Nghiên cứu: Đau nửa đầu có thể tăng nguy cơ đột quỵ

Đột quỵ (hay gọi là tai biến mạch máu não) là căn bệnh cấp tính, đột ngột, có tính chất nguy hiểm cao. Do đó, bất cứ ai cũng cần biết liệu họ có nguy cơ mắc bệnh này không và họ có thể làm những gì để giảm thiểu nguy cơ.

Mặc dù những người trẻ tuổi thường có nguy cơ đột quỵ thấp hơn, nhưng vẫn cần lưu ý đến các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến nhóm người trẻ, đặc biệt khi hậu quả của một cơn đột quỵ có thể kéo dài suốt đời.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Circulation (Tuần hoàn máu) đã kiểm tra xem các yếu tố nguy cơ truyền thống và phi truyền thống ảnh hưởng đến đột quỵ ở người trẻ tuổi như thế nào.

Các nhà nghiên cứu đã xem xét dữ liệu từ hơn 2.600 trường hợp đột quỵ và hơn 7.800 nhóm đối chứng và kiểm tra ảnh hưởng của các yếu tố truyền thống và phi truyền thống đến nguy cơ đột quỵ ở người trưởng thành dưới 55 tuổi.

Nghiên cứu cho thấy các yếu tố nguy cơ phi truyền thống góp phần gây ra đột quỵ nhiều nhất ở người dưới 35 tuổi và nguy cơ từ các yếu tố phi truyền thống này giảm dần theo tuổi. Kết quả này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định các yếu tố nguy cơ đột quỵ phi truyền thống, đặc biệt trong nhóm người trẻ.

1. Tác động và yếu tố nguy cơ của đột quỵ

Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm vì nó có thể dẫn đến tổn thương não. Có 2 loại đột quỵ chính: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết não. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ gây ra bởi tắc nghẽn trong động mạch. Đột quỵ do xuất huyết não gây ra bởi sự rò rỉ hoặc vết nứt trên một động mạch não hoặc bề mặt não.

Nhiều yếu tố nguy cơ có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ của một người, bao gồm huyết áp cao, tiểu đường, ít hoạt động thể chất và hút thuốc.

Có tiền sử gia đình về đột quỵ hoặc nhóm máu AB cũng có thể làm tăng nguy cơ. 

Các nhà nghiên cứu hiện tại muốn tập trung vào một số yếu tố nguy cơ đột quỵ phi truyền thống. Họ phân loại như sau:

Các yếu tố nguy cơ truyền thống bao gồm:

• Huyết áp cao
• Bệnh tiểu đường
• Cholesterol cao
• Ngưng thở khi ngủ
• Béo phì
• Rối loạn sử dụng rượu và chất kích thích
• Hút thuốc
• Bệnh động mạch ngoại vi, bệnh động mạch vành và suy tim sung huyết

Các yếu tố nguy cơ phi truyền thống bao gồm:

• Mang thai và sau sinh
• Sử dụng thuốc tránh thai đường uống
• Đau nửa đầu
• Ung thư, HIV và viêm gan
• Thuyên tắc tĩnh mạch (làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông)
• Bệnh tự miễn, viêm mạch và bệnh hồng cầu hình liềm
• Rối loạn van tim
• Suy thận

2. Các yếu tố phi truyền thống góp phần vào nguy cơ đột quỵ như thế nào?

Các nhà nghiên cứu đã phân tích các mô hình được phân loại theo tuổi và giới tính sinh học để xem xét các yếu tố nguy cơ đột quỵ truyền thống và phi truyền thống. Họ chia những người tham gia thành ba nhóm tuổi:

• 18 - 34 tuổi
• 35 - 44 tuổi
• 45 - 55 tuổi

Trong thời gian xem xét, có 2.628 trường hợp đột quỵ. Trong số này, 73,3% là đột quỵ do thiếu máu cục bộ và 52% xảy ra ở nữ giới. Các nhà nghiên cứu đã so sánh các trường hợp đột quỵ này với 7.827 nhóm đối chứng.

Các nhà nghiên cứu có khả năng nhìn thấy các yếu tố nguy cơ truyền thống liên quan đến các trường hợp đột quỵ. Các yếu tố nguy cơ truyền thống phổ biến nhất mà họ quan sát là huyết áp cao, tăng lipid máu và hút thuốc.

Ở nam giới, các yếu tố nguy cơ phi truyền thống phổ biến nhất là đau nửa đầu, suy thận và hội chứng tăng đông (thrombophilia). Ở nữ giới, các yếu tố nguy cơ phi truyền thống phổ biến nhất là đau nửa đầu, hội chứng tăng đông và ung thư.

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng các yếu tố nguy cơ phi truyền thống góp phần nhiều hơn vào nguy cơ đột quỵ ở nhóm người trẻ so với các yếu tố nguy cơ truyền thống.

Trong nhóm 18 - 34 tuổi, 31,4% ca đột quỵ ở nam giới và 42,7% ở nữ giới được liên kết với các yếu tố nguy cơ phi truyền thống.

Ngược lại, các yếu tố nguy cơ truyền thống chiếm 25,3% ca đột quỵ ở nam giới và 33,3% ca đột quỵ ở nữ giới. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng nguy cơ góp phần từ các yếu tố truyền thống tăng cao nhất ở nhóm tuổi 35 - 44 và nguy cơ từ các yếu tố phi truyền thống giảm dần theo tuổi.

Tác giả nghiên cứu Michelle Hu Leppert, MD, MBA, giáo sư trợ lý tại Khoa Thần kinh của Trường Y tế Đại học Colorado, cho biết:

"Chúng tôi muốn hiểu rõ hơn yếu tố nào là nguy cơ góp phần quan trọng nhất gây ra đột quỵ ở người trẻ. Chúng tôi phát hiện rằng ở người trưởng thành từ 18 đến 34 tuổi, các yếu tố nguy cơ phi truyền thống cũng quan trọng như các yếu tố nguy cơ truyền thống. Thực tế, bị đột quỵ khi càng trẻ thì càng có khả năng do một yếu tố nguy cơ phi truyền thống. Chúng tôi rất ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng đau nửa đầu là yếu tố nguy cơ đột quỵ phi truyền thống quan trọng nhất ở người trưởng thành từ 18 đến 34 tuổi... Mối liên hệ giữa đau nửa đầu và đột quỵ đã được xác định rõ ràng, nhưng đây là nghiên cứu đầu tiên chỉ ra tác động của yếu tố này có thể lớn như thế nào".

Kết quả này chỉ ra tầm quan trọng của việc sàng lọc các yếu tố nguy cơ phi truyền thống cho đột quỵ, đặc biệt là ở những người trẻ.

Adi Iyer, bác sĩ phẫu thuật thần kinh tại Viện Y học Thần kinh Thái Bình Dương - Trung tâm Y tế Providence Saint John's (Mỹ) nhận xét: "Ngoài các yếu tố nguy cơ đột quỵ mà chúng ta đã biết rõ như huyết áp cao, nghiên cứu này đã làm sáng tỏ các yếu tố nguy cơ ít được biết đến ở các bệnh nhân trẻ như đau nửa đầu, rối loạn tự miễn và hội chứng tăng đông.

Đây là một nghiên cứu thú vị vì nó giúp xác định các yếu tố nguy cơ đột quỵ ở người trẻ không kém phần quan trọng như các yếu tố đã biết, như huyết áp cao và bệnh tim.

Những người trẻ có các yếu tố nguy cơ phi truyền thống như rối loạn tự miễn, đau nửa đầu và hội chứng tăng đông nên khám tầm soát để đánh giá nguy cơ đột quỵ".

3. Chưa rõ lý do vì sao đau nửa đầu có thể dẫn đến đột quỵ

Mặc dù nghiên cứu này đã đưa ra một số thông tin quan trọng về các yếu tố nguy cơ đột quỵ, song tác giả cho biết nó vẫn còn nhiều hạn chế.

Do đó, các nhà nghiên cứu khuyến khích tái thực hiện nghiên cứu ở các cộng đồng khác nhau để để thu thập thêm dữ liệu.

"Chúng tôi phát hiện ra rằng đau nửa đầu có thể góp phần vào sự phát triển đột quỵ ở người trẻ. Tuy nhiên, chúng tôi không biết vì sao đau nửa đầu dẫn đến đột quỵ. Hiện không có phương pháp điều trị lâm sàng nào để ngăn ngừa đột quỵ ở người mắc đau nửa đầu. Việc hiểu rõ hơn về cơ chế dẫn đến đột quỵ của đau nửa đầu có thể giúp chúng tôi phát triển các biện pháp can thiệp lâm sàng trong tương lai."

(Theo Medical News Today)