Cảnh báo tình trạng trẻ ngộ độc hóa chất uống nước tẩy bồn cầu, dầu gội đầu...

Thời gian gần đây, BV Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí có tiếp nhận một số trường hợp trẻ nhập viện do tự độc bản thân. Các trường hợp trẻ nhập viện vì ngộ độc hóa chất thường là do uống các loại hóa chất như nước tẩy rửa bồn cầu, dầu gội đầu…

Đáng lưu ý là những trường hợp này thường ở độ tuổi 14-15 tuổi, độ tuổi tâm sinh lý đang ở giai đoạn chưa ổn định. Mà phần lớn nguyên nhân khiến trẻ có hành động tự độc bản thân đến từ mẫu thuẫn với gia đình, bạn bè, do không tìm được tiếng nói chung, hoặc có thể do áp lực học tập…

Theo các bác sĩ, nước tẩy rửa bồn cầu là một loại axit mạnh. Dù vô tình hay cố ý nếu uống phải có nguy cơ bỏng miệng, bỏng họng và bỏng toàn bộ ống tiêu hóa. Nặng thì có thể dẫn tới tử vong, còn nếu uống phải lượng ít thì sau đó có thể gây ra các biến chứng như gây hẹp thực quản làm người bệnh nuốt khó, ăn kém, suy kiệt...

Do đó, các bác sĩ cũng khuyến cáo các bậc phụ huynh cần thường xuyên chú ý quan tâm chia sẻ với trẻ về học tập, đời sống tinh thần. Khi có mẫu thuẫn các bậc phụ huynh cần nhìn nhận vấn đề để giải thích, chia sẻ cùng trẻ để tìm ra hướng giải quyết phù hợp và triệt để. Không nên bỏ mặc trẻ, tạo thêm áp lực và áp đặt trẻ tránh để trẻ tìm đến những suy nghĩ tiêu cực.

Các loại hóa chất thường sử dụng trong các gia đình hiện nay gồm:

• Các loại xà phòng tắm, dầu gội đầu (Shampoo) 
• Các loại hóa chất giặt tẩy, bột xà phòng, nước Javen, bột thông cống (NaOH, KOH). 
• Các chất làm sạch dùng trong gia đình (Household cleaners) 
• Các chất làm sạch có chứa dung môi hữu cơ (dầu nhựa thông, nhựa thông) 
• Các chất tẩy rửa gia dụng: nước rửa bát, chén, lau gạch tráng men, kính, acid HCL. 
• Các sản phẩm tẩy uế (tiệt khuẩn và khuẩn và khử mùi) formaldehyde, oxy già, thuốc tím, cồn, glutaraldehyde, chlorine, oide. 
• Các chất dạng xăng dầu, dung môi pha sơn, acetone. 
• Hóa chất xua đuổi và diệt côn trùng: băng phiến, các bình xịt ruồi muỗi.

Triệu chứng, dấu hiệu ngộ độc hóa chất

Các biểu hiện tiêu hóa

- Đau họng miệng, đau bụng, buồn nôn và nôn.

- Khám thấy bỏng niêm mạc miệng họng: môi lưỡi đỏ xung huyết, phồng rộp, trượt niêm mạc…

- Bụng: đau khu trú vùng thượng vị, mũi ức hoặc đau lan tỏa khắp bụng. Tình trạng căng chướng bụng có thể là biểu hiện của thủng dạ dày, thực quản, tuy nhiên cần chú ý với trẻ nhỏ khi khóc cũng có thể thấy bụng cứng nhưng không cứng liên tục.

Các biểu hiện hô hấp

Khi hít phải các hóa chất gây viêm đường hô hấp sẽ có các biểu hiện sau:

- Khó thở, thở nhanh nông, tím quanh môi, cánh mũi phập phồng, co kéo hõm ức là các biểu hiện của suy hô hấp. Ngoài ra có thể nghe thấy tiếng thở rít do co thắt thanh quản.

Hệ tuần hoàn

- Có thể có tình trạng sốc do giảm thể tích, do đau hoặc do quá sợ: khi bị sốc sẽ thấy da bệnh nhân tái lạnh, nhợt nhạt, ẩm, có khi nổi các vân tím. Mạch quanh nhanh nhỏ khó bắt. Bệnh nhân bị rối loạn ý thức: lơ mơ, li bì hoặc hôn mê.

Thần kinh

- Bệnh nhân có thể bị rối loạn ý thức, sảng, suy sụp, hôn mê. Với trẻ nhỏ có thể hốt hoảng la khóc, nhưng cũng có thể li bì hôn mê.

Các bộ phận khác

- Có thể bị bỏng da nơi tiếp xúc xảy ra khi miễn các acid mạnh.

Xử trí ngộ độc hóa chất thế nào cho đúng?

Khi thấy trẻ có biểu hiện bị ngộ độc hóa chất, cha mẹ cần chú ý tìm hiểu các thông tin dưới đây:

- Tên sản phẩm: thường được ghi rõ ràng trên các vỏ bao bì, túi đựng hoặc chai lọ. Cần đọc chính xác, đánh vần từng chữ cái, chú ý tên và địa chỉ nhà sản xuất, thời hạn trên nhãn mác và các thông tin chi tiết liên quan đến thành phần và độc tính của sản phẩm.

- Số lượng uống, thời gian tiếp xúc (để đảm bảo chắc chắn nên hỏi lại bệnh nhân nhiều lần)

- Có uống kèm loại hóa chất gì khác không?

- Đã có những triệu chứng, dấu hiệu, biểu hiện gì của ngộ độc?

- Các thông tin này nếu được cung cấp đầy đủ cho bác sĩ sẽ giúp chẩn đoán nhanh chóng và xử trí đúng hướng ngay từ đầu sẽ khắc phục được bệnh tật.

Cha mẹ cần xử lý ban đầu sớm để tránh tổn thương sâu bằng cách:

- Trẻ uống/uống nhầm hóa chất thường có một số biểu hiện như: ho sặc sụa, cơ thể tím tái, hơi thở có mùi hóa chất… Trường hợp trẻ bị ngộ độc dầu hỏa, cha mẹ không được gây nôn cho trẻ. Lý do là vì nếu cha mẹ gây nôn, khi hóa chất được đưa ra ngoài cũng là lúc hơi hóa chất có cơ hội tràn vào khí quản lần nữa làm tăng mức độ ngộ độc, gây bỏng thực quản. Trẻ dễ bị viêm phổi là do hơi của các hóa chất này xâm nhập đường hô hấp.

- Cha mẹ nên cho trẻ súc miệng bằng nước muối loãng, nếu trẻ nhỏ thì lau rửa miệng. Lau rửa nhiều làm nồng độ axit thấp đi tại chỗ, tránh tổn thương lan rộng.

- Sau sơ cứu, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để tiếp tục được cấp cứu, giải độc. Tuyệt đối không tự điều trị bằng các phương pháp dân gian hay truyền miệng để tránh biến chứng có thể xảy ra.

Cách phòng tránh ngộ độc các hóa chất dùng trong gia đình

• Các hóa chất sử dụng trong gia đình cần được để tại những nơi kín đáo, tránh xa tầm với của trẻ em. Những chất có độc tính cao (các dung môi pha sơn, các hóa chất diệt côn trùng như thuốc xịt muỗi…) cần để những hộp riêng, có khóa, không để trẻ em lấy được.
• Bản thân người lớn cần tìm hiểu về tác dụng, cách sử dụng, độc tính và các biện pháp phòng tránh ngộ độc các hóa chất gia dụng.
• Dặn dò, hướng dẫn cho trẻ em biết tác dụng, cách sử dụng các loại xà phòng, dầu gội đầu. Giáo dục cho trẻ ý thức phòng tránh ngộ độc.
• Không đựng các hóa chất vào các vỏ chai vốn đựng nước uống, nước ngọt.
• Không mang về nhà các hóa chất mạnh vốn để sử dụng trong công nghiệp, hay trong sản xuất dịch vụ (ví dụ các dung dịch phục vụ cho uốn sấy tóc, acid cho vào ắc quy…)
• Không để bất cứ loại hóa chất nào trong khu vực trẻ em thường vui chơi qua lại.
• Các trẻ nhỏ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo không nên để trẻ tự chơi một mình. Cần có người lớn hoặc các anh chị lớn hướng dẫn và theo dõi chăm sóc trong quá trình vui chơi.