Bệnh ung thư diễn biến như thế nào?

Ung thư là gì và ung thư di căn gây hại ra sao?

Theo các chuyên gia ung bướu, ung thư là một tập hợp của hàng trăm bệnh lý khác nhau liên quan đến việc phân chia tế bào.

Cơ thể chúng ta hàng ngày liên tục phân chia tế bào, tế bào cũ chết đi, tế bào mới ra đời. Tuy nhiên thay vì phân tách lành mạnh thì lại có những tế bào triển dị biệt và phát triển hành ung thư.

Những tế bào này sinh trưởng chen lên tế bào kia rồi chạy khắp cơ thể gây ra ung thư di căn.

Và trong hàng trăm bệnh lý ung thư này có những bệnh y học đã chữa được, có những bệnh đang gần chữa được và có nhiều bệnh ung thư chưa chữa được.

Thông thường, hệ miễn dịch trong cơ thể con người sẽ loại bỏ những tế bào dị biệt để bảo vệ cơ thể. Nhưng có một số tế bào “chạy trốn” thành công và hoạt động phá hoại cơ thể.

Tế bào dị biệt ấy truyền năng lượng xấu cho cơ thể, xâm lấn những mô, tế bào lành tính khác bằng cách phát triển trực tiếp vào mô lân cận hoặc di chuyển đến nơi xa.

Khi các tế bào dị biệt phát triển đủ mạnh sẽ hình thành nên các khối u. Có những khối u được gọi là u lành tính thì có thể dễ dàng cắt bỏ. Nhưng cũng có những khối u ác tính phá hoại và lây lan, chúng được gọi là ung thư.

Tế bào ung thư gây hại cho cơ thể thế nào?

Tế bào ung thư lây lan khắp các bộ phận trong cơ thể, chúng bám vào tim, gan, phổi, thận, xương... để hút dưỡng chất, phá hoại cơ thể… dẫn đến người bị ung thư suy kiệt rất nhanh và dễ tử vong.

Bác sĩ Đào Văn Tú, Bệnh viện K cho biết, hiện, y học có những phác đồ điều trị khác nhau cho từng bệnh ung thư. Tùy mỗi bệnh và tùy thể trạng của người bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định các phác đồ điều trị khác nhau, có khi thì xạ trị, có khi phải phẫu thuật, có trường hợp phải kết hợp nhiều phương pháp để kéo dài sự sống cho bệnh nhân.

Các chuyên gia y tế cũng chia sẻ, trong trường hợp bướu đặc (solid tumour – phần lớn các loại ung thư chúng ta biết thuộc dạng này) thì bướu lớn có thể chèn ép làm cản trở hoạt động bình thường của các cơ quan.

Trường hợp tệ nhất là tế bào ung thư đi ra (di căn) khỏi cơ quan mang bướu ban đầu, lan tỏa khắp cơ thể và phát triển thành khối bướu khác. Điều này sẽ làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn và gần như là bất khả thi.

Ngoài ra còn có một loại bướu không đặc (liquid tumour – chỉ có ung thư máu, leukemia) thì tình huống hơi khác, bướu tăng sinh trong tủy xương làm cản trở sự sản xuất các tế bào bình thường và thải các tế bào ác tính vào máu nên ung thư máu có tiên lượng xấu hơn các loại bướu đặc nói chung.

Các giai đoạn phát triển của ung thư

Bác sĩ Đoàn Bảo Phương cũng phân tích, ung thư là một bệnh mạn tính, sự phát triển của ung thư được chia làm 2 giai đoạn chính là tiền lâm sàng và lâm sàng.

Giai đoạn tiền lâm sàng

Bắt đầu từ sự hình thành tế bào ung thư đầu tiên cho đến lúc bướu có thể phát hiện được (khoảng 1cm) .

Giai đoạn này chiếm khoảng 2/3 thời gian phát triển của ung thư, có thể ngắn (vài tháng cho đến nhiều năm.

Sau khi tiếp xúc với các tác nhân sinh ung thư, các tế bào trải qua những biến đổi đáng kể không hồi phục được.

Cơ thể con người có một hệ thống sửa chữa kỳ diệu, tế bào có cơ chế tự phục hồi trình tự DNA, ngoài ra còn có hệ thống tế bào NK (Natural killer) với khả năng tiêu diệt tế bào bất thường.

Tuy vậy, trong một vài trường hợp cũng có một số tế bào lọt lưới và phát triển thành tế bào ung thư.

Tế bào ung thư phát triển theo cấp số nhân, từ một tế bào đầu tiên chúng sẽ phát triển thành hai, bốn, tám… tế bào sau mỗi chu kỳ phân chia. Thời gian nhân đôi nhanh là một đặc điểm thể hiện sự ác tính của bướu.

Ban đầu bướu thường không có mạch máu nuôi, các tế bào được cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng qua quá trình khuếch tán qua màng đáy, điều này cũng làm giới hạn sự phát triển của bướu.

Một số bướu tự tổng hợp yếu tố tăng sinh mạch máu để phát triển hơn nữa, đây cũng là một trong những đặc điểm thể hiện sự ác tính của bướu.

Giai đoạn lâm sàng

Bắt đầu từ thời điểm bướu có thể được phát hiện (1cm), giai đoạn này bệnh nhân bắt đầu biểu hiện triệu chứng. Bướu có thể gây chèn ép các cơ quan lân cận, gây đau do căng giãn, viêm hoại tử, suy kiệt do thiếu dinh dưỡng, vì giai đoạn này bướu to ra rất nhanh.

Nếu không được phát hiện, sau 5 lần nhân đôi bướu có thể đạt kịch thước 4cm và trọng lượng 32g. Sau 5 lần nhân đôi nữa thì bướu có thể đạt tới 1kg, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí tử vong. Do đó, việc phát hiện sớm khối u sẽ giúp cho quá trình can thiệp điều trị đạt hiệu quả cao hơn.

Ngoại trừ hệ mạch máu, cơ thể con người còn một hệ thống cũng chứa dịch và là một phần trong hệ miễn dịch, đó là hệ bạch huyết.

Nếu tế bào ung thư đi vào trong các mạch bạch huyết nhỏ nó sẽ được đưa đến các hạch bạch huyết lân cận.

Ở đây nó sẽ được xử lý bởi hệ thống miễn dịch trong hạch bạch huyết. Tuy nhiên, vẫn còn một số tế bào sống sót và tạo thành một khối bướu mới ở đây, gọi là hạch di căn.

Tuy vậy, cũng nhờ các hạch bạch huyết mà tế bào ung thư không được đưa bị khắp quá xa, như là trong hệ mạch máu.

Nếu tế bào ung thư đi vào hệ mạch máu nó sẽ được đưa đi khắp mọi nơi trong cơ thể. Tùy vào từng loại ung thư mà chúng ưa thích những điều kiện khác nhau để sống và phát triển. Vậy nên một số loại ung thư ưa thích di căn vào một số cơ quan nhất định, mà phần lớn là gan, phổi, não, xương.

Hàng ngày chúng ta tiếp xúc với nhiều loại chất có thể sinh ung, nhưng rất ít trong số chúng có thể phát triển thành ung thư.

Ung thư phát triển nhanh hay chậm tùy vào bản chất của tế bào ban đầu. Tuy nhiên, phần lớn mọi người không phát hiện ra sớm và khi phát hiện thường đã ở giai đoạn muộn.

Phần lớn ung thư đều có thể chữa khỏi khi phát hiện sớm, điều trị kịp thời và đúng phương pháp.

Do đó, việc phòng tránh ung thư như hạn chế các tác nhân gây ung thư, tầm soát ung thư có vai trò quan trọng.