Các bệnh viện tuyến đầu phối hợp hồi sinh những trái tim trẻ thơ ‘lỗi nhịp’

Nỗ lực của các thiên thần áo trắng cứu sống nhiều trẻ sơ sinh mắc tim bẩm sinh

Cách đây không lâu, một ca mổ tim đặc biệt đã được thực hiện tại BV Phụ Sản Hà Nội. Đó là lần đầu tiên BV Phụ Sản Hà Nội thiết lập khẩn cấp một phòng phẫu thuật ngay bên cạnh khu mổ đẻ, để thực hiện một ca đại phẫu với sự hỗ trợ của các bác sĩ ngoại tim mạch (BV Nhi trung ương) nhằm điều trị chứng block nhĩ thất gây loạn nhịp tim cho bé sơ sinh ngay sau khi lọt lòng.

Mẹ của bệnh nhi có tiền sử bị lupus ban đỏ 6 năm nay. Thời điểm mang thai, thai phụ khám thai tại phòng khám tư, đến tuần thai 22, phát hiện em bé có tình trạng rối loạn nhịp tim thai. Thông thường, tim thai dao động từ 120 - 160 lần/phút nhưng thai nhi lại có nhịp tim rất chậm, dao dộng 50 - 60 lần/phút.

Thai phụ tới khám tại BV Phụ sản Hà Nội và được bác sĩ nhận định, thai nhi có tiên lượng nặng, chậm phát triển trong tử cung, tim to, tràn dịch màng ngoài tim số lượng nhiều, có tình trạng block nhĩ thất cấp III.

Tình trạng bệnh của thai phụ rất nặng nên được bác sĩ chỉ định nhập viện để theo dõi sát sao sức khỏe của 2 mẹ con.

Thông qua hội chẩn liên viện (BV Phụ sản Hà Nội và BV Nhi Trung ương), các bác sĩ nhận định, sức khoẻ của em bé trong bụng với tình trạng block nhĩ thất độ III rất nặng, việc đặt máy tạo nhịp ở thời điểm ngay sau sinh là vô cùng cần thiết, có thể đưa nhịp thất của bé trở về bình thường.

Tuy nhiên, nếu chuyển viện ngay sau sinh, trẻ sẽ đối mặt với nguy cơ trụy tuần hoàn, trụy tim mạch do nhịp tim thấp, măc dù khoảng cách giữa BV Phụ sản Hà Nội và BV Nhi Trung ương rất ngắn.

Sau khi hội chẩn và thống nhất ý kiến, các bác sĩ của 2 bệnh viện đã phối hợp thực hiện ca mổ đặt máy tạo nhịp tim ngay tại phòng sinh cho em bé. Sau khi được đặt máy tạo nhịp tim thành công, nhịp thất lên 120 lần/phút, em bé được chuyển sang BV Nhi Trung ương để tiếp tục theo dõi và điều trị.

Mới đây, các bác sĩ BV Phụ sản Trung ương và BV Nhi Trung ương cũng đã phối hợp phẫu thuật can thiệp tim mạch cứu sống một bé trai sơ sinh bị tim bẩm sinh ngay trong phòng đẻ, tránh nguy cơ trẻ suy hô hấp, tử vong ngay sau sinh.

Bé trai này là con của một sản phụ 23 tuổi, quê ở Hải Dương, sinh sống tại Hàn Quốc. Khi mang thai ở tuần 27 thì thai phụ phát hiện thai bị dị tật tim bẩm sinh nguy hiểm. Tại Hàn Quốc, bác sĩ đánh giá ca can thiệp sau sinh sẽ rất phức tạp và tốn kém.

Chính vì vậy mà thai phụ quyết định về Việt Nam để theo dõi thai kỳ. Khi thai phụ đi thai ở BV Phụ sản Trung ương, các bác sĩ đã thực hiện hội chẩn liên viện và chẩn đoán thai nhi có dị tật tim đảo gốc động mạch, không có thông liên thất.

Các bác sĩ thống nhất tiếp tục theo dõi thai tại viện, lên kế hoạch can thiệp tim mạch ngay trong phòng đẻ để tránh nguy hại đến tính mạng của trẻ.

Sáng 7/12/2023, bé trai 3,7kg được mổ lấy thai an toàn. Ngay lúc đó, ekip bác sĩ Trung tâm tim mạch, BV Nhi Trung ương ở trong phòng mổ cùng với các bác sĩ BV Phụ sản Trung ương với đầy đủ trang thiết bị cấp cứu, đánh giá bệnh nhi ngay lập tức sau 5 phút chào đời. Các bác sĩ nhận định, với bệnh lý tim bẩm sinh phức tạp, nồng độ oxy máu chỉ 35%, em bé có thể tử vong ngay khi chưa kịp ra khỏi phòng mổ, không có cơ hội chuyển sang viện khác.

Ngay sau đó, ca can thiệp phá vách liên nhĩ đã được thực hiện ngay tại phòng mổ đẻ. Ca phẫu thuật thành công, máu giàu oxy và ít oxy ở hai bên buồng tim pha trộn lẫn nhau đi nuôi cơ thể giúp cho nồng độ oxy trong máu của bé sơ sinh tăng từ 40% lên 80%. Tiếp đó, bé trai được chuyển sang BV Nhi Trung ương để tiếp tục theo dõi và hồi sức. Sau 1 - 2 tuần bé trai sẽ được đánh giá lại tình trạng sức khỏe để thực hiện ca phẫu thuật sửa lại 2 gốc động mạch bị đảo ngược, giúp cấu trúc và sinh lý của tim trở về bình thường.

Tăng cơ hội sống cho trẻ mắc tim bẩm sinh

Các ca bệnh rối loạn nhịp tim nặng như những trường hợp nói trên không hiếm gặp. Theo chia sẻ của GS.TS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc BV Phụ Sản Hà Nội, tỷ lệ trẻ mắc tim bẩm sinh thông thường khoảng 1%/tổng số trẻ mới sinh. Tại BV Phụ Sản Hà Nội mỗi năm có khoảng 300 - 400 trẻ chào đời mắc bệnh lý này.

GS.TS Nguyễn Duy Ánh cho biết thêm, hiện nay, nhờ sự phát triển của y khoa và quá trình theo dõi chăm sóc thai kỳ đầy đủ đã giúp phát hiện các trường hợp thai kỳ bất thường và có giải pháp theo dõi, can thiệp kịp thời, phù hợp nhằm tăng cơ hội sống tốt, sống khỏe mạnh cho trẻ ngay sau sinh.

Tại BV Phụ Sản Hà Nội, nhiều năm qua, Trung tâm sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, đã phát hiện, hỗ trợ can thiệp cứu nhiều ca bệnh nặng ở trẻ sơ sinh sau khi phát hiện bé bệnh lý từ bào thai. Bên cạnh đó, các bác sĩ phẫu thuật tim trẻ em cũng đã có những bước tiến dài trong can thiệp, điều trị bệnh lý tim bẩm sinh.

Nhưng cơ hội cứu sống nhiều trẻ trong số này rất ít ỏi, bởi diễn biến của bệnh quá nhanh, trẻ có thể tử vong trên đường di chuyển sang BV Nhi Trung ương. Một số trẻ có cơ hội được ra nước ngoài điều trị thì cơ hội sống khoẻ mạnh cũng không cao bởi đã qua giai đoạn can thiệp vàng.

Đối với các trường hợp trẻ bị tim bẩm sinh nặng, cần can thiệp ngay sau sinh để tăng cơ hội sống cho em bé. Nếu đợi chuyển viện, có thể bỏ lỡ thời điểm vàng can thiệp tốt nhất cho trẻ.

Chính vì vậy, quyết định lập phòng mổ ngay tại khu sinh để can thiệp tim mạch ngay cho trẻ của các bệnh viện đã cứu sống những em bé mắc bệnh lý tim phức tạp. Đây là tiền đề để triển khai thành quy trình thường quy tại các bệnh viện chuyên về sản, giúp tăng cơ hội cứu sống cho những em bé mắc các dị tật tim bẩm sinh trong tương lai.