Ba thập kỷ vì bình đẳng giới: Việt Nam khẳng định vị thế tiên phong trong khu vực

Từ cam kết chính trị đến hành động cụ thể

Ngày 31/10, Bộ Nội vụ phối hợp với Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ (UN Women) công bố Báo cáo quốc gia 30 năm thực hiện Tuyên bố và Cương lĩnh Hành động Bắc Kinh tại Việt Nam, dấu mốc quan trọng nhìn lại hành trình ba thập kỷ nỗ lực vì bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ.

Từ Hội nghị Thế giới về Phụ nữ năm 1995 đến nay, Việt Nam luôn coi bình đẳng giới vừa là mục tiêu, vừa là động lực của phát triển bền vững. Hệ thống pháp luật và chính sách liên tục được hoàn thiện với nhiều bước tiến rõ nét: Bộ luật Lao động 2019, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022, Luật Bảo hiểm xã hội 2024, cùng Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030 đặt ra các chỉ tiêu cụ thể nhằm thu hẹp khoảng cách giới trong mọi lĩnh vực.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà khẳng định:“Phát triển kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội, đặt phụ nữ và trẻ em ở vị trí trung tâm của các chính sách phát triển”.

Tinh thần ấy không chỉ thể hiện trong các văn bản pháp lý, mà còn qua hàng loạt chương trình hành động: phòng ngừa và ứng phó với bạo lực giới, nâng cao năng lực lãnh đạo của phụ nữ, truyền thông về vai trò giới, hay các sáng kiến tăng cường phụ nữ tham chính.

Theo Báo cáo quốc gia, Việt Nam hiện xếp thứ 72/146 quốc gia về chỉ số bình đẳng giới toàn cầu năm 2024; phụ nữ chiếm 46,8% lực lượng lao động, tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội đạt 30,26%, thuộc nhóm cao nhất châu Á – Thái Bình Dương.

Động lực đổi mới và phát triển bền vững

Đánh giá về hành trình ba thập kỷ ấy, bà Caroline Nyamayemombe – Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam đã chứng minh vai trò của phụ nữ trong xã hội không còn giới hạn trong khuôn khổ gia đình, mà trở thành động lực thúc đẩy đổi mới, tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững.

“Khả năng tiếp cận giáo dục, chăm sóc sức khỏe và việc làm của phụ nữ ngày càng được mở rộng. Họ có mặt trong nhiều lĩnh vực mới như công nghệ, khởi nghiệp, quản trị… Điều đó cho thấy vị thế của phụ nữ Việt Nam đã thay đổi mạnh mẽ,” bà Caroline nhấn mạnh.

Tuy nhiên, những thách thức dai dẳng vẫn còn, từ định kiến giới, phân công lao động không lương, cho tới bạo lực giới trong không gian số. Chính vì vậy, UN Women cam kết tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam để biến các cam kết chính trị thành kết quả thực chất, lan tỏa đến mọi cộng đồng, mọi gia đình.

Việt Nam cũng được UN Women đánh giá là một trong những hình mẫu truyền cảm hứng cho khu vực. Cách Việt Nam lồng ghép giới trong luật pháp, chính sách, ngân sách đã được chứng minh là hiệu quả, giúp bình đẳng giới không còn là một “chương trình riêng lẻ”, mà trở thành trách nhiệm chung của toàn bộ hệ thống chính trị.

Lồng ghép giới trong chuyển đổi số và tương lai bao trùm

Bình đẳng giới ngày nay không chỉ là câu chuyện về cơ hội việc làm hay đại diện chính trị, mà còn là khả năng thích ứng với thời đại số. Theo bà Caroline Nyamayemombe, bao trùm kỹ thuật số là một trong những ưu tiên toàn cầu của UN Women, và Việt Nam đang đi đầu trong việc đưa phụ nữ vào trung tâm của chuyển đổi số, giáo dục STEM và kinh tế xanh.

Các chương trình hợp tác giữa UN Women và các cơ quan Việt Nam tập trung vào ba hướng chính:

Tư vấn chính sách để quan điểm giới được phản ánh trong chiến lược chuyển đổi số, giáo dục STEM và phát triển nguồn nhân lực.

Nâng cao năng lực kỹ thuật số cho phụ nữ, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, giúp họ tự tin tiếp cận công nghệ một cách an toàn và hiệu quả.

Phòng chống bạo lực giới trực tuyến, xây dựng không gian mạng an toàn và tôn trọng.

“Đảm bảo phụ nữ được tiếp cận bình đẳng với các cơ hội và nguồn lực kỹ thuật số không chỉ thu hẹp khoảng cách công nghệ, mà còn mở ra sự đổi mới và năng suất mới cho toàn xã hội,” bà Caroline nhấn mạnh.

Trong giai đoạn tới, UN Women sẽ tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong các ưu tiên như: Hỗ trợ cải cách pháp lý, bao gồm sửa đổi Luật Bình đẳng giới để phản ánh thách thức mới như biến đổi khí hậu, kinh tế chăm sóc, chuyển đổi số; Tăng cường lập ngân sách có trách nhiệm giới; Đầu tư vào kinh tế chăm sóc nhằm phân phối lại công việc không lương và tạo việc làm bền vững; Chấm dứt mọi hình thức bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái, cả trên không gian thực và trực tuyến.