Thuyên tắc ối: Vì sao được coi là nỗi khiếp sợ của bà bầu và bác sĩ?

Thuyên tắc ối - Tai biến sản khoa nguy hiểm

Cách đây không lâu, một thai phụ ở huyện Chương Mỹ, Hà Nội đã gặp phải tai biến sản khoa khiến cả 2 mẹ con tử vong trong lúc chuyển dạ. Mà nguyên nhân tử vong được nghi ngờ là do thuyên tắc mạch ối.

Nói về thuyên tắc ối, ThS.BS Lưu Quốc Khải, nguyên Trưởng khoa đẻ A2, BV Phụ sản Hà Nội cho biết, thuyên tắc ối (còn gọi là tắc mạch ối) có thể hiểu là thành phần của nước ối của thai nhi bằng cách nào đó nó chui vào động mạch của người mẹ.

Đây là một tai biến sản khoa cực kỳ nguy hiểm, nhưng tỷ lệ gặp thường rất thấp. Theo thống kê thì khoảng 8.000 - 80.000 ca đẻ mới gặp một trường hợp.

Đặc biệt, thuyên tắc ối là một tình huống xảy ra rất đột ngột không báo trước và không thể dự phòng trước. Và chính vì tai biến sản khoa này xảy ra đột ngột nên tỷ lệ tử vong rất cao.

Bác sĩ Khải cho biết: “Theo thống kê khoảng 80% phụ nữ tử vong khi bị thuyên tắc ối. Trường hợp trải qua được thì quá trình cứu chữa rất gian nan và để lại nhiều di chứng”.

Trường hợp thai phụ bị thuyên tắc ối được cứu sống có thể gặp phải những di chứng nặng bề về tinh thần, nội tiết cho người mẹ sau này như: rối loạn tâm thần, hội chứng băng huyết sau sinh…

Nguyên nhân gây thuyên tắc ối là gì?

Ở trạng thái bình thường, nước ối sẽ hoàn toàn nằm trong buồng ối, không đi vào hệ tuần hoàn của thai phụ. Khi hàng rào giữa khoang ối và tuần hoàn của thai phụ bị phá vỡ, nước ối sẽ đi vào máu của thai phụ thông qua các tĩnh mạch ống cổ tử cung, qua vị trí rau bám đã bong, qua nội mạc tử cung hoặc tử cung bị chấn thương dẫn đến tắc mạch ối. Tuy nhiên, không phải trường hợp nước ối đi vào tuần hoàn của thai phụ nào cũng gây tắc nghẽn.

Tất cả các độ tuổi đều có thể mắc chứng mạch ối bị tắc nghẽn xảy ra trước, trong hoặc ngay sau khi sinh. Các trường hợp tắc mạch ối ở thai phụ có chung đặc điểm như thai nhi lớn, thai quá ngày, thai phụ lo lắng, hốt hoảng, khó thở và nôn mửa…

Ngoài ra, một số yếu tố làm tăng nguy cơ thai phụ bị thuyên tắc ối gồm: 

• Thai phụ tuổi cao: Những thai phụ trên 35 tuổi;
• Thai phụ mang đa thai hoặc sinh con nhiều lần;
• Nhau thai bất thường: Khi mang thai nếu cấu trúc trong tử cung phát triển bất thường;
• Thai phụ mắc chứng tiền sản giật: Những thai phụ mắc chứng tiền sản giật, huyết áp tăng cao và protein niệu sau tuần 20 của thai kỳ;
• Mổ lấy thai, hoặc đẻ đường dưới có sự can thiệp của thủ thuật Forceps, giác kéo, chọc hút nước ối: Việc dùng kẹp hoặc các thủ thuật giác hút lấy thai có thể phá vỡ hàng rào vật lý giữa thai phụ và thai nhi.

Biểu hiện đầu tiên của người mẹ khi bị thuyên tắc mạch ối là bị suy hô hấp sau đó đến suy tuần hoàn tiếp theo đó là phù phổi cấp, rối loạn đông máu…

Do đó, việc xử lý gặp các chuỗi như vậy vừa do nội khoa, ngoại khoa phải kết hợp rất ăn ý, cơ sở hồi sức phải rất hiện đại mới có thể cứu được thai phụ và cũng tùy mức độ nặng nhẹ tình trạng thuyên tắc mạch ối để cứu sống thai phụ.

“Đối với thai nhi tùy theo tình huống xảy ra tai biến, nếu tắc mạch ối xảy ra khi đang bắt đầu chuyển dạ mà xảy ra thuyên tắc mạch ối thì có tới 10 - 12% tắc mạch ối xảy ra khi bào ối vẫn còn, lúc đó cơ hội em bé ra đời kịp thời rất khó nếu không phải nơi đó có cơ sở kỹ thuật hiện đại thực hiện mổ lấy thai ngay lúc đó thì tỷ lệ cứu sống em bé gần như bằng 0”, bác sĩ Khải nhấn mạnh.

Vì thuyên tắc ối là tình huống xảy ra đột ngột, không thể dự phòng nên các chuyên gia sản phụ khoa khuyến cáo chị em, khi có ý định sinh con cần lưu ý không nên đẻ nhiều và không nên sinh con khi ở độ tuổi đã cao.

Trong thời kỳ mang thai cần duy trì khám thai đều đặn. Việc thăm khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện sớm các thai kỳ nguy cơ, có biện pháp xử lý kịp thời và hiệu quả, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi.

Khi gặp những yếu tố nguy cơ như tiền sản giật, rau tiền đạo hoặc những bệnh lý khác nên đến những chuyên khoa nơi có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao hơn để sinh đẻ.