Cách sơ cứu khi gặp người bị sốc nhiệt do nắng nóng

Sốc nhiệt khi đi xe máy về quê giữa trưa nắng

Mới đây, một chàng trai 21 tuổi đã bị sốc nhiệt sau hơn 2 giờ đi xe máy từ Hà Nội về quê Phú Thọ giữa trưa nắng (từ 12 giờ đến 14 giờ), với các triệu chứng đau đầu vật vã, người nóng như than, sau đó ý thức giảm dần, gọi hỏi không biết…

Người bệnh được đưa vào cấp cứu ban đầu tại Trung tâm y tế huyện, sau đó được chuyển vào Khoa Hồi sức tích cực, BV ĐK tỉnh Phú Thọ trong tình trạng hôn mê sâu, Glasgow 5 điểm, thở qua bóp bóng, co giật toàn thân, nhiệt độ cơ thể 40,5 độ C, mạch nhanh, huyết áp tụt.

Tại đây, các bác sĩ đã thực hiện các biện pháp hồi sức và kiểm tra toàn diện để lọai trừ tình trạng bất thường não, mạch não và các nguyên nhân khác.

Qua kết quả kiểm tra xác định người bệnh bị sốc nhiệt mức độ nặng, nguy cơ tử vong cao 30 – 40%. Đây là ca bệnh khó và rất nặng.

Sau khi hội chẩn trong khoa, các bác sĩ đã áp dụng kỹ thuật hạ thân nhiệt chỉ huy để kiểm soát nhiệt độ cơ thể và các biện pháp hồi sức tích cực khác như thở máy, dùng thuốc vận mạch, lọc máu, bù nước, điện giải… để điều chỉnh các rối loạn do tình trạng sốc và tăng thân nhiệt gây ra.

Sau 5 ngày duy trì hạ thân nhiệt chỉ huy, 2 ngày lọc máu và phối hợp các biện pháp điều trị cực, ý thức người bệnh tỉnh dần, các rối loạn dần ổn định. Đến ngày thứ 8, người bệnh rút được máy thở. Sau 22 ngày điều trị, người bệnh được ra viện.

Dấu hiệu nhận biết sớm người bị sốc nhiệt

Theo các bác sĩ, sốc nhiệt là tình trạng tăng thân nhiệt nghiêm trọng (trên 40 độ C) kèm theo rối loạn hoạt động của các cơ quan như thần kinh, hô hấp, tuần hoàn,… dẫn đến rối loạn ý thức hoặc hôn mê.

Hiện tượng này thường gặp trong mùa hè, đặc biệt trong những ngày nắng nóng cao điểm, nhiệt độ tăng cao đột ngột được hấp thụ từ bên ngoài cơ thể tại nơi làm việc hoặc trong môi trường nắng nóng thời gian dài.

Bởi mất kiểm soát nhiệt độ cơ thể nên sốc nhiệt có nguy cơ tử vong cao nếu không được điều trị nhanh chóng, đúng cách.

Một số dấu hiệu giúp nhận biết sớm tình trạng sốc nhiệt bao gồm:

- Rối loạn ý thức: hôn mê, cơn động kinh;

- Rối loạn hô hấp: khó thở, suy hô hấp;

- Rối loạn tim mạch: rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp, thiểu niệu, kèm theo mệt mỏi, đau đầu, đỏ mặt, có thể nôn mửa, ỉa chảy, nhiệt độ cơ thể trên 40 độ C, da nóng và khô.

Cách sơ cứu người bị sốc nhiệt do nắng nóng

Theo các bác sĩ Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, khi gặp người bị sốc nhiệt do nắng nóng, ngay lập tức phải hạ thân nhiệt và hỗ trợ suy chức năng các cơ quan là hai điều cốt lõi trong cấp cứu và điều trị. Người cấp cứu cần đưa bệnh nhân ra khỏi môi trường nóng, chuyển tới nơi bóng râm, mát, cởi bỏ quẩn áo, ngay lập tức hạ thân nhiệt bằng các cách sau:

- Đặt bệnh nhân trong phòng lạnh 20- 22 độ C và quạt

- Xối nước lạnh 25 - 30 độ C vào bệnh nhân hoặc phủ gạc ướt, lạnh 20-25 độ C vào bệnh nhân và quạt, có thể ngâm bệnh nhân vào nước lạnh 20 - 25 độ C, để đầu trên mặt nước, theo dõi sát chức năng sống.

- Đặt các túi chườm đá vào vùng bẹn, nách, cổ.

Việc hạ thân nhiệt bệnh nhân bằng mọi cách cần được thực hiện, tuy nhiên không được gây cản trở việc vận chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất, có thể vận chuyển bằng xe có điều hòa nhiệt độ hoặc mở cửa sổ, vừa vận chuyển vừa hạ nhiệt bệnh nhân.

Các biện pháp phòng tránh sốc nhiệt do nắng nóng

• Uống nhiều nước, nhất là khi tập thể dục
• Mặc quần áo rộng, thoáng mát
• Tránh ra ngoài trời vào thời điểm nóng nhất trong ngày ( từ 11 giờ sáng đến 3 giờ chiều)
• Tắm mát
• Tránh uống nhiều rượu, bia
• Tránh tập thể dục quá sức…
• Các đối tượng có nguy cơ gồm: trẻ em, người già, người có bệnh lý nền như bệnh tim mạch, hô hấp, nội tiết, chuyển hóa, cơ thể suy kiệt… cần được tránh nóng đúng cách. Khi có các bệnh lý nguy cơ thì không được tập luyện trong điều kiện thời tiết quá nóng.
• Mỗi cá nhân đều phải tự rèn luyện để thích nghi với nóng, lập thời gian luyện tập thể lực vào lúc mát trong ngày, giảm bớt vận động thể lực vào lúc thời tiết quá nóng.
• Trường hợp bắt buộc phải lao động sinh hoạt dưới thời tiết nắng nóng, người dân cần uống đủ nước và muối, che kín cơ thể bằng cách mặc quần áo rộng, nhẹ, thoáng và sáng màu, đội mũ rộng vành, sử dụng kem chống nắng.