Sốt xuất huyết gia tăng sau mưa lũ, nguy cơ biến chứng nặng ở mọi lứa tuổi

Sốt xuất huyết có nguy cơ gia tăng sau mưa lũ

Theo thống kê của Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), tính đến hết tháng 9/2025, cả nước ghi nhận khoảng 106.000 ca mắc sốt xuất huyết, tăng 20% so với cùng kỳ năm 2024. Trong 10 năm qua, dịch sốt xuất huyết tại Việt Nam thường bùng phát theo chu kỳ 3 năm một lần. Theo quy luật này, năm 2025 được dự báo là chu kỳ dịch, tương tự các năm 2019 và 2023 với hơn 350.000 ca mắc mỗi năm.

Hiện số ca mắc tập trung chủ yếu tại khu vực phía Nam, gồm TP.HCM, Đồng Nai và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Riêng TP.HCM ghi nhận số ca mắc tăng hơn 80% so với cùng kỳ năm ngoái. Một số địa phương như Cà Mau, Cần Thơ, An Giang có xã, phường ghi nhận số ca mắc tăng gấp 3 lần. Ca tử vong do sốt xuất huyết cũng chủ yếu xảy ra tại khu vực phía Nam, đa phần là các trường hợp đến bệnh viện muộn hoặc có bệnh nền.

Tại miền Bắc và một số tỉnh miền Trung, Tây Nguyên, số ca mắc nhìn chung giảm so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, riêng Hà Nội ghi nhận số ca tăng nhanh trong tháng 8 và 9 vừa qua do thời tiết mưa nhiều, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi truyền bệnh phát triển.

Sốt xuất huyết hiện lưu hành tại hơn 100 quốc gia, tập trung chủ yếu ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Việt Nam nằm trong nhóm các nước có tỷ lệ lưu hành cao. Bệnh lây truyền qua muỗi vằn Aedes, loại muỗi sinh trưởng mạnh ở môi trường nước sạch, đặc biệt quanh khu dân cư. Một con muỗi vằn cái có thể đẻ tới 200 trứng mỗi lần; trứng có thể tồn tại tới 6 tháng – 1 năm trong tự nhiên và nở thành muỗi chỉ sau 7–10 ngày nếu gặp nước.

Bệnh sốt xuất huyết hiện ghi nhận 4 chủng virus khác nhau, đồng nghĩa mỗi người có thể mắc bệnh tới 4 lần trong đời. Khoảng 5–10% ca mắc phải nhập viện vì diễn tiến nặng do xuất huyết nội tạng, tổn thương gan, thận, tim hoặc sốc giảm thể tích tuần hoàn. Tình trạng này gây áp lực lớn lên hệ thống y tế và làm tăng nguy cơ tử vong nếu người bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Cần phối hợp phòng bệnh trong cộng đồng

Theo Bộ Y tế, phòng chống sốt xuất huyết không thể chỉ do ngành y tế thực hiện mà cần sự tham gia của chính quyền, tổ chức xã hội và từng hộ gia đình. Các biện pháp diệt muỗi, diệt lăng quăng (bọ gậy) phải tiến hành thường xuyên và liên tục tại khu dân cư.

Một số biện pháp phòng bệnh hiệu quả gồm: Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi bằng cách lật úp dụng cụ chứa nước đọng như xô chậu, vỏ chai, lốp xe cũ; Thả cá ăn bọ gậy tại bể nước, hố ga; Dùng màn khi ngủ, kem chống muỗi, mặc quần áo dài tay; Phối hợp phun hóa chất diệt muỗi khi có ổ dịch theo hướng dẫn của y tế địa phương; Giữ vệ sinh môi trường, thu gom phế thải quanh nhà.

Ngoài ra, việc phòng bệnh tích hợp đang được ngành y tế triển khai, kết hợp diệt muỗi phòng sốt xuất huyết với phòng bệnh Zika, Chikungunya, sốt rét hoặc viêm não Nhật Bản.

Phần lớn người mắc sốt xuất huyết có thể tự khỏi nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, bệnh có thể trở nặng rất nhanh, đặc biệt từ ngày thứ 3 – 5 sau khi khởi phát. Người dân cần đến cơ sở y tế khi có các triệu chứng nghi ngờ như: Sốt cao đột ngột; Đau đầu, mệt mỏi; Buồn nôn hoặc chán ăn; Đau cơ, đau khớp, chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da; Nguy cơ bệnh nặng cao hơn ở trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền như tim mạch, gan, thận…

Ngành y tế khuyến cáo: Không tự ý dùng thuốc hạ sốt chứa ibuprofen hoặc aspirin, không truyền dịch tại nhà khi chưa có chỉ định bác sĩ.