Viễn cảnh kháng thuốc kháng sinh, chỉ cần bị ho hay một vết cắn cũng có thể tử vong

Theo WHO dự tính đến năm 2050, cứ ba giây sẽ có một người tử vong do các siêu vi khuẩn kháng thuốc, tương đương với khoảng 10 triệu người mỗi năm. Khi đó, các bệnh thông thường như ho hay chỉ một vết cắt cũng có thể gây tử vong.

Trong khi đó, hiện nay Việt Nam được Tổ chức Y tế Thế giới xếp vào nhóm các nước có tỷ lệ kháng kháng sinh cao nhất thế giới. Từ năm 2009 đến nay, số lượng thuốc kháng sinh ở Việt Nam bán ra ngoài cộng đồng đã tăng gấp hai lần.

Nguyên nhân chính là do lạm dụng kháng sinh, có tới 88% kháng sinh tại thành thị được bán ra mà không cần kê đơn, ở nông thôn tỷ lệ lên đến 91%.

Theo GS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) trong khi nhiều quốc gia phát triển đang còn sử dụng kháng sinh thế hệ 1 có hiệu quả thì Việt Nam đã phải sử dụng tới kháng sinh thế hệ 3 và 4.

Đáng lo ngại hơn, ở nước ta đã xuất hiện một vài loại siêu vi khuẩn kháng lại tất cả các loại kháng sinh. Phổ biến nhất là nhóm vi khuẩn gram âm đường ruột.

Vì thế, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã ra quyết định thành lập nhóm kỹ thuật về giám sát kháng thuốc giai đoạn từ năm 2017-2020. Nhóm sẽ có nhiệm vụ tham gia phối hợp, đánh giá, báo cáo giám sát về kháng thuốc và đưa ra các giải pháp ngăn chặn sự gia tăng kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh thường gặp.

Mới đây nhất, chiều 5/2, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương khánh thành Phòng xét nghiệm tham chiếu tiêu chuẩn quốc tế về kháng kháng sinh. Đây là một bước phát triển mới của Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương trong việc tiên phong mang lại chất lượng xét nghiệm tốt nhất, phục vụ hoạt động khám, chữa bệnh các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới tại Việt Nam.

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Kính, Giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương, hệ thống phòng khám bao gồm các phòng xét nghiệm về hoá sinh, miễn dịch, huyết học truyền máu, vi sinh, ký sinh trùng, nấm, HIV, lao... có kinh phí xây dựng là hai triệu bảng Anh do quỹ Fleming tài trợ.

Phòng xét nghiệm tham chiếu kháng kháng sinh được đặt tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cơ sở Kim Chung (huyện Đông Anh, Hà Nội) với quy mô rộng khoảng 3.500m2.

Phòng xét nghiệm sẽ có chức năng và nhiệm vụ như: khẳng định kết quả nuôi cấy, phân lập, định danh và làm kháng sinh đồ; Điều phối hoạt động ngoại kiểm về định danh và kháng sinh đồ của vi khuẩn trong hệ thống các phòng xét nghiệm; Đào tạo, chuẩn hóa kỹ thuật, chuyển giao công nghệ về nuôi cấy, phân lập, định danh và làm kháng sinh đồ theo hướng dẫn quốc gia và quốc tế.

Phòng xét nghiệm cũng sẽ phát triển các phương pháp chẩn đoán căn nguyên gây bệnh và tính chất kháng bằng kỹ thuật sinh học phân tử và kỹ thuật giải trình tự gen thế hệ mới trong một số trường hợp đặc biệt; thu thập, phân tích và báo cáo số liệu về kháng kháng sinh, các trường hợp kháng mới và đề kháng đặc biệt để kịp thời ứng phó với tình trạng kháng kháng sinh đang là mối đe dọa trong và ngoài nước.

Giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cho biết, thông qua hoạt động của phòng xét nghiệm tham chiếu, bệnh viện sẽ báo cáo định kỳ cho Bộ Y tế và các cơ quan liên quan để có chiến lược phòng chống kháng thuốc ở tầm quốc gia và khu vực cũng như trên thế giới.

Đồng thời cũng tham gia thực hiện chương trình giám sát kháng kháng sinh theo chương trình giám sát kháng kháng sinh toàn cầu (GLASS) của Tổ chức Y tế thế giới.

Sự ra đời của phòng xét nghiệm tham chiếu này còn đặc biệt ý nghĩa khi mà Việt Nam đang đứng trước thách thức rất lớn về vấn đề kháng thuốc kháng sinh và sử dụng kháng sinh chưa hợp lý.