Y tế cơ sở là nền móng, cần thêm chính sách để phát huy thế mạnh và tiềm năng

Y tế cơ sở là nền tảng, nền móng của hệ thống y tế

Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Thị Nhị Hà cho biết: Nghị quyết số 20 của Hội nghị Trung ương 6, khóa XII đã nêu “Y tế dự phòng là then chốt, y tế cơ sở là nền tảng". Mạng lưới y tế cơ sở ngày càng có vai trò quan trọng trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, thực hiện các nội dung của chăm sóc sức khỏe ban đầu, các chương trình mục tiêu về y tế, nhất là việc khám, chữa bệnh cho người dân sinh sống tại các khu vực điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, vùng sâu, vùng xa.

Một nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, khoảng 30% trường hợp nhập viện nội trú có thể dự phòng được thông qua việc tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu. Có 10 nhóm bệnh nhập viện cao nhất như Tim mạch, huyết áp, đái tháo đường… nếu được kiểm soát tốt ngay tại y tế cơ sở thì sẽ giảm được khoảng 80% các ca nhập viện.

Mạng lưới y tế cơ sở của Hà Nội hiện có 30 trung tâm y tế quận, huyện, thị xã; 54 phòng khám đa khoa; 4 nhà hộ sinh; 579 trạm y tế xã, phường, thị trấn.

Y tế Hà Nội đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp với chỉ đạo các đơn vị y tế, trung tâm y tế quận, huyện, thị xã triển khai thực hiện tốt các hoạt động chuyên môn, mạnh việc xây dựng xã đạt Bộ Tiêu chí quốc gia về y tế gắn với việc hoàn thành tiêu chí y tế trong chương trình xây dựng nông thôn mới.

Sở Y tế Hà Nội đã đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ y tế cơ sở, hỗ trợ chuyển giao chuyên môn kỹ thuật cho tuyến dưới, đầu tư xây mới, cải tạo nâng cấp, bổ sung các trang thiết bị máy móc, hóa chất cho công tác y tế dự phòng các trung tâm y tế, phòng khám đa khoa, trạm y tế xã, phường, thị trấn hàng trăm tỷ đồng.

Hiện nay, Hà Nội đã và đang triển khai 198 dự án thuộc cấp huyện đầu tư trong giai đoạn 2022-2025, với tổng kinh phí 1.135,9 tỷ đồng … góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân; thực hiện tốt chính sách bảo hiểm y tế, nhất là với các đối tượng chính sách gồm: người nghèo và cận nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi, người có công.

Hà Nội đã có 100% xã, phường, thị trấn đạt Tiêu chí quốc gia về y tế xã theo Quyết định 4667/QĐ-BYT.

Hàng năm, số lượt người đến khám, chữa bệnh ở phòng khám đa khoa, trạm y tế xã, thị trấn tăng lên, đạt trên 2 triệu lượt bệnh nhân/năm; có hơn 88% trạm y tế triển khai khám chữa bệnh bảo hiểm y tế và 100% tại các phòng khám đa khoa.

Triển khai công tác khám chữa bệnh tại các trạm y tế theo nguyên lý y học gia đình, đảm bảo an toàn trong điều trị cung ứng thuốc, giảm tải số bệnh nhân phải chuyển lên tuyến trên. Ngành y tế đã triển khai chương trình khám, lập hồ sơ quản lý sức khỏe toàn dân, sổ sức khỏe điện tử theo Đề án 06.

Cần thêm chính sách để y tế cơ sở phát huy thế mạnh và tiềm năng

Y tế cơ sở là nền tảng của hệ thống y tế nhưng hiện nay nhiều chính sách chưa thật sự tạo điều kiện cho y tế cơ sở phát huy tiềm năng và thế mạnh.

Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Thị Nhị Hà cho biết, trên thực tế, người dân đến với y tế cơ sở để được chăm sóc sức khoẻ ban đầu, được tư vấn về sức khoẻ thường chiếm tỷ lệ thấp và càng ngày càng sụt giảm. Có nhiều nguyên nhân, như “chất lượng dịch vụ”, “lòng tin của người dân” hay cơ chế chính sách và mức đầu tư.

Cũng theo TS Hà, thời gian qua, y tế cơ sở vẫn tồn tại nhiều bất cập chưa được giải quyết, trong đó khó khăn lớn nhất về mô hình tổ chức, cơ chế chính sách đặc biệt là cơ chế tài chính và nguồn nhân lực đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng công tác phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh. Nhiều chính sách chưa thật sự tạo điều kiện cho y tế cơ sở phát huy tiềm năng và thế mạnh, điều đó dẫn tới người dân sẽ lại tiếp tục vượt tuyến, chịu chi phí cao cho chăm sóc sức khỏe, các bệnh viện tuyến trên tiếp tục quá tải và sự hài lòng khó được cải thiện.

“Những quy định như phạm vi hoạt động chuyên môn của người hành nghề, danh mục kỹ thuật tại trạm y tế xã hay chính sách thông tuyến bảo hiểm y tế và một số quy định khác đã làm giảm lượng người bệnh đến khám, chữa bệnh tại tuyến y tế xã, bệnh viện tuyến huyện. Thêm vào đó, tuyến y tế cơ sở hạn chế phát triển chuyên môn, thiếu thuốc tốt, trang thiết bị cần thiết, các thầy thuốc giỏi, trình độ cao đã dịch chuyển về làm việc ở các bệnh viện tuyến trên và khu vực tư nhân. Người dân chưa được khám, phát hiện, quản lý, theo dõi các bệnh mạn tính như huyết áp, tiểu đường… một cách bài bản, thường xuyên, liên tục”, Tiến sĩ Trần Thị Nhị Hà phân tích.

Do đó, TS Hà mong muốn thời gian tới sẽ có các chính sách để tạo điều kiện cho y tế cơ sở phát huy được thế mạnh và tiềm năng, trở thành lựa chọn của nhân dân trong khám chữa bệnh sức khỏe ban đầu.

Để tiếp tục xây dựng và phát triển hệ thống y tế cơ sở, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chương trình số 08 về việc phát triển hệ thống an sinh xã hội, nâng cao phúc lợi xã hội, chất lượng cuộc sống của nhân dân Thủ đô giai đoạn 2021 – 2025, trong đó có rất nhiều nội dung được quan tâm về phát triển y tế cơ sở. UBND Thành phố cũng đã ban hành Kế hoạch số 196 triển khai thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã giai đoạn đến năm 2030 trên địa bàn Hà Nội nhằm củng cố, hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân. Hà Nội cũng là địa phương được Bộ Y tế, Bộ Công an chọn là địa bàn thực hiện việc thí điểm việc xây dựng hồ sơ điện tử quản lý sức khỏe cá nhân gắn với đề án 06 của Chính phủ.

UBND TP Hà Nội yêu cầu 100% các xã, phường, thị trấn triển khai thực hiện Tiêu chí quốc gia về y tế xã; hàng năm các xã, phường, thị trấn đảm bảo duy trì Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã. UBND TP Hà Nội giao Sở Y tế là cơ quan thường trực; chỉ đạo các đơn vị y tế trong ngành tăng cường công tác chỉ đạo tuyến, tập huấn nâng cao kiến thức chuyên môn cho cán bộ tuyến y tế cơ sở, triển khai hỗ trợ chuyên môn, khám chữa bệnh từ xa; triển khai các hoạt động y tế, dân số, chú trọng công tác phòng chống dịch, an toàn thực phẩm, chăm sóc sức khỏe ban đầu, nâng cao chất lượng dân số...