PGS Bùi Hiền tiết lộ về người xây dựng giúp ông phần mềm chuyển đổi ‘tiếw Việt’

PGS.TS Bùi Hiền nguyên Phó hiệu trưởng ĐH Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội, nguyên Phó viện trưởng Viện Nội dung & Phương pháp dạy học phổ thông vừa giới thiệu về phần mềm chuyển đổi chữ quốc ngữ sang chữ cải tiến, giúp ông chuyển đổi các tác phẩm chỉ trong thời gian vài phút.

Chia sẻ với Gia Đình Mới, ông cho biết người đã giúp ông soạn thảo nên phần mềm này là Bùi Tiến - cháu nội của PGS và bạn học của Tiến.

Bùi Tiến năm nay 25 tuổi, hiện đang là kiến trúc sư tại Hà Nội. Tiến chia sẻ: Tôi cùng bạn xây dựng phần mềm chuyển đổi chữ cải tiến để giúp ông nội đỡ vất vả, không phải gõ từng chữ khi ông muốn chuyển tác phẩm từ chữ quốc ngữ sang chữ cải tiến. Tôi lên ý tưởng rồi bạn tôi viết code.

Chúng tôi làm dựa trên nguyên tắc chữ cải tiến của ông nội. Chúng tôi tìm kiếm những ký tự mà ông thay thế . Những ký tự đôi, ký tự ba của chữ quốc ngữ hiện tại, chúng tôi nhóm vào rồi chuyển sang ký tự mới của ông.

Quá trình xây dựng phần mềm diễn ra trong khoảng 1 tháng. Tiến và bạn cũng gặp một số khó khăn về vấn đề thuật toán, về lọc nguyên âm do tiếng Việt có sự phân loại nguyên âm khá phức tạp.  

Nói về công trình nghiên cứu của ông, Tiến bày tỏ: “Tôi rất ủng hộ công trình nghiên cứu chữ viết cải cách của ông nội. Tôi thấy chữ của ông không có gì khó hiểu, khó viết, khó đọc cả. Tôi chỉ nhìn qua là có thể đọc được chính xác. Việc ghi nhớ những phụ âm thay thế cũng không quá khó, lại tiết kiệm được thời gian ghi chép”.

Phấn khởi, xúc động vì cháu nội tặng mình phần mềm chuyển đổi sang chữ cải tiến, PGS.TS Bùi Hiền cho biết, dù dư luận có nhiều ý kiến trái chiều nhưng gia đình, con cháu tôi luôn ủng hộ và hiểu được ý nghĩa công trình nghiên cứu của tôi.

Nói về phần mềm này, PGS-TS Bùi Hiền cảm thấy rất hài lòng vì từ nay muốn chuyển đổi các tác phẩm văn học hay báo chí, ông chỉ cần làm một vài thao tác là xong. Gần đây nhất, ông đã chuyển ngữ cho tác phẩm Sống mòn của nhà văn Nam Cao và một số tác phẩm khác như: “Thề non nước”, nhiều bài thơ của Nguyễn Công Trứ, Tản Đà…

“Tuy nhiên, có một số từ chưa tương thích nên phần mềm chưa chuyển đổi được chính xác. Ví dụ chữ gi sẽ được viết là z. Nhưng khi chuyển chữ 'giết' sang chữ cải cách, thì thành 'zết', thiếu mất chữ 'i'. Hoặc những chữ nước ngoài, chữ dân tộc cũng chưa tương thích. Do đó, mỗi tác phẩm sau khi dùng phần mềm này để chuyển ngữ tôi đều i rà soát lại để các chữ thật chính xác. Sau đây, chúng tôi tiếp tục chỉnh sửa để phần mềm được hoàn thiện tốt nhất”, PGS Bùi Hiền thông tin thêm.

Trước đó, vào tháng 11/2017, PGS.TS Bùi Hiền công bố công trình nghiên cứu 40 năm về cải cách chữ quốc ngữ gây sốc dư luận. Lúc đầu, ông đề xuất giảm ký tự bảng chữ cái từ 38 xuống 31, bỏ chữ Đ và thêm một số chữ cái tiếng Latin F, J, W, Z.

Giá trị âm vị của 11 chữ cái hiện có trong bảng chữ cái được thể hiện lại: C = Ch, Tr; D = Đ; G = G, Gh; F = Ph; K = C, Q, K; Q = Ng, Ngh; R=R; S = S, X; X = Kh; W =Th; Z = d, gi, r. Vì âm “nhờ” (nh) chưa có ký tự mới thay thế, nên trong văn bản trên tạm thời dùng ký tự ghép n’ để biểu đạt.

Sau đó, ông quyết định chỉ có 6 chữ cái được thay đổi như sau: C (chờ) = ch, tr; K (cờ) = k, c, q; Q (thờ) = th; W(ngờ) = ng, ngh; X (khờ) = kh; Z (dờ) = d, gi, r và N' (nhờ) = Nh.