TP.HCM ghi nhận biến chủng Covid-19 mới: Đeo khẩu trang, rửa tay, tiêm vaccine vẫn là “lá chắn” hiệu quả

Phát hiện biến chủng Covid-19 mới tại TP Hồ Chí Minh

Tối 25/5, thông tin từ Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết, TP đã ghi nhận sự xuất hiện của biến chủng mới NB.1.8.1 với tỷ lệ chiếm ưu thế. Biến chủng này là nguyên nhân khiến Covid-19 đang gia tăng ở nhiều quốc gia khác.

Theo kết quả phân tích của nhóm nghiên cứu Covid-19 thuộc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP Hồ Chí Minh phối hợp với Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) đã phát hiện biến chủng NB.1.8.1 có trong 83% mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân nhập viện điều trị trong tuần thứ 3 của tháng 5/2025 tại TP Hồ Chí Minh.

TP Hồ Chí Minh phát hiện biến chủng Covid-19 mới - ảnh minh họa

Theo các chuyên gia, NB.1.8.1 là một biến thể phụ của dòng XDV.1 được hình thành từ sự tái tổ hợp gen giữa hai biến chủng JN.1 và XDE. Biến chủng này lần đầu được ghi nhận vào đầu năm 2025.

Được biết, đến nay biến thể này đã xuất hiện tại ít nhất 22 quốc gia trên thế giới bao gồm: Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc, Thái Lan, Đài Loan (Trung Quốc) và nhiều quốc gia khác ở châu Âu và châu Á.

Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vẫn chưa phân loại NB.1.8.1 vào bất kỳ nhóm nguy cơ nào, bao gồm các nhóm biến chủng cần theo dõi (VUM), cần quan tâm (VOI) hay biến chủng đáng lo ngại (VOC).

Các dữ liệu khoa học chưa ghi nhận sự khác biệt rõ ràng về khả năng lây lan hoặc mức độ gây bệnh nặng của biến chủng này so với những biến thể trước đó.

Mặc dù vậy, tại Đài Loan (Trung Quốc), nơi NB.1.8.1 đang chiếm ưu thế, phần lớn các trường hợp bệnh nặng lại rơi vào nhóm chưa tiêm đủ vắc xin, người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền. Đây cũng là xu hướng ghi nhận tại một số quốc gia có sự hiện diện của biến chủng mới.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (US-CDC) cũng vừa xác nhận NB.1.8.1 đã được phát hiện ở nhiều hành khách quốc tế tại các sân bay lớn.

Bên cạnh đó, theo CBS News, biến chủng này có thể là nguyên nhân góp phần vào sự gia tăng ca bệnh tại Trung Quốc và nhiều nước châu Á trong thời gian gần đây.

Người dân cần nâng cao công tác phòng bệnh

Tại TP Hồ Chí Minh, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm cho thấy số ca mắc Covid-19 đang có chiều hướng tăng từ tuần thứ 16 đến tuần 20 của năm 2025 (từ ngày 14/4 đến 18/5).

Theo thống kê, trung bình mỗi tuần TP Hồ Chí Minh ghi nhận 11 ca mắc, cao gấp 5 lần so với mức trung bình 1-2 ca/tuần trong 15 tuần đầu năm. Riêng tuần 20, số ca mắc tăng vọt lên 26 ca, cao hơn nhiều so với mức trung bình 10 ca/tuần của 4 tuần trước đó.

Tính từ đầu năm 2025 đến nay, TP Hồ Chí Minh đã ghi nhận tổng cộng 79 ca mắc Covid-19, trong đó có 43 trường hợp điều trị nội trú và 36 ca điều trị ngoại trú.

Dù số ca bệnh còn thấp và chưa có trường hợp nặng phải thở máy nhưng giới chuyên môn nhận định đây là dấu hiệu cần theo dõi chặt, đặc biệt là trong bối cảnh biến chủng NB.1.8.1 đang lan rộng.

Trước tình hình trên, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cũng đã ban hành công văn số 5423/SYT-NVY ngày 21/5, yêu cầu toàn bộ hệ thống y tế từ dự phòng đến điều trị phải duy trì trạng thái sẵn sàng.

Đặc biệt, yêu cầu các bệnh viện cần đảm bảo thu dung, cấp cứu và điều trị hiệu quả cho người bệnh, phát hiện sớm tình trạng chuyển nặng để xử lý kịp thời, đồng thời đặc biệt chú trọng bảo vệ nhóm có nguy cơ cao.

Cùng với đó, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP Hồ Chí Minh (HCDC) được giao phối hợp chặt chẽ với OUCRU trong việc giám sát biến động dịch tễ học, đánh giá nguy cơ và đề xuất biện pháp ứng phó phù hợp.

Liên quan đến các vấn đề vừa nêu, ngành y tế TP Hồ Chí Minh cũng đưa ra khuyến cáo người dân không nên hoang mang, song cũng tuyệt đối không chủ quan.

“Việc chủ động phòng ngừa bằng đeo khẩu trang, không tụ tập đông người, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, tập luyện thể dục nâng cao sức khỏe, ăn uống đủ chất, đến bệnh viện thăm khám khi có biểu hiện bất thường… sẽ góp phần bảo vệ sức khỏe cá nhân, gia đình và cộng đồng trước các diễn biến khó lường của dịch bệnh Covid-19” - khuyến cáo nêu rõ.

Đeo khẩu trang, rửa tay, tiêm vaccine vẫn là “lá chắn” hiệu quả - ảnh minh họa

Bên cạnh đó, các chuyên gia y tế của WHO cũng đưa ra khuyến cáo, người dân tiếp tục tuân thủ các biện pháp phòng ngừa cơ bản để hạn chế lây lan NB.1.8.1, bao gồm: tiêm vaccine đầy đủ và tiêm nhắc lại, đeo khẩu trang ở nơi đông người hoặc không gian kín, thường xuyên rửa tay và hạn chế tiếp xúc gần với người có triệu chứng.

Ngoài ra, người có dấu hiệu nghi nhiễm nên đi xét nghiệm sớm và tuân thủ hướng dẫn từ cơ quan y tế địa phương.

Đặc biêt, trong bối cảnh các biến chủng mới tiếp tục xuất hiện, việc duy trì cảnh giác và cập nhật thông tin y tế là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe cộng đồng…

Biểu hiện của biến chủng NB.1.8.1

Theo WHO, biến chúng NB.1.8.1 không cho thấy khả năng trốn tránh miễn dịch vượt trội so với các biến chủng JN.1 đang lưu hành.

Dữ liệu ban đầu cho thấy mức giảm trung hòa kháng thể đối với NB.1.8.1 tương đương với LP.8.1.1, dao động trong khoảng 1.5 đến 1.6 lần. Tuy nhiên, do NB.1.8.1 mang nhiều đột biến liên quan đến vùng RBD của spike protein, khu vực đóng vai trò then chốt trong việc nhận diện tế bào, giới chuyên gia vẫn khuyến nghị tiếp tục giám sát để đánh giá rõ hơn nguy cơ tái nhiễm hoặc giảm hiệu quả vaccine.

Theo một số thử nghiệm từ Pfizer và Moderna cho thấy, vaccine cập nhật hướng đến LP.8.1 cũng có thể tạo miễn dịch chéo đối với NB.1.8.1.

Thông thường, biến chủng NB.1.8.1 sẽ có các triệu chứng như: Đau họng, mệt mỏi, ho nhẹ, sốt, nghẹt mũi và đau nhức cơ. Tuy nhiên, các chuyên gia đã ghi nhận thêm một số dấu hiệu khác như tăng thân nhiệt dai dẳng, chán ăn, đau đầu và rối loạn tiêu hóa nhẹ…

Các chuyên gia cũng cho biết, so với biến chủng XEC thì biến chủng NB.1.8.1 có triệu chứng đa dạng hơn, đặc biệt là tình trạng sốt nhẹ, nhưng kéo dài được ghi nhận ở nhiều bệnh nhân gần đây. Điều này làm dấy lên cảnh báo một số người nhiễm có thể bỏ qua các dấu hiệu sớm, từ đó góp phần âm thầm lây lan virus trong cộng đồng…

Phạm Sinh