Hóc hạt nhãn, hạt chôm chôm… nhiều trẻ phải sống thực vật

Nhiều trẻ nhỏ phải sống thực vật vì hóc dị vật

Ngày 25/7/2018, BS Phạm Ngọc Toàn - Khoa Cấp cứu (BV Nhi Trung ương) cho biết, BV vừa tiếp nhận một bé trai được chuyển từ Nam Định lên trong tình trạng hôn mê sâu do não bị tổn thương không phục hồi vì thiếu oxy sau hóc dị vật.

Theo lời kể của người nhà bệnh nhân, tai nạn xảy ra vào khoảng 16 giờ 30 chiều, khi cháu bé đi học về được người thân cho ăn nhãn cả quả nhưng không bóc bỏ hạt. Trẻ ăn xong bị sặc, biểu hiện hội chứng xâm nhập rất rõ với các biểu hiện trẻ ho sặc sụa, tím tái.

Ngay lập tức, gia đình đã sơ cứu, chuyển lên bệnh viện huyện, được đặt nội khí quản và chuyển lên bệnh viện tỉnh rồi được đưa xuống BV Nhi Trung ương.

BS Toàn cho hay, tại thời điểm bệnh nhân đến, các bác sĩ phát hiện hạt nhãn ngay nắp thanh môn của bệnh nhi vẫn còn nguyên cả hạt, cùi. Rất đáng tiếc là vấn đề của bệnh nhân do cấp cứu ban đầu không đúng, hạt nhãn bít kín đường thở nên khi bệnh nhân được đưa tới bệnh viện đã hôn mê sâu. Dù bệnh nhân được xử trí cấp cứu nhưng do não thiếu oxy, bệnh nhân tổn thương não, hiện đang sống thực vật.

Trước đó không lâu, Khoa Cấp cứu cũng tiếp nhận bệnh nhi hóc chôm chôm. Bệnh nhân vào viện đã ngừng tim, ngừng thở 10 phút và hiện đang được điều trị tích cực, nhưng tình trạng tổn thương não do thiếu oxy rất nặng nề.

Hay trước đó 1 tháng, bệnh viện tiếp nhận bệnh nhân người Úc 2 tuổi khi đang chơi ở nhà với đồ chơi là các đồ vật nhỏ thì bị hóc dị vật. Tuy nhiên, thấy bé bình thường nên gia đình nghĩ không sao nhưng một thời gian sau bệnh nhân liên tục ho, khò khè, viêm phổi đi viêm phổi lại vào lần. Khi vào viện khám, bác sĩ nghi ngờ có hóc dị vật và đã nội soi, gắp ra được hạt ngô ngay nắp thanh môn của bệnh nhân.

Sơ cứu càng nhanh càng giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng

Tại BV Nhi Trung ương từng tiếp nhận cấp cứu rất nhiều trẻ hóc dị vật như: hạt ngô, lạc, nhãn, chôm chôm, hóc đầu bút bi, cục pin, cúc áo… Theo BS Toàn, với các ca hóc dị vật như bệnh nhi này, nếu biết cách xử trí, cách sơ cứu rất đơn giản có thể cứu sống được bệnh nhân. Còn nếu xử trí không đúng, bệnh nhân được chuyển tới viện có thể được cứu sống nhưng chịu di chứng suốt đời vì tổn thương não không phục hồi

"Điều quan trọng nhất sau khi hóc dị vật, đó là nhanh chóng đánh giá tình trạng của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân tỉnh táo, có ho được thì hãy khuyến khích bệnh nhân ho rồi nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Trường hợp bệnh nhân không ho được, ho không có hiệu quả, cần nhanh chóng làm liệu pháp vỗ lưng, ấn ngực. Với trẻ nhỏ, đặt bệnh nhân nằm dọc lên cánh tay, cho đầu bệnh nhân chúi xuống, nghiêng về 1 bên sau đó thực hiện vỗ lưng 5 lần, sau đó quan sát xem dị vật đã ra được chưa.

Nếu bệnh nhân không tỉnh hãy tiến hành đánh giá, mở thông đường thở, nghe bệnh có thở hay không. Nếu không thở cần hà hơi, thổi ngạt theo nguyên tắc hà hơi 5 lần, 15 lần ép tim"- BS Toàn hướng dẫn.

Với trẻ nhỏ, người cấp cứu có thể đứng, hoặc ngồi lên ghế. Sau đó, đặt bệnh nhân nằm sấp lên cánh tay, cho đầu bệnh nhân chúi xuống, nghiêng về 1 bên, dùng 1 chân đỡ dưới cánh tay và thực hiện vỗ lưng 5 lần. Lưu ý khi vỗ lưng theo chiều đẩy xuống phía dưới đầu, cổ. Sau 5 lần vỗ kiểm tra xem dị vật có ra hay không, sau đó lại làm tiếp.

Đặc biệt đáng chú ý, BS Toàn khuyến cáo, ở trẻ nhỏ, các bác sĩ không khuyến khích làm Heimlich (đây là phương pháp ôm sau lưng xốc mạnh làm cho cơ hoành đẩy mạnh lên khiến cho dị vật thoát ra khỏi đường thở của nạn nhân, giúp cho họ thở lại được) vì nguy cơ tổn thương tạng mà chỉ khuyến cáo vỗ lưng, ấn ngực. Khi xử trí, cần quan sát đánh giá xem dị vật ra chưa. Trường hợp sơ cứu thành công, dị vật ra được bên ngoài thì cũng nên đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế.

Còn với trẻ lớn, BS Toàn tư vấn nên đặt trẻ nằm vắt ngang qua đầu gối của người lớn theo tư thế đầu chúi xuống để vỗ lưng. Cần lưu ý, luôn vỗ lưng theo chiều mạnh xuống phía dưới.

"Nếu vỗ lưng không thấy dị vật ra, hãy cho trẻ nằm ngược lại, ngửa mặt lên, đầu chúi xuống dưới và ấn ngực ở vị trí 1/2 dưới của xương ức"- BS Toàn hướng dẫn.

Còn nếu bệnh nhân không ho được và không còn tỉnh táo, gọi hỏi không đáp ứng, phải gọi người hỗ trợ. Sau khi gọi người hỗ trợ, hãy làm các bước, đầu tiên là mở thông đường thở. Mở thông đường thở rất đơn giản, hãy đặt trẻ nằm ngửa, một tay giữ vào trán trẻ, một tay để dưới cằm, nâng cằm hơi ngửa lên cao.

Sau đó, cần nghe xem bệnh nhân có thở hay không. Nếu không còn thở hãy hà hơi, thổi ngạt theo nguyên tắc 2 lần hà hơi, 15 lần ép tim (hà hơi phải thấy rõ được sự di động của ngực, thổi hơi vào miệng trẻ. Ở ngoài cộng đồng bác sĩ khuyến khích hà hơi 5 lần rồi ép tim 15 lần, với tốc độ ép nhanh, khoảng 100 lần/phút).

Với kỹ thuật ép tim, hà hơi thường cần 2 người, một người hà hơi và một người ép tim. Vị trí ép tim là ½ dưới của xương ức. Khi ép, cánh tay đặt thẳng lên cầu ngực bệnh nhân, thực hiện 15 lần ép tim và 2 lần thổi ngạt (trong cộng đồng có thể thực hiện 5 lần thổi ngạt). Quá trình hà hơi, ép tim cần thực hiện liên tục, sau 1 phút lại đánh giá lại bệnh nhân có thở, có mạch hay chưa. Lưu ý liên tục làm đến khi có nhân viên y tế đến hỗ trợ.