Viêm là một đáp ứng bảo vệ cơ thể của hệ miễn dịch trước sự tấn công của một tác nhân bên ngoài hoặc của tác nhân bên trong. Quá trình viêm thường kèm theo các triệu chứng sưng, nóng, đỏ và đau, do các mạch máu giãn nở, đưa nhiều máu đến nơi tổn thương.
Tại những nơi viêm sưng, bạch cầu thường tiết ra các chất như prostaglandin, cytokine nhằm tiêu diệt hoặc trung hòa các tác nhân gây tổn thương. Khi viêm không lành sẽ có thể trở thành viêm mạn tính, và nguy cơ cao dẫn tới ung thư.
Có 2 nguyên nhân chính gây viêm là nguyên nhân ngoại sinh và nguyên nhân nội sinh.
Nguyên nhân ngoại sinh gồm vi sinh vật, các yếu tố hóa học (do hóa chất, do thuốc), yếu tố cơ học (chấn thương, áp lực, ma sát..) và yếu tố vật lý (tia phóng xạ, bức xạ, nhiệt…).
Nguyên nhân nội sinh gồm hoại tử kín gây viêm, phản ứng tự miễn (như bệnh thấp khớp), viêm xung quanh tổ chức ung thư hoặc là sản phẩm chuyển hóa (bệnh Gout).
Frank Hu - Giáo sư ngành dinh dưỡng và dịch tễ học, Khoa Dinh dưỡng, trường Sức khỏe cộng đồng Harvard - cho biết : « Rất nhiều nghiên cứu thực nghiệm đã chỉ ra rằng, các thành phần trong thực phẩm hoặc nước uống có thể giúp giảm viêm hiệu quả ». Do vậy, ngoài việc sử dụng thuốc, sử dụng kết hợp một số loại thực phẩm với nhau có thể giúp giảm bớt tình trạng viêm sưng một cách nhanh chóng.
5 cặp thực phẩm chống viêm sưng hoàn hảo
Dưới đây là danh sách 5 cặp thực phẩm chống viêm sưng, theo gợi ý từ cuốn sách Eat for extraordinary Health and Healing (Ăn để khỏe và lành bệnh). Bạn có thể tham khảo để kết hợp trong khẩu phần ăn của mình nhé!
1. Rau lá xanh và dầu ô liu
Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc kết hợp rau xanh với một nguồn chất béo lành mạnh có thể giúp nâng cao sự hấp thụ chất chống oxy hóa như letein và beta-carotene. Chất lutein – chất chống oxy hóa thường tìm thấy trong các loại rau xanh – có thể làm giảm viêm sưng ở mắt, giúp ngăn chặn các rối loạn do suy thoái thần kinh gây ra. Chất beta - carotene được chứng minh là có thể hạn chế viêm sưng nói chung ở người lớn tuổi. Vì thế hãy nhớ cho thêm dầu ô liu vào món salad của bạn nhé !
2. Rau chân vịt và việt quất
Sinh tố rau chân vịt và việt quất là một lựa chọn tuyệt vời sau khi tập thể dục. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng những vận động viên ăn việt quất hàng ngày trong 6 tuần sẽ giảm được hiện tượng viêm sưng sau tập thể dục. Ngoài ra, một nghiên cứu khác cho biết rau chân vịt giúp cải thiện hơi thở và sự tuần hoàn của oxy trong khi tập. Chất nitrat có trong rau chân vịt giúp các cơ hoạt động hiệu quả khi tập luyện, việt quất giúp giảm hiện tượng căng cơ sau tập. Với những lợi ích đó, còn chần chừ gì mà bạn không bổ sung món này vào thực đơn sau tập thể dục của mình nhỉ ?
3. Khoai lang và ớt cayene
Đừng nghĩ rằng món khoai lang chiên cay này có thể khiến tình trạng bệnh của bạn thêm nặng. Ngược lại, việc bổ sung ớt bột vào những thực phẩm có màu vàng giàu beta-caroten như khoai lang có thể giúp tăng cường sự hấp thụ của vitamin A – loại vitamin có tác dụng tốt trong việc giảm viêm da do mụn, do loạn sản phế quản – phổi.
4. Dâu đất và nho
Dâu đất và nho đều là những loại thực phẩm rất giàu chất chống oxy hóa. Dâu đất có axit ellagic, giúp tăng cường khả năng hoạt động của quercetin trong nho. Khi kết hợp, chúng sẽ tạo thành một tổ hợp kháng sưng vô cùng tốt. Không những thế, các nghiên cứu còn chỉ ra rằng, hỗn hợp dâu đất và nho có thể làm giảm nguy cơ bị các bệnh tim mạch, ung thư phổi và bệnh loãng xương.
5. Hạt hạnh nhân và kefir
Kefir là một loại sữa uống lên men có nguồn gốc từ dãy núi bắc Kavkaz(Nga). Kefir thường được làm từ sữa bò, nhưng nó cũng có thể được làm bằng sữa dê, cừu, sữa trâu, hoặc thậm chí là nước. Kefir có chứa nhiều vi khuẩn có lợi giống vi khuẩn probiotic trong sữa chua nên rất tốt cho tiêu hóa.Kết hợp hạt hạnh nhân với kefir rất tốt cho tiêu hóa. Chất xơ trong vỏ hạnh nhân chính là nguồn thức ăn cho probiotic tìm thấy trong kefir và tạo ra các loại vi khuẩn đường ruột hữu ích, chống lại hiện tượng viêm sưng đường ruột mãn tính và các bệnh như Crohn, viêm loét đại tràng…
Bên cạnh những thực phẩm chống viêm sưng kể tên, cần tránh ăn những thực phẩm khiến hiện tượng viêm sưng trở nên tồi tệ như bánh mì trắng, thực phẩm chiên, soda và những loại nước uống có đường, thịt đỏ…