Thực phẩm giúp tăng cường sức khỏe đường ruột có thể nuôi vi khuẩn tốt hoặc bổ sung thêm vi khuẩn hữu ích cho đường ruột. Thực phẩm ít lành mạnh có thể thúc đẩy các vấn đề về đường tiêu hóa hoặc làm hỏng vi khuẩn đường ruột.
Ảnh hưởng của các loại thực phẩm khác nhau đối với sức khỏe đường ruột phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả chế độ ăn uống và độ nhạy cảm thực phẩm của một người.
Cùng nhau tìm hiểu các loại thực phẩm có thể có hại cho sức khỏe đường ruột của bạn, tại sao chúng lại góp phần gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa và hơn thế nữa.
Protein động vật
Thực phẩm từ động vật bao gồm: thịt, sữa và trứng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Chúng rất giàu protein và các chất dinh dưỡng khác, chẳng hạn như choline. Tuy nhiên, những người ăn chế độ giàu protein động vật có thể phải chịu những thay đổi có hại trong hệ vi sinh vật đường ruột của họ.
Nghiên cứu cho thấy những người tiêu thụ nhiều protein, đặc biệt là protein động vật, có nguy cơ mắc bệnh viêm ruột (IBD) cao hơn, một tình trạng mãn tính có thể phản ánh sức khỏe đường ruột kém.
Một nghiên cứu năm 2010 đã so sánh vi khuẩn đường ruột của trẻ em ở một vùng nông thôn ở ở Burkina Faso ở Châu Phi với vi khuẩn đường ruột của trẻ em Ý.
Trẻ em Ý ăn nhiều thịt hơn, trong khi trẻ em ở Burkina Faso ăn chế độ ăn nhiều chất xơ cũng như nhiều protein từ hạt đậu.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những đứa trẻ ở Burkina Faso có nhiều vi khuẩn đường ruột tốt hơn mà chúng liên quan đến tình trạng viêm thấp hơn, trong khi những đứa trẻ Ý có nhiều vi khuẩn liên quan đến viêm và bệnh.
Một nghiên cứu năm 2019 đã cho thấy rằng việc ăn thịt đỏ không có lợi cho sức khỏe đường ruột, vì nó làm tăng nồng độ trimethylamine N-oxide (TMAO). TMAO là sản phẩm phụ của vi khuẩn đường ruột. Các nhà nghiên cứu liên kết mức TMAO cao với nguy cơ đau tim và đột quỵ cao hơn.
Thực phẩm FODMAP cao
Thực phẩm FODMAP cao là những thực phẩm tốt cho nhiều người ăn nhưng có thể gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa ở những người có vấn đề về đường ruột, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS).
Thực phẩm lên men, những thực phẩm có chứa đường đơn giản và những loại có chứa rượu đường có thể gây kích ứng dạ dày. Một số thực phẩm FODMAP cao bao gồm:
- Thực phẩm chế biến có chứa xi-rô ngô fructose cao, sorbitol và chất làm ngọt nhân tạo khác.
- Các loại nước ép trái cây.
- Mật ong và nhiều chất làm ngọt khác.
- Gia vị như: mứt, gia vị và hummus.
Tuy nhiên, nhiều loại thực phẩm giàu dinh dưỡng chẳng hạn như quả sung, quả mơ và bơ, cũng là những thực phẩm FODMAP cao.
Thực phẩm chiên
Thực phẩm chiên sẽ khiến cơ thể tiêu hóa khó khăn hơn. Mọi người thường chiên chúng trong các loại dầu giàu chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có thể gây kích ứng dạ dày, gây tiêu chảy, đầy hơi và đau dạ dày.
Thực phẩm chiên có thể thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn đường ruột có hại.
Hơn nữa, hạn chế thực phẩm chiên rán làm giảm nguy cơ mắc bệnh gan. Bệnh gan có thể gây ra một loạt các vấn đề về đường tiêu hóa và có thể làm suy yếu sức khỏe tổng thể của một người.
Các bác sĩ đôi khi khuyên những người có vấn đề về sức khỏe gan nên ngừng ăn đồ chiên.
Tại sao sức khỏe đường ruột lại quan trọng?
Các sinh vật sống trong ruột có thể ảnh hưởng đến hầu hết mọi khía cạnh của sức khỏe. Các nhà nghiên cứu mới chỉ bắt đầu hiểu được ảnh hưởng sâu rộng của hệ vi sinh vật đường ruột.
Khi cơ thể không có sự cân bằng của vi khuẩn, một số sinh vật có thể phát triển ngoài tầm kiểm soát, ảnh hưởng đến nấm và các bệnh nhiễm trùng khác.
Ví dụ: một người dùng thuốc kháng sinh có thể gặp phải những thay đổi ở vi khuẩn đường ruột khiến họ dễ bị nhiễm trùng nấm men hơn.
Cho đến nay, nghiên cứu cho thấy sức khỏe đường ruột có thể đóng một vai trò đối với:
- Sức khỏe tâm thần bao gồm trầm cảm và lo lắng
- Viêm
- Béo phì, tiểu đường và hội chứng chuyển hóa
- Sức khỏe gan
Thực phẩm tốt nhất cho sức khỏe đường ruột
Rất nhiều thực phẩm bổ dưỡng có thể giúp tăng cường sức khỏe đường ruột. Các nhóm thực phẩm đặc biệt hữu ích bao gồm prebiotic, giúp nuôi dưỡng vi khuẩn tốt và men vi sinh, có thể bổ sung vi khuẩn có lợi cho đường ruột.
Thực phẩm prebiotic
Prebiotic là thực phẩm hoặc thành phần thực phẩm mà cơ thể không tiêu hóa được. Thay vào đó, vi khuẩn lên men chúng và sử dụng chúng cho thực phẩm.
Tất cả các prebiotic là một loại chất xơ, nhưng không phải tất cả các chất xơ đều là prebiotic. Điều này giúp giải thích tại sao một số dạng chất xơ có thể tốt cho sức khỏe đường ruột hơn những loại khác.
Một số thực phẩm prebiotic có lợi cho sức khỏe bao gồm:
- Tỏi
- Hành
- Lúa mì
- Đậu nành
- Yến mạch
- Atisô
- Măng tây
- Tỏi tây
Thực phẩm bổ sung
Probiotic chứa vi khuẩn có lợi cho sức khỏe. Một số ví dụ về chế phẩm sinh học bao gồm:
- Sữa chua
- Phô mai và các sản phẩm sữa khác có vi khuẩn có lợi.
- Thực phẩm lên men, chẳng hạn như: kim chi, miso và dưa cải bắp.
Một số prebiotic và men vi sinh cũng là thực phẩm FODMAP cao, vì vậy có thể cần kiểm tra mục tiêu chế độ ăn uống của mình khi quyết định có nên tiêu thụ từng loại thực phẩm hay không.
Không có thực phẩm duy nhất là chìa khóa kỳ diệu cho sức khỏe đường ruột tốt. Một số thực phẩm lên men, thường là lựa chọn chế phẩm sinh học phổ biến, thực sự có thể làm xấu đi sức khỏe đường ruột ở những người có chế độ ăn kiêng FODMAP thấp.
Các thực phẩm khác chẳng hạn như: thịt đỏ và thực phẩm chiên, tốt nhất nên tránh hoặc giảm để cải thiện sức khỏe đường ruột.
Những người hy vọng cải thiện sức khỏe đường ruột có thể tham khảo với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về các mục tiêu sức khỏe đường ruột cụ thể.