Theo Đông y, hoa cúc vị ngọt, cay, vào 3 kinh phế, can, thận; có tác dụng dưỡng âm, ích can, tán phong thấp, thanh đầu mục, giáng hoả. Cúc trắng vị ngọt nhiều hơn đắng, tính hơi hàn, thiên về khí phế. Cúc vàng vị cay đắng nhiều hơn ngọt, tính hơi ôn, thiên về can nhiệt.
Lương y Nguyễn Thanh Thúy, Phòng khám Đông y Ích Thọ Đường cho biết, hoa cúc vàng là vị thuốc rẻ tiền, vừa có thể trồng làm cảnh, lại có thể lấy hoa phơi khô hãm nước sôi uống, hoặc đun sôi kỹ uống.
Thường xuyên uống trà hoa cúc có tác dụng chữa các chứng đau đầu chóng mặt, tăng huyết áp, đau mắt đỏ, chảy nước mắt, sốt nóng, đinh nhọt… Lượng hoa cúc dùng để pha trà mỗi lần khoảng 9 – 15g.
Hoặc cũng có thể kết hợp hoa cúc với một số thảo dược dễ kiếm tìm để chữa ho sốt cảm mạo như: Hoa cúc 6g, bạc hà 6g, kinh giới 6g, lá dâu 6g, vỏ rễ cây dâu 8g, quả quất bỏ hạt 1 quả, gừng tươi 3 lát mỏng. Tất cả đem sắc uống 1 thang/ngày.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ hoa cúc vàng
Đan trường thọ: mầm cúc tháng 3 âm lịch, lá tháng 6, hoa tháng 9, gốc rễ tháng 12, lượng bằng nhau. Phơi âm can, tán bột hoàn bằng hạt đậu xanh. Uống bột thì mỗi lần 5g với nước ấm, uống hoàn 10 – 15g, ngày 2 lần lúc đói.
Cúc hoa tiên tửu: dùng hoa cúc tháng 8, 9, nấu lấy nước cốt để thổi cơm nếp làm rượu. Cất rượu vào bình kín dùng dần.
Chữa nhẹ đầu, sáng mắt: Hoa cúc 30g, kim ngân hoa 20g, lá dâu tằm 15g, hãm nước thật sôi, uống nóng, cách nhau 2 - 3 giờ. Hoặc dùng cúc hoa tươi mới hái về, sắc nước cô lại thành cao với mật ong, mỗi lần 15g, hoà nước ấm để uống. Cũng có thể dùng hoa cúc 2kg phơi khô, cho vào ruột gối thay bông gối đầu để nhẹ đầu, sáng mắt.
Chữa tăng huyết áp: Hoa cúc 10g, hoa hoè 6g, thảo quyết minh 10g. Cho vào 500ml sắc kỹ chia uống 3 lần trong ngày. Hoặc bạch cúc 10g, hoa hoè 8g, lạc nhân (đậu phộng) 3g. Sắc uống ngày một thang, uống trong 7 ngày liền.
Chữa mỡ máu cao, béo phì: Hoa cúc, sơn tra phiến, thảo quyết minh, mỗi vị 15g, sắc kỹ với 500ml chia uống 3 lần trong ngày.
Những người bị tỳ vị hư hàn, đau dạ dày, biếng ăn, đi lỏng không nên dùng, nếu buộc phải dùng thì nên dùng ít.