Từ robot đến DeepSeek, Trung Quốc đang tăng tốc trong cuộc đua công nghệ

102 robot hình người từ 10 công ty khác nhau tụ họp tại một cơ sở rộng 4.000 m2 ở ngoại ô thành phố Thượng Hải vào tháng trước, để tham gia khóa đào tạo các nhiệm vụ thiết yếu như đi bộ, dọn giường, rửa bát, vặn bu lông và thậm chí là hàn xỉ.

Điều này cho thấy Trung Quốc đang tăng tốc trên con đường hướng tới tương lai, nơi con người và robot hình người có thể sống chung một cách hòa hợp.

Nỗ lực mạnh mẽ của chính phủ Trung Quốc trong lĩnh vực robot hình người báo hiệu một động thái chiến lược nhằm thống trị các công nghệ mới nổi và vượt qua Mỹ trong cuộc đua đổi mới sáng tạo, trong bối cảnh cuộc chiến công nghệ toàn cầu đang diễn ra vô cùng căng thẳng.

Bên cạnh đó, với việc dân số Trung Quốc đang suy giảm, những tiến bộ về robot cũng có thể giúp nền kinh tế của nước này vượt qua những thách thức về nhân khẩu học và lao động trong tương lai.

Robot hình người là sự giao thoa giữa trí tuệ nhân tạo (AI), sản xuất tiên tiến và trí tuệ nhân tạo hiện thân (Embodied AI) – những lĩnh vực then chốt đối với tham vọng dẫn đầu công nghệ toàn cầu của Trung Quốc.

Ngành này được xác định là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, được coi là nền tảng cho sức mạnh kinh tế của quốc gia trong thế kỷ 21.

Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc (MIIT) trong một báo cáo năm ngoái, vạch ra các mục tiêu đầy tham vọng: Trong năm 2025, Trung Quốc phải thiết lập được một hệ thống đổi mới mạnh mẽ cho robot hình người, đạt được sản xuất hàng loạt và tích hợp những cỗ máy này vào sản xuất và dịch vụ công.

“Robot hình người có tiềm năng to lớn, với thị trường toàn cầu dự kiến đạt hàng nghìn tỷ USD trong dài hạn”, MIIT cho biết. “Khi công nghệ tiến bộ và ứng dụng mở rộng nhanh chóng, robot hình người sẽ trở thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế”.

Sự công nhận và hậu thuẫn của chính quyền trung ương đối với robot hình người đang thúc đẩy các chính quyền địa phương trên khắp Trung Quốc đẩy nhanh nỗ lực của họ, và các thành phố lớn đang chạy đua ban hành các chính sách với tham vọng trở thành trung tâm robot hình người.

Trung tâm Phát triển Công nghiệp Thông tin Trung Quốc dự kiến ​​ngành công nghiệp robot hình người của nước này sẽ mở rộng nhanh chóng trong năm nay với sự hỗ trợ của chính phủ và tăng trưởng dựa vào đầu tư. Quy mô ngành dự kiến vượt 20 tỷ nhân dân tệ (2,76 tỷ USD) vào năm 2026.

Chính quyền nhiều tỉnh, thành cũng đang điều chỉnh chính sách kinh tế của mình để hỗ trợ ngành công nghiệp robot hình người.

Bắc Kinh tập trung vào việc giảm chi phí và đẩy nhanh quá trình thương mại hóa, tập trung vào các thành phần quan trọng của robot và các sản phẩm toàn thân.

Thượng Hải, với mục tiêu trở thành khu vực dẫn đầu toàn cầu về đổi mới công nghệ robot, đã đặt ra mục tiêu rõ ràng đến năm 2025 là phát triển 10 thương hiệu robot hàng đầu, 100 kịch bản ứng dụng chuẩn mực và một ngành công nghiệp robot trị giá hàng nghìn tỷ nhân dân tệ.

Trong khi đó, tỉnh Chiết Giang nổi lên như một cái nôi cho các công ty khởi nghiệp về AI và robot hình người. Giời chức khu vực đang nỗ lực đưa tỉnh này lên vị trí hàng đầu trong tham vọng công nghệ của Trung Quốc. Đặc biệt, thủ phủ của tỉnh là Hàng Châu đã tạo nên làn sóng trong thế giới AI khi DeepSeek do chính họ sản xuất đã làm chấn động thế giới công nghệ trong những tuần gần đây với một mô hình ngôn ngữ lớn có hiệu suất cao và chi phí thấp.

Hàng Châu cũng là nơi đặt trụ sở của Unitree Robotics và các ngôi sao đang lên khác như Deep Robotics, công ty đã phát triển robot hình người DR01 có độ ổn định đặc biệt, cũng như Game Science, nhà phát triển trò chơi nhập vai hành động nổi tiếng Black Myth: Wukong.

Các nhà phân tích chỉ ra rằng các trung tâm đổi mới robot hình người do chính phủ Trung Quốc tài trợ đang phát triển nhanh chóng mang lại lợi thế trong giai đoạn đầu phát triển của ngành.

Tuy nhiên, những thách thức sau đó có thể phát sinh từ sự cạnh tranh trong khu vực, sự dư thừa giữa các trung tâm đổi mới và nhu cầu thích ứng với thị trường.

Chẳng hạn như ngành xe điện. Trung Quốc có truyền thống lâu đời về việc tận dụng hệ thống quốc gia của mình để thúc đẩy các ngành công nghiệp mới nổi. Cách tiếp cận này đã tạo ra một ngành xe điện hàng đầu thế giới, cũng như các ngành tấm pin mặt trời và 5G khổng lồ. Và các công ty EV như BYD và Nio được hưởng lợi từ các khoản trợ cấp của chính phủ dưới hình thức tài trợ nghiên cứu và phát triển.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp xe điện và năng lượng mới của Trung Quốc cũng đang rơi vào tình trạng dư thừa công suất , dẫn đến cuộc chiến giá cả, lợi nhuận giảm và xung đột địa chính trị với các đối tác thương mại.

Và hiện nay, các khoản trợ cấp điện toán do chính phủ hỗ trợ trong lĩnh vực robot hình người đang đóng vai trò then chốt trong việc giúp các công ty tập trung vào AI thành công. Dù vậy, vẫn còn phải xem cách tiếp cận này sẽ ảnh hưởng đến ngành công nghiệp nói chung như thế nào trong những năm tới.