Tắc mạch ối là một cấp cứu sản khoa không thể dự báo được

Theo các chuyên gia chuyên ngành sản phụ khoa, tắc mạch ối là một cấp cứu sản khoa không thể dự báo được, không thể dự phòng được và trong hầu hết các trường hợp là không thể điều trị được.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo điện tử Kiến thức, PGS.TS.BS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội chia sẻ: ‘Với chúng tôi thì tắc mạch ối là một thảm họa. Có chăng may mắn lắm là cứu được mẹ hoặc cứu được em bé. Việc cấp cứu cho sản phụ tắc mạch ối là cuộc giành giật từng giây mới mong kéo được sản phụ về từ tay thần chết’.

Bác sĩ Ánh lý giải về việc cấp cứu cho sản phụ tắc mạch ối là rất khó khăn và nguy cấp là do, nước ối là môi trường an toàn cho bé nhưng nếu nước ối đi vào mạch máu, tuần hoàn và cơ thể người mẹ thì nó như bơm một loại tạp chất độc vào.

Trong nước ối có lẫn vô số tạp chất từ các vi chất dinh dưỡng, lông em bé, gây, các lớp màng, các chất dịch, nước tiểu phân su do em bé thải ra...

Nước ối đi đến đâu sẽ gây ra tắc mạch đến đó, người mẹ ngay lập tức sẽ sốc phản vệ, ngừng tim, suy hô hấp, tím tái toàn thân, rối loạn đông máu và đông máu nội mạc rải rác sau đó là tử vong nhanh chóng.

Nước ối tác động như một dị vật trong dòng máu và kết quả là giải phóng nhiều chất trung gian nội sinh khác nhau và các chất trung gian này là nguyên nhân gây ra các triệu chứng lâm sàng của tắc mạch ối.

Còn theo chia sẻ của bác sĩ CKII chuyên ngành Sản phụ khoa Nguyễn Kim Dung trên báo SK&ĐS thì bình thường, nước ối hoàn toàn nằm trong buồng ối, không đi vào tuần hoàn của người mẹ.

Một khi hàng rào ngăn cách giữa khoang ối và tuần hoàn của người mẹ bị phá vỡ, có thể do sự chênh lệch áp lực làm cho nước ối đi vào hệ thống tĩnh mạch của người mẹ (xoang tĩnh mạch tử cung) một cách bất thường qua các tĩnh mạch ống cổ tử cung, qua vị trí rau bám (nếu đã bong rau), qua nội mạc tử cung hay qua nơi tử cung bị chấn thương.

Tắc mạch ối thường xảy ra trong quá trình chuyển dạ nhưng cũng có thể xảy ra trong khi mổ lấy thai, sảy thai, chấn thương bụng, chọc hút nước ối, thậm chí có thể gặp tắc mạch ối sau khi đẻ, sau mổ lấy thai.

Dấu hiệu tắc mạch ối 

Xuất hiện đột ngột với các dấu hiệu theo trình tự thời gian. Khởi đầu là suy hô hấp, tím tái xảy ra đột ngột trong vài phút và tiếp đến là tụt huyết áp, phù phổi, choáng, biểu hiện thần kinh như: lú lẫn, mất ý thức và co giật.

Cũng theo các chuyên gia sản phụ khoa, thời điểm xảy ra tắc mạch ối cũng rất khác nhau, tùy trường hợp. Qua thống kê chưa đầy đủ ở Việt Nam cho thấy, 12% số trường hợp xảy ra tắc mạch ối khi màng ối còn nguyên, 70% xảy ra sau đẻ qua đường âm đạo, 19% xảy ra trong mổ lấy thai khi đã có chuyển dạ hay khi chưa có chuyển dạ.

PGS.TS.BS Nguyễn Duy Ánh cũng chỉ ra rằng, nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy, 75% sản phụ bị tắc mạch ối là ở những người chửa thai trai. Bên cạnh đó, sản phụ sinh con dạ, đẻ nhiều lần, thai to, thai lưu, đa thai, đa ối… là yếu tố nguy cơ bị tai biến này.

4 tiêu chuẩn chẩn đoán tắc mạch ối theo Hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ và Anh khuyến cáo 

- Tụt huyết áp đột ngột hay ngừng tim; 

- Thiếu ôxy cấp tính; 

- Bệnh lý đông máu hay chảy máu nặng mà không có các lý giải khác; 

- Tất cả xảy ra trong chuyển dạ, mổ lấy thai hay trong vòng 30 phút sau đẻ mà không có lý giải nào khác cho các dấu hiệu này.