Những sự thật lý thú về thiên nga

Thiên nga là một nhóm chim nước cỡ lớn thuộc họ Vịt cùng với ngỗng và vịt. Thiên nga và ngỗng có quan hệ gần gũi, cùng được xếp vào phân họ Ngỗng, trong đó thiên nga làm thành tông Cygnini. Đôi khi, chúng được phân loại thành một phân họ riêng có tên là Cygninae.

Thiên nga thường được tìm thấy ở những vùng khí hậu ôn đới, hiếm khi xuất hiện ở vùng nhiệt đới. Có khoảng 4 – 5 loài thiên nga ở Bắc bán cầu, 1 loài thiên nga ở Úc và New Zealand và một loài ở phía nam Nam Mỹ. Một loài thiên nga khác, thiên nga trắng đã được mang đến Bắc Mỹ, Úc và New Zealand.

Các loài thiên nga ở Bắc bán cầu có bộ lông trắng tuyền nhưng các loài thiên nga ở Nam bán cầu có màu lông trắng-đen.

Đặc biệt, loài thiên nga đen của Úc có màu đen hoàn toàn ngoại trừ vài lông trắng trên cánh của chúng còn loài thiên nga cổ đen Nam Mỹ - như tên gọi của chúng - có cổ màu đen.

Hầu hết thiên nga có chân màu ghi đen đậm, ngoại trừ hai loài ở Nam Mỹ có chân màu hồng.

Thiên nga có màu mỏ rất đa dạng: 4 loài sống ở vùng cận Bắc cực có mỏ đen với những mảng vàng bất quy tắc, các loài khác có mỏ với họa tiết đỏ - đen.

Dù chim không có răng, mỏ của các loài thiên nga có rìa hình răng cưa, giúp chúng có thể bắt và ăn các loài thực vật và tảo cùng các loài cá nhỏ, động vật thân mềm, ếch và giun.

Loài thiên nga trắng và thiên nga cổ đen có một cái bướu ở phần gốc của mỏ trên.

Thiên nga kiếm ăn trên đất liền và dưới nước. Chúng chủ yếu là động vật ăn cỏ - rễ, củ, thân và lá của các loài cây thủy sinh và bán ngập, mặc dù chúng có thể ăn một lượng nhỏ các loài động vật thủy sinh.

Mặc dù 4 – 7 tuổi là độ tuổi trưởng thành của thiên nga, chúng có thể kết đôi từ 20 tháng và kéo dài trong nhiều năm, nhiều khi thậm chí là suốt đời. Việc "ly dị” của thiên nga thường xảy ra sau khi thất bại trong việc làm tổ.

Tuổi đời của thiên nga thường là hơn 10 năm, đôi khi hơn 20 năm nhưng thiên nga cổ đen chỉ sống được không quá 10 năm nếu bị con người bắt.

Tổ của thiên nga nằm trên mặt đất, ở gần mép nước và rộng khoảng 1 mét. Khác với rất nhiều loài vịt và ngỗng khác, con đực giúp con cái xây tổ.

Thiên nga bảo vệ tổ rất quyết liệt – đã từng có vụ một người chết đuối vì bị thiên nga tấn công để bảo vệ tổ.

Trứng thiên nga trắng có kích thước trung bình là 113x74 mm, nặng 340 g và thời gian ấp trứng là từ 34 – 45 ngày. Điều thú vị là con đực cũng giúp con cái ấp trứng. Số trứng trung bình trong mỗi ổ là 3 - 8.

Một số loài thiên nga có tập tính di cư cả đàn hoặc di cư một phần. Loài thiên nga trắng sống ở Tây Âu nhưng di cư cả đàn sang Đông Âu và châu Á. Loài thiên nga lớn và thiên nga nhỏ di cư cả đàn còn thiên nga kèn di cư gần hết.

Một số loài thiên nga

• Thiên nga trắng, là loài phổ biến ở vùng ôn đới châu Âu, thường được bán thuần hoá; những đàn chim nuôi đã được du nhập và tự nhiên hoá ở Mỹ và một số nơi khác.
• Thiên nga đen của Úc, được nhập nội vào New Zealand
• Thiên nga New Zealand, một phân loài đã tuyệt chủng của thiên nga đen từ New Zealand và từ quần đảo Chatham
• Thiên nga cổ đen của Nam Mỹ
• Thiên nga kèn, là một loài ở Bắc Mỹ, rất giống với thiên nga lớn (và đôi khi được xem là phân loài của nó), bị săn bắn đến gần như tuyệt chủng nhưng đã hồi phục lại

• Thiên nga nhỏ là một loài thiên nga sinh sản ở lãnh nguyên của Bắc Mỹ xa về phương Bắc hơn những loài thiên nga khác. Chúng trú đông ở Mỹ.
• Thiên nga Bewick là dạng thiên nga ở đại lục Á - Âu, di cư từ vùng cực Bắc của nước Nga sang Tây Âu và Đông Á (Trung Quốc, Nhật Bản) vào mùa đông. Chúng thường được xem là phân loài của  columbianus, gọi là Thiên nga lãnh nguyên.

• Thiên nga lớn, sinh sản ở Iceland và các vùng gần cực bắc châu Âu và châu Á, di cư sang châu Âu và châu Á ôn đới trong mùa đông