩm giúp cải thiện sức khỏe làn da.

Ngoài ra, các axit amin và peptide từ tảo còn kích thích sản xuất collagen trong da. Các axit amin cũng hoạt động như chất chống oxy hóa, chất chống viêm, chất hấp thụ tia UV và điều chỉnh giảm hoạt động của protein-glycation và collagenase giúp chống lão hóa, chống nhăn.

Tảo biển được ứng dụng nhiều trong dược mỹ phẩm giúp cải thiện sức khỏe làn da

Giúp tăng cường sức khỏe đôi mắt

DHA là thành phần lipid chính của màng thụ thể ánh sáng, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tính toàn vẹn về mặt cấu trúc và chức năng của mắt. Vì quá trình tái tạo liên tục của màng võng mạc nên chế độ ăn giàu DHA có thể cải thiện chức năng võng mạc, đặc biệt là khi tổn thương đã xảy ra. 

Tảo biển là nguồn cung cấp DHA dồi dào, giúp cải thiện thị lực, tăng cường sức khỏe đôi mắt.

Hơn nữa, một người đàn ông mù hoàn toàn được báo cáo rằng đã phục hồi một phần bằng cách điều trị bằng liệu pháp quang di truyền. Phương pháp này sử dụng các protein rhodopsin được lấy từ tảo và đưa vào các tế bào ở các lớp võng mạc còn sống sót sâu ở phía sau mắt. Khi tiếp xúc với ánh sáng, những protein này sẽ gửi tín hiệu điện đến não và giúp người bệnh nhìn thấy được.

Tuy nhiên, phải mất nhiều tháng để lượng rhodopsin trong mắt tích tụ đủ cao và để não học được ngôn ngữ mới để có thể nhìn thấy trở lại.

Tảo biển là nguồn cung cấp DHA dồi dào, giúp cải thiện thị lực

Hỗ trợ điều trị bệnh Alzheimer

Natri oligomannate là hỗn hợp oligosaccharide thu được bằng cách khử trùng alginat từ tảo nâu biển, sau đó oxy hóa thành oligosaccharide. Thành phần này đã được chấp thuận để điều trị bệnh Alzheimer từ nhẹ đến trung bình thông qua việc giảm viêm thần kinh bằng cách tái cấu trúc hệ vi khuẩn đường ruột và cân bằng quá trình chuyển hóa axit amin, đặc biệt là phenylalanine và isoleucine.

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy nhiều loại chiết xuất tảo siêu nhỏ đã được đánh giá về tiềm năng chống bệnh Alzheimer bằng cách ức chế enzyme Acetylcholinesterase (AChE) và Butyrylcholinesterase (BChE) liên quan đến bệnh.

Chiết xuất tảo siêu nhỏ được đánh giá có tiềm năng phòng chống bệnh Alzheimer

Hỗ trợ điều trị tiểu đường

Một nghiên cứu năm 2017 đã tiết lộ rằng fucoxanthin - carotenoid có nhiều trong tảo biển nâu có thể giúp cải thiện mức HbA1c, kiểm soát đường trong máu.

Nghiên cứu khác năm 2023 cũng cho thấy tiêu thụ tảo biển màu nâu đã cải thiện đáng kể đường huyết sau ăn, hemoglobin glycated (HbA1C) và đánh giá mô hình cân bằng nội môi về kháng insulin (HOMA-IR). Từ đó, giúp kiểm soát glucose máu tốt hơn và dẫn đến giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Tiêu thụ tảo biển giúp kiểm soát glucose máu tốt hơn, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2

Cung cấp nguồn thức ăn bền vững

Tảo biển được xem là một nguồn thực phẩm bền vững vì chúng tạo ra protein, lipid và carbohydrate dễ tiêu hóa, giàu axit béo thiết yếu, vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Ngoài ra, tảo còn có thể chứa tới 70% protein theo trọng lượng khô, khiến tảo trở thành nguồn protein thay thế tuyệt vời cho con người và động vật.

Bên cạnh đó, tảo có thể phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc, thường tăng gấp đôi khối lượng trong vòng một ngày ở điều kiện tối ưu. Hơn thế, nuôi trồng tảo không đòi hỏi đất canh tác, có thể được nuôi trong nhiều điều kiện nước khác nhau như nước ngọt, nước mặn, thậm chí là nước thải, giảm áp lực lên đất nông nghiệp.

Tảo biển được xem là một nguồn thực phẩm bền vững

Tham gia hệ thống xử lý nước thải

Hệ thống tảo - vi khuẩn được sử dụng rộng rãi trong xử lý nước thải bằng cách hấp thụ chất dinh dưỡng và chất gây ô nhiễm, làm sạch nước hiệu quả.

Hệ thống tảo - vi khuẩn được sử dụng rộng rãi trong xử lý nước thải

Sản xuất năng lượng tái tạo

Tảo có thể được chuyển đổi thành nhiều loại nhiên liệu sinh học khác nhau như biodiesel, bioethanol và biogas. Nhiên liệu sinh học từ tảo có hàm lượng năng lượng cao hơn so với nhiên liệu sinh học truyền thống có nguồn gốc từ các loại cây trồng như ngô, đậu nành và cũng có thể được thu hoạch quanh năm, nguồn cung ổn định và có thể tái tạo để sản xuất năng lượng.

Hơn nữa, tảo có sản lượng dầu cao hơn so với các loại cây trồng lấy dầu truyền thống. Đặc biệt, tảo có thể được trồng trên đất không canh tác và trong dòng nước không uống được nên không có sự cạnh tranh với cây lương thực về đất và tài nguyên nước.

Do đó, phát triển ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học dựa trên nuôi cấy tảo có thể mang lại cho chúng ta nhiều lợi thế về mặt kinh tế - xã hội, góp phần tạo ra kết quả có thể duy trì.

Tảo có thể được chuyển đổi thành nhiều loại nhiên liệu sinh học khác nhau

3 Hướng dẫn cách sử dụng tảo biển an toàn, hiệu quả

Liều dùng của tảo biển

Liều lượng sử dụng của tảo biển thay đổi tùy theo sản phẩm và phụ thuộc vào độ tuổi, vấn đề sức khỏe của từng người dùng. Tuy nhiên, liều lượng thông thường dao động từ 1 - 10 gam mỗi ngày trong tối đa 6 tháng.

Dầu tảo cũng là một loại thực phẩm bổ sung sức khỏe có nguồn gốc từ tảo thường được sử dụng như một loại thực phẩm thay thế thuần chay cho dầu cá. Nghiên cứu cho thấy bổ sung từ 1 - 2 gam dầu tảo mỗi ngày có thể làm tăng đáng kể nồng độ DHA và EPA trong máu.

Liều lượng tảo thông thường dao động từ 1 - 10 gam mỗi ngày trong tối đa 6 tháng

Một số gợi ý thực đơn có tảo biển

Bạn có thể thêm tảo biển vào chế độ ăn uống của mình dưới các hình thức như:

• Thêm một thìa cà phê bột tảo xoắn hoặc chlorella vào sinh tố chuối và xoài buổi sáng, mang đến khởi đầu bổ dưỡng cho ngày mới.
• Rắc rong biển khô lên salad để tạo kết cấu giòn và hương vị mặn. 
• Sử dụng các tấm rong biển nori làm lớp bọc cho các cuộn sushi hoặc nhồi rong biển với cơm, rau và loại protein để có một bữa ăn cân bằng.
• Ăn vặt bằng một gói rong biển rang.

Bạn có thể thêm tảo biển vào chế độ ăn uống của mình dưới nhiều hình thức

4 Một số lưu ý khi uống tảo biển

Một số tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng tảo biển

Mặc dù tảo biển được xem là một nguồn thực phẩm lành mạnh nhưng tiêu thụ quá nhiều có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe như:

• Dư thừa iốt gây rối loạn chức năng tuyến giáp và gặp các triệu chứng như sưng vùng cổ hoặc dao động cân nặng.
• Tảo biển có thể chứa một lượng lớn kim loại nặng độc hại như cadmium, thủy ngân và chì nên tiêu thụ thường xuyên có khả năng tích tụ kim loại nặng trong cơ thể.
• Tiêu thụ tảo bị ô nhiễm có thể dẫn đến buồn nôn, đau dạ dày, nôn mửa, tổn thương gan, suy nhược, nhịp tim nhanh, sốc và thậm chí tử vong.
• Tương tác với các loại thuốc ức chế miễn dịch và thuốc làm chậm quá trình đông máu như thuốc chống đông máu, thuốc chống tiểu cầu, tăng nguy cơ bầm tím và chảy máu.

Dư thừa iốt gây sưng vùng quanh cổ là một trong những tác dụng phụ khi sử dụng quá liều tảo biển

Những đối tượng không nên uống tảo biển

Một số đối tượng không nên sử dụng tảo biển như:

• Người dị ứng với tảo biển.
• Người mắc bệnh về tuyến giáp (như bệnh Graves, bệnh cường giáp,...) vì những đối tượng này đang dùng thuốc hormone tuyến giáp để điều trị. Khi bổ sung tảo có thể làm tăng hormone tuyến giáp đến mức không lành mạnh, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
• Người bị rối loạn hoạt động thận khi tiêu thụ tảo biển có thể khiến thận hoạt động quá mức, thậm chí có thể gây suy thận.
• Người mắc bệnh tim và huyết áp tiêu thụ tảo biển khiến cơ thể hấp thụ nhiều vitamin K, có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.
• Người chuẩn bị hoặc vừa phẫu thuật vì tảo có thể làm giảm lượng đường trong máu.

Người mắc bệnh về tuyến giáp không nên uống tảo biển

Xem thêm:

• 13 tác dụng của tảo xoắn Nhật Bản có thể bạn chưa biết
• 10 tác dụng của rong biển đối với sức khỏe và lưu ý khi sử dụng

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin về tảo biển và các tác dụng của chúng đối với sức khỏe. Hãy chia sẻ bài viết này đến mọi người nếu bạn thấy hữu ích nhé!